Nie mówił tak, jak należało mówić, z nienawiścią, patosem, krzykiem. Jedyny, który przeżył nie nadawał się na bohatera. Zrozumiał to i zamilkł. Milczał przez trzydzieści lat. Hanna Krall zaprzyjaźniła się z Edelmanem i namówiła go do rozmów o powstaniu w getcie. Te rozmowy stały się osią wspaniałego reportażu „Zdążyć prze Panem Bogiem”, w którym Marek Edelman opowiada o swoich przyjaciołach i bliskich, którzy zginęli w czasie Wielkiej Akcji Deportacyjnej w getcie, kiedy w ciągu ośmiu tygodni wywieziono do Treblinki i zagazowano 400.000 Żydów z Warszawy. Marek Edelman stał w bramie szpitala przy Umschlagplatzu i był świadkiem tej zbrodni. W kwietniu 1943 roku został zastępcą komendanta Żydowskiej Organizacji Bojowej i walczył w beznadziejnym zrywie powstańczym w getcie.
Jak wspominał widział w czasie okupacji na Żelaznej w Warszawie zbiegowisko. Ludzie tłoczyli się dookoła drewnianej beczki, na której stał Żyd. Był stary, niski i miał długą brodę. Przy nim stało dwóch niemieckich oficerów, którzy krawieckimi nożycami obcinali po kawałku jego brodę, śmiejąc się do rozpuku. Tłum też się śmiał. Nie czuło się grozy. Z Żydem nic strasznego się nie działo. Tyle że można go było na tej beczce bezkarnie postawić. Najważniejsze nie dać się wepchnąć na beczkę. Nigdy przez nikogo.
Reżyser zaprosił do współpracy, nieobecnego w Teatrze Polskiego Radia od ośmiu lat, Grzegorza Damięckiego oraz Małgorzatę Trybalską z Teatru Żydowskiego, dla której jest to radiowy debiut. Role młodych powstańców zagrali studenci trzeciego roku aktorstwa Akademii Teatralnej w Warszawie, uczestnicy fakultetu „Teatr radiowy”. To ważne, że młodzi ludzie mierzą się z tak dramatyczną historią.
Muzykę do słuchowiska przygotował Piotr Moss, za realizację akustyczną odpowiada Maciej Kubera, a za kierownictwo produkcji Beata Jankowska.
Hanna Krall "Zdążyć przed Panem Bogiem"
Adaptacja: Waldemar Modestowicz
Reżyseria: Waldemar Modestowicz
Realizacja akustyczna: Maciej Kubera
Muzyka: Piotr Moss
Kierownictwo produkcji: Beata Jankowska
Obsada:
Grzegorz Damięcki (Edelman), Małgorzata Trybalska (Krall). Oraz: Jędrzej Hycnar (Marek), Ada Kieś (Pola Lifszyc), Maria Kresa (Celina), Mikołaj Łukasiewicz (Anielewicz), Kacper Męcka (Stasiek/ chłopak), Tomasz Obiński (Zygmunt/Krzaczek), Wojciech Melzer (Wilner), Agnieszka Rajda (Estera/Frania), Maksymilian Cichy (Dawid/lekarz), Julia Banasiewicz (Ida/Deda), Maja Kalbarczyk (Tosia/Ania), Stanisław Kawecki (Antek/Adam), Karol Osentowski (Blum)
Słuchowisko "Zdążyć przed Panem Bogiem" emitowane było 20 kwietnia 2024 po godzinie 20.00 na antenie Programu 1.
POSŁUCHAJ INNYCH SŁUCHOWISK TEATRU POLSKIEGO RADIA
***
Teatr Polskiego Radia/jw/mt
