Przez hodowców słowo rasa jest używane do dziś, nie tylko w odniesieniu do koni, ale też do psów czy kotów. Dla antropologii jednak najbardziej interesujące jest to znaczenie słowa rasa, które odnosi się do ludzi.
Rasa w pewnym momencie naszej historii stała się kategorią dzielącą ludzką populację ze względu na cechy biologiczne i anatomiczne. Nie wiadomo dokładnie kiedy to się stało, ale z pewnością ważne w tym kontekście były odkrycia geograficzne. Rasa pojawiła się wtedy, gdy Europejczycy zaczęli dostrzegać, że w skali globalnej ludzie różnią się od siebie fizjonomicznie, inaczej wyglądają. Pojęcie rasy upowszechniło się jednak na dobre w momencie oceanicznych migracji i przymusowych transportów Europejczyków i Afrykanów do obu Ameryk, bo właśnie te przesiedlenia ogromnych rzesz ludzi doprowadziły do bliskich kontaktów różnych grup ludzi.
Trzeba jasno podkreślić, że pojęcia rasy wynikało z europejskiego etnocentryzmu kolonizatorów. Poczucie wyższości wobec innych grup było i jest szeroko rozpowszechnione na całym świecie, ale nie zawsze odnosiło się ono do różnic rasowych, np. starożytni Grecy wyżej cenili cywilizowanych ciemnoskórych Nubijczyków, niż barbarzyńskie plemiona z północy Europy. Rasa stała się dla Europejczyków kolejną kategorią dzielącą świat na "my" i "oni" i nikt nie miał wątpliwości, że "my" jesteśmy lepsi niż "oni". Koncepcja rasy umacniała powszechną nierówność w charakterze politycznym, ekonomicznym, społecznym, a nawet prawnym. Ważne jest też to, że rasa bardzo długo miała charakter esencjonalny tzn. że była postrzegana jako coś oczywistego, rzeczywistego, naturalnego i niepodważalnego.
***
Tytuł audycji: Abecadło etnografa
Przygotowała: Hanna Szczęśniak
Gość: dr Maria Małanicz-Przybylska
Data emisji: 25.05.2019
Godzina emisji: 8.50
gs
