Radiowe Centrum Kultury Ludowej

Kresy

Ostatnia aktualizacja: 01.12.2018 19:00
Szczególny dokument trwania narodowego kresowych Polaków, cenny materiał dla miłośników polskiej kultury na Kresach. Wszystkie nagrania zostały dokonane w latach 1992-1995 w okolicach Wilna, Solecznik, Kowna oraz w północnowschodniej części Grodzieńszczyzny w okolicach Woronowa, Radunia, Żyrmun i Lidy.
Muzyka Źródeł: Kresy cz. 1
Muzyka Źródeł: Kresy cz. 1Foto: mat. pras. PR

Muzyka Źródeł vol. 14, Kresy I (Wileńszczyzna, Grodzieńszczyzna), Polskie Radio 2013

1. Poznałem dziewczyna jak biała lilija – pieśń miłosna 2:28
2. Sady moje sady, sady kalinowe - pieśń miłosna 2:00
3. Pod zielonym dębem stoi koń siodłany - pieśń miłosna 2:35
4. Oj, nie kukuj zieziuleńka w lesie - pieśń miłosna 1:30
5. Tam pod lasem przy onej dolinie - pieśń miłosna 1:33
6. W zielonym gaiku czerwieni jagody - pieśń miłosna 1:28
7. Oj, tam na polu jeziorenko stoi - pieśń miłosna 2:37
8. A gdzież jedziesz Jasiu, na wojenkę Kasiu - pieśń miłosna 3:34
9. Z tamtej strony jeziora stoi lipa zielona - pieśń miłosna 2:14
10. Tam pod Warszawem na polu - pieśń miłosna 2:18
11. Kąpała sia Kasia w morzu - pieśń miłosna 1:26
12. Oberek "Pod Lidą" 1:16
13. Stała sień nam nowina, pani pana zabiła – ballada 2:54
14. Przyjechał Jasieńko z dalekiej krainy - ballada 3:54
15. Kadryl 1:12
16. Przeżegnaj matulu główkę córki na krzyż - pieśń weselna do pożegnania 1:19
17. Chodziła Mania po łące, źbierała kwiaty pachniące - pieśń weselna do wyjazdu 2:31
18. Siadaj Marysiu, siadaj kochana - pieśń weselna do wyjazdu 2:20
19. Marsz weselny 1:14
20. Lulaj, lulaj lulasieńki, pobili się dwie Kasieńki - kołysanka 1:15
21. Bądź miłościowy słudze Twemu, Panie - pieśń pogrzebowa 2:23
22. Matki, które dziatki mają - pieśń pogrzebowa 2:19
23. Wstał Pan Chrystus zmartwychnienia - pieśń wielkanocna 2:29
24. Raduj gospodarzu wesel doczekawszy – kolęda życząca wielkanocna 0:58
25. Dobry wieczór gospodarzu, łałym, łałym daj łałym - kolęda życząca wielkanocna 1:14
26. Dobry wieczór, panieneczko, winszuję wiankiem zielonym - kolęda życząca wielkanocna 0:57
27. Poleczka "Proszę nie popychać, pani Michałowa" 1:30
28. Pażali żyta aż da darowi - pieśń dożynkowa 0:40
29. Pożęli żyto aż do odłogu - pieśń dożynkowa 1:21
30. Polka 1:32
31. Gdy wiosenną porą słowiczki śpiewają - pieśń "wojenkowa" 3:09
32. Wy Polacy nieboracy, cóz sobie myślicie - pieśń historyczna (1863) 2:04
33. Szumiała dąbrowa wojacy jechali - pieśń historyczna (1863) 2:00
34. Do góry wzbił sień Orzeł Biały - pieśń historyczna (1863) 0:58
35. Zimny wiatr wionął po pustym stepie - pieśń historyczna (po 1863) 2:17
36. Szumi las Piaskowski i ta wieś zielona - pieśń historyczna (1944) 1:48
37. Żegnaj Wilno ukochane, droższe ponad cały świat - pieśń historyczna (1945) 2:19

Płyta jest szczególnym dokumentem trwania narodowego kresowych Polaków, cennym materiałem dla miłośników polskiej kultury na Kresach. Wszystkie nagrania zostały dokonane w latach 1992-1995 w okolicach Wilna, Solecznik, Kowna oraz w północnowschodniej części Grodzieńszczyzny w okolicach Woronowa, Radunia, Żyrmun i Lidy.
Wileńszczyznę i Grodzieńszczyznę łączy sąsiedztwo geograficzne, kresowość i podobne losy. Struktura społeczna silnie rozwarstwiła ludność na Kresach, ale mimo to dochodziło do zbliżeń stanowych, czego ślady znajdujemy także w repertuarze muzycznym. Na Wileńszczyźnie i Grodzieńszczyźnie ważniejsza od podziału pieśni na repertuar szlachecki, wieśniaków i mieszczan, była scalająca polska świadomość narodowa. Jej wyznacznikami są: pochodzenie rodzinne, religia katolicka, język polski, zwłaszcza używany w modlitwie i pieśni religijnej.
Na płycie znalazły się pieśni miłosne, epickie, związane z obrzędem weselnym, kołysanka, pieśni religijne, w tym pogrzebowe i pieśni Maryjne, wielkanocne kolędy życzące, pieśni dożynkowe, pieśni historyczne.
Muzyka instrumentalna zamieszczona na płycie to cztery nagrania cymbalistów wileńskich przesiedlonych po II wojnie światowej z terenów Litwy do Polski. Cymbały do czasów II wojny światowej były najpopularniejszym instrumentem na Kresach. Grano na nich solo lub z towarzyszeniem skrzypiec i bębenka. Cymbaliści wykonywali typowe dla wschodnich obszarów dawniej Rzeczypospolitej kadryle, polki, oberki, walczyki oraz tańce białoruskie i litewskie, np. lawonicha czy karamuszka.

Materiał opracowały Anna Borucka-Szotkowska i Maria Baliszewska.