Nagrodę przyznano za cenną ideę zestawienia repertuaru źródłowego z jego wiernym współczesnym wykonaniem. To dwupłytowy album obejmuje tradycyjny repertuar wokalny pogranicza Mazowsza i Podlasia. Pierwsza płyta Oj, kołem, kołem słońce na niebie zawiera pieśni liryczne, weselne, żniwne, religijne, ballady i kolędy. Druga płyta – Żegnam cię, mój świecie wesoły – zawiera pieśni śpiewane przy zmarłym. Nagrania zarejestrowano w ramach badań terenowych Stowarzyszenia Katedra Kultury i projektu Pieśni do śmierci, pochodzą także ze zbiorów fonograficznych Instytutu Sztuki PAN. Składają się na to repertuar pogrzebowy oraz pieśni towarzyszące obrzędom rodzinnym i dorocznym. Wykonawcami są ludowi śpiewacy z kilku miejscowości powiatów węgrowskiego, sokołowskiego i siedleckiego, a także zespół Starorzecze, czyli grupa młodych śpiewaków z Warszawy, kontynuujących tę tradycję śpiewaczą.
Antologia zawiera wybór pieśni tradycyjnych z kilkunastu miejscowości leżących na styku Mazowsza i Podlasia. Jest też zapisem spotkania grupy śpiewaczej z Warszawy ze śpiewakami z Trzcińca, Wieski, Żoch, Sekłaku, Sadolesia, Turny i Chruszczewki. Każde z nagrań ilustruje tradycyjny repertuar wokalny, a zarazem nosi znamiona indywidualności wykonawców. W kilku utworach młodsze głosy przyłączają się do doświadczonych śpiewaków, zgodnie z przyjętą dawniej praktyką, nazywaną pomaganiem osobie prowadzącej pieśń. Zespół Starorzecze część pieśni zaczerpnął z nagrań archiwalnych zarejestrowanych kilkadziesiąt lat temu w okolicach Węgrowa, Sokołowa Podlaskiego i Siedlec.
Ten rodzaj śpiewu pozostawał bardzo blisko codziennego życia dawnych mieszkańców wsi. Pieśni umieszczone w niniejszym zbiorze podejmują różne tematy i należą do różnych porządków. Śpiew towarzyszył świętowaniu i pracy, zabawie i przeżyciom duchowym. Wyrażał osobiste emocje i był częścią wydarzeń ważnych dla całej społeczności.
Większość prezentowanych utworów wykonywano w domach, i takie domowe brzmienie starano się zachować w nagraniach.
Lista utworów
CD I – OJ KOŁEM, KOŁEM SŁOŃCE NA NIEBIE
- Narodził się Zbawiciel (Domanice-Kolonia)
- Jadą królowie przez pole (Żochy)
- Rozmyślajmy dziś wierni chrześcijanie (Żochy)
- Racyjki (Trzciniec)
- Oj idź głosie po rosie (Brodki)
- Oj za lasem moje wołki (Wodynie)
- Zaświeć mi miesiączku na rogu ratusza (Oleśnica)
- Jakem jechał od swojej dziewczyny (Trzciniec)
- Czego kalino w dole stoisz (Żochy)
- Nasza Mania jak jagoda (Trzciniec)
- Niesiemy jałowiec (Wola Wodyńska)
- Biała sukienka, złoty pas (Trzciniec)
- Ach, moje włosy złociste (Trzciniec)
- Po sznurze, nasza drużyno (Trzciniec)
- Upadnijcie młodzi rodzicom do nóg (Trzciniec)
- W konie drużbowie, w konie (Olszyc Włościański)
- Oj kołem, kołem słońce na niebie (Chodów)
- A wy swatkowie jako królowie (Trzciniec)
- Ej tańcowalibyśla, ale mała izba (Oleśnica)
- A gdzież nam się panna młoda podziała (Oleśnica)
- Zdymcież jej wianuszek ruciany (Dolne Pole)
- Zdymcież jej wianuszek ze złota (Dolne Pole)
- Płynęli rybki (Grochów)
- Ujm się mamusiu podwoja (Wodynie)
- Wesele, wesele, już i po weselu (Trzciniec)
- Ej, idźmy do domu, idźmy spać (Wodynie)
- Dajże Panie Boże jak najprędzej wieczór (Dolne Pole)
- Dajże babo Kosiora (Dolne Pole)
- Dożynaj żytka, dożynaj (Trzciniec)
- Siałam rutkę, siałam miętę (Kopcie)
- Idzie wczesnym rankiem przy ptaszęcym śpiewie (Trzciniec)
- Gdy Najświętsza Panienka po świecie chodziła (Trzciniec)
- Poszło trzech braci (Wola Wodyńska)
- Kołyszże się, kołysz (Wodynie)
- Aj lulaj, lulaj (Trzciniec)
CD II – ŻEGNAM CIĘ, MÓJ ŚWIECIE WESOŁY
- Serdecznie oczekiwam końca szczęśliwego (Wieska)
- Cokolwiek w świecie jest, wszystko marność (Oleśnica)
- Posłuchajcie proszę pilnie jak niebo płacze usilnie (Trzciniec)
- Niech monarchowie miasta swe budują (Rowiska)
- Chrystus Pan jest mój żywot (Trzciniec)
- Barbaro święta, Perło Jezusowa (Sekłak)
- Z głębi mojego serca głos wydany (Sadoleś)
- Duszo kochana, grzechem zmazana (Turna)
- Czas, czas, już niosę trumnę (Wieska)
- Będę Cię wielbił mój Panie (Rynia)
- Śpijże już po twoim boju (Sekłak)
- Jedną garstką ziemi gdy przysypan będę (Sekłak)
- Żegnam cię, mój świecie wesoły (Sadoleś)
- Zmarły człowiecze, z tobą się żegnamy (Bojewo)
- O Najświętsza Panienko (Chruszczewka)
- Skryj ją pod swój płaszcz (Trzciniec)
Wykonawcy
A. Jurkiewicz, J. Szczepańska, J. Biczysko, M. Kuliński, T. Osuch, B. Brodzik, B. Osik, B. Soczewka, J. Waszczak, M. Kargul, Z. Tararuj, D. Gmur, R. Wiska, E. Wódka, M. Szymaniak, M. Piotrowska, Z. Danaj, G. Kowalska, K. Grono
***
Skład jury Fonogramu Źródeł 2017 roku:
Maria Baliszewska – dziennikarka RCKL
Anna Borucka-Szotkowska – dziennikarka RCKL
Magdalena Tejchma – dziennikarka RCKL
dr Weronika Grozdew-Kołacińska – etnomuzykolog, Instytut Sztuki PAN
prof. Piotr Dahlig – etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW
Werdyktem jury nagrodę specjalną w wysokości 2500 zł otrzymują Barbara Kuzub-Samosiuk i Mirosław Samosiuk za trzypłytową antologię „Pieśni nie tylko święte. Tradycja muzyczna Podlasia” wydaną przez Stowarzyszenie Miłośników Kultury Ludowej w Czeremsze. Jury przyznaje nagrodę za wybitny wkład w dokumentację tradycyjnej kultury śpiewaczej Podlasia.
Pierwszą nagrodę Instytutowi Sztuki Polskiej Akademii Nauk za albumy: „Polskie pieśni ludowe na Śląsku Opolskim przez Paula Schmidta w 1913 r. na fonograf zebrane” oraz „Melodie stamtąd cz. 2”. Nagrodę przyznano za udostępnienie bezcennych źródeł fonograficznych folkloru polskiego.
Dwie równorzędne drugie nagrody otrzymują:
Stowarzyszenie Katedra Kultury za płytę „Liwiec. Tradycje wokalne wschodniego Mazowsza”. Jury przyznaje nagrodę za cenną ideę zestawienia repertuaru źródłowego z jego wiernym współczesnym wykonaniem.
Ewie Grochowskiej i Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Polskiej Wsi za płytę „Tutejsi. Zachowane w pamięci mieszkańców Pomorza Zachodniego”. Nagrodę przyznano za wartościowy sondaż środowiskowy, dotyczący niedocenianej kultury muzycznej Pomorza Zachodniego.
Dwie równorzędne trzecie nagrody Jury przyznało: Stowarzyszeniu Akademia Łucznica za płytę „Jan Kmita. Skrzypek z Przystałowic Małych” za portret wybitnego skrzypka w jego naturalnym środowisku,
oraz Fundacji Ważka – autorom płyty „Stanisława Latawiec. W domu Kidów” za bogaty przekrój repertuaru repatriantów z Bośni.
