W serii "Mazowiecki szlak tradycji" ukazał się album z nagraniami jednego z najstarszych radomskich skrzypków – Jana Kmity z Przystałowic Małych (ur. 1936). Wspierają go wiejscy śpiewacy i muzykanci, tacy jak Maria Siwiec, Maria Pęzik, Zofia Kucharczyk, Jan Wochniak czy Józef Porczek, oraz ich uczniowie, kontynuatorzy – kapela Mateusza Niwińskiego. Warstwę muzyczną uzupełniają opowieści Jana Kmity o początkach gry, tradycji muzykowania w rodzinie, muzykowaniu na weselu i utworach, które gra, a także śpiewaczki Marii Pęzik na przykład o śpiewie na weselu.
Jan Kmita jest wybitnym skrzypkiem grającym polską muzykę tradycyjną. Mieszka w gminie Rusinów, w mikroregionie Kajoków. Jest jednym z ostatnich skrzypków kajockich. Ale muzyczna droga Kmity nie była taka prosta. W młodości słuchał jak grają: Gaca, Jedynak i Józef Kędzierski. Ich muzyka już nie była głosem jego pokolenia. Grał nowocześnie, z akordeonem, saksofonem i dżazem. Nie akceptował tradycyjnej kajockiej muzyki. Ale granie weselnych skrzypków na weselach się kończyło. Kmita uległ wypadkowi, nic nie wskazywało na to, że odzyska władzę w lewej dłoni. A jednak…
Czasy też się zmieniły i do Jana Kmity przyjeżdżało coraz więcej młodych ludzi, którzy chcieli, żeby zagrał. Rasowy muzykant weselny Jan Kmita wyczuł sprawę i zaczął uważnie słuchać jak gra Jan i Piotr Gace i zaczął grać prawdziwe kajockie mazurki. I gra je świetnie. Dziś uczy młodych tradycyjnej gry.
Lista utworów
- Od Potworowa
- Nauka u Piotra Gacy
- Mietka Gwiazdy
- Wiązanka 1
- A wyjdźże ty moja mamo
- Wesela to nie ominęłam
- Zarasia
- Postójki
- O Kmita!
- Józefa Porczka
- Pierwsze wesele
- Wiązanka 2
- Krzemińskiego
- Polka Gwiazdy
- Żółty jesienny liść
- W moim ogródecku
- Rowerów belo.
- Poleczka Zarasia
- Tadeusza Jedynaka
- Historia Jana Bogusza
- Sierocy
- Polka Żydowska
- Oj grali!
- Prześpiewy
- Witos
- Żydów z Przysuchy
- Józefa Porczka 2
- Orzechowskiego
- Uczniowski
Wykonawcy
Jan Kmita - opowieści (2, 8, 11, 20, 22, 26), skrzypce (1, 3, 4, 7, 8, 10, 12-16, 18, 19, 21, 22, 25-29)
Gościnnie:
Mateusz Niwiński - basy (1, 4, 7, 12, 19, 21, 22, 25, 26), skrzypce (16, 29)
Agnieszka Niwińska - bęben obręczowy (1, 4, 12, 13, 14, 19, 22, 26, 28)
Dominika Oczepa - bęben obręczowy (7, 16, 25), skrzypce (15, 29)
Krystian Pisowicz - skrzypce (29)
Maria Pęzik - opowieści (6, 17, 23), bęben obręczowy (21, 29), śpiew (5, 9, 10, 16, 21, 24, 29)
Maria Siwiec - śpiew (9, 16, 24...)
Zofia Kucharczyk - śpiew (16)
Józef Porczek - harmonia trzyrzędowa (10, 18, 27)
Jan Wochniak - śpiew (9), baraban (10, 15)
Stanisław Bielawski - bęben obręczowy (18, 27)
***
Skład jury Fonogramu Źródeł 2017 roku:
Maria Baliszewska – dziennikarka RCKL
Anna Borucka-Szotkowska – dziennikarka RCKL
Magdalena Tejchma – dziennikarka RCKL
dr Weronika Grozdew-Kołacińska – etnomuzykolog, Instytut Sztuki PAN
prof. Piotr Dahlig – etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW
Werdyktem jury nagrodę specjalną w wysokości 2500 zł otrzymują Barbara Kuzub-Samosiuk i Mirosław Samosiuk za trzypłytową antologię „Pieśni nie tylko święte. Tradycja muzyczna Podlasia” wydaną przez Stowarzyszenie Miłośników Kultury Ludowej w Czeremsze. Jury przyznaje nagrodę za wybitny wkład w dokumentację tradycyjnej kultury śpiewaczej Podlasia.
Pierwszą nagrodę Instytutowi Sztuki Polskiej Akademii Nauk za albumy: „Polskie pieśni ludowe na Śląsku Opolskim przez Paula Schmidta w 1913 r. na fonograf zebrane” oraz „Melodie stamtąd cz. 2”. Nagrodę przyznano za udostępnienie bezcennych źródeł fonograficznych folkloru polskiego.
Dwie równorzędne drugie nagrody otrzymują:
Stowarzyszenie Katedra Kultury za płytę „Liwiec. Tradycje wokalne wschodniego Mazowsza”. Jury przyznaje nagrodę za cenną ideę zestawienia repertuaru źródłowego z jego wiernym współczesnym wykonaniem.
Ewie Grochowskiej i Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Polskiej Wsi za płytę „Tutejsi. Zachowane w pamięci mieszkańców Pomorza Zachodniego”. Nagrodę przyznano za wartościowy sondaż środowiskowy, dotyczący niedocenianej kultury muzycznej Pomorza Zachodniego.
Dwie równorzędne trzecie nagrody Jury przyznało: Stowarzyszeniu Akademia Łucznica za płytę „Jan Kmita. Skrzypek z Przystałowic Małych” za portret wybitnego skrzypka w jego naturalnym środowisku,
oraz Fundacji Ważka – autorom płyty „Stanisława Latawiec. W domu Kidów” za bogaty przekrój repertuaru repatriantów z Bośni.
