Jury przyznaje nagrodę za cenną ideę zestawienia repertuaru źródłowego z jego wiernym współczesnym wykonaniem. Płyta zawiera nagrania terenowe pieśni, muzyki instrumentalnej i wspomnienia mieszkańców kilku miejscowości Pomorza Zachodniego, przesiedlonych tam po II wojnie światowej. Opowieściom o trudach życia w Kazachstanie i na Syberii, a także o długiej drodze do Polski towarzyszą różnorodne pieśni i muzyka instrumentalna. Album jest efektem pracy terenowej Ewy Grochowskiej, Olgi Kozieł, Pawła Grochockiego i Joanny Szaflik w ramach projektu Tutejsi: tradycje muzyczne Pomorza Zachodniego, którego zadaniem jest udokumentowanie bogactwa i różnorodności tradycji muzycznych powojennych mieszkańców województwa zachodniopomorskiego.
Płyta zawiera pieśni, muzykę i opowieści zebrane w 2017 roku podczas badań terenowych na Pomorzu Zachodnim, realizowanych jako część pilotażowej edycji programu "Tutejsi: tradycje muzyczne Pomorza Zachodniego". Podejmowane w ramach programu działania mają na celu przegląd miejscowych tradycji muzycznych, przywrócenie należnego im miejsca w lokalnej kulturze, praktykach kulturowych i edukacji oraz przekazanie ich młodszym pokoleniom. Założeniem programu jest umieszczenie województwa zachodniopomorskiego na mapie Polski jako miejsca, gdzie tradycje muzyczne są nadal żywe, mimo niesprzyjających okoliczności historycznych (powojenne migracje i przesiedlenia ludności). Tereny te są wyjątkowym obszarem do którego po II Wojnie Światowej ludzie przywieźli ze swoich dawnych lokalnych ojczyzn opowieści, pamięć o obrzędach, zwyczajach i tradycjach. Zmieniło to oblicze kulturowe i społeczne nowego miejsca zamieszkania. Pamięć i dziedzictwo kulturowe powojennych mieszkańców regionu i ich potomków jest cennym kapitałem kulturowym i społecznym.
Program realizowany w Centrum Współpracy Międzynarodowej Grodno przez Fundację Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej w 2017 roku.
Badania terenowe prowadzili: Ewa Grochowska, Olga Kozieł, Paweł Grochocki (maj-listopad 2017), Joanna Szaflik (październik 2017).
Lista utworów
- Było pisane - opowieść
- Oj wydzodź, wychodź - pieśń weselna
- Weselni przebierańcy - opowieść
- Wyszła na podwórze - pieśń weselna
- Kaśka na piec - przyśpiewka
- Polka "owijana" spod Wielunia
- Wywózka na Syberię - opowieść
- Melodia grana na cytrze "Sybiraczce"
- Droga na roboty przymusowe do Niemiec - opowieść
- Zachodźże słoneczko - pieśń liryczna
- Przemarsz wojska - opowieść
- Aganiok - pieśń w języku rosyjskim
- Melodia grana na harmonijce ustnej
- Czastuszka - przyśpiewka w języku rosyjskim
- Droga na Berlin - opowieść
- Spotkanie ojca z synem - opowieść
- Trapinka - pieśń w języku rosyjskim
- Wigilia - opowieść
- Śliczna Panienka Jezusa zrodziła - kolęda
- Powrót z Kazachstaniu - opowieść
- Melodia grana na cytrze "Sybiraczce"
- Głód - opowieść
- Pożegnałem polskie wioski - pieśń liryczna
- Zakończenie tułaczki - opowieść
- Przyjazd do Polski - opowieść
- Melodia grana na cytrze "Sybiraczce"
- Wschodziło słońce - opowieść
- Melodia taneczna spod Drohobycza
- Jak jechałem przez Kujawy - przyśpiewki
- Tam na stawie trzcina - pieśń liryczna
- Na stodole, na dębie - pieśń liryczna
- Ty lilijo, konwalijo - pieśń żartobliwa
- Zabawy - opowieść
- Polka "kukuryku"
- Biada moja, biada - pieśń żartobliwa
- Hej Słowianko - pieśń liryczna
- Świeć miesiączku - pieśń liryczna
- Przychodzę do domu, nie ma śniadania - pieśń żartobliwa
- Bośmy są ze Stawna
- Oj ty rzeko - pieśń liryczna
- Polka, melodia taneczna
- Już w gruzach leżą Maurów posady - śpiewana ballada Adama Mickiewicza
- Kum z kumeńką do sieni - przyśpiewki na chrzciny
- Lata ptaszek - zabawa dziecięca
- Stary niedźwiedź - zabawa
- Już księżyc zgasł - kołysanka
Wykonawcy
Jadwiga Laskowska (1, 3, 18)
Teresa Antoszczyk (2)
Janina Mazurek (4, 10, 19, 29, 32, 42)
Feliks Cieśla (5, 34)
Ryszard Głogowski (6, 28)
Roman Gronowski (7, 20)
Edward Dzikowski (8, 21, 26)
Regina Wierzbicka (9)
Alicja Oświęcimska (11, 31, 38)
Alina Koźluk (12, 17, 38)
Krystyna Pięta (13, 37, 44)
Jadwiga Hawryluk (14)
Stanisława Stepaniuk (15, 25)
Władysław Gronowski (16)
Maria Tkaczyszyn (22)
Regionalny Zespół Śpiewaczy „Kresowianka” z Letnina (23, 30)
Olgierd Wierzbicki (24)
Stefania Przychodzeń (27)
Aniela Reliszko (33)
Elżbieta Cichocka (25)
Kapela Ludowa „Pyrzyczanie” z Pyrzyc (36, 41)
Zespół Śpiewaczy „Stawnianki” ze Stawna (39, 43)
Stanisław Mazurek (40)
Dzieci ze Szkoły Podstawowej w Koniewie (45)
Aleksandra Nemś (46)
***
Skład jury Fonogramu Źródeł 2017 roku:
Maria Baliszewska – dziennikarka RCKL
Anna Borucka-Szotkowska – dziennikarka RCKL
Magdalena Tejchma – dziennikarka RCKL
dr Weronika Grozdew-Kołacińska – etnomuzykolog, Instytut Sztuki PAN
prof. Piotr Dahlig – etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW
Werdyktem jury nagrodę specjalną w wysokości 2500 zł otrzymują Barbara Kuzub-Samosiuk i Mirosław Samosiuk za trzypłytową antologię „Pieśni nie tylko święte. Tradycja muzyczna Podlasia” wydaną przez Stowarzyszenie Miłośników Kultury Ludowej w Czeremsze. Jury przyznaje nagrodę za wybitny wkład w dokumentację tradycyjnej kultury śpiewaczej Podlasia.
Pierwszą nagrodę Instytutowi Sztuki Polskiej Akademii Nauk za albumy: „Polskie pieśni ludowe na Śląsku Opolskim przez Paula Schmidta w 1913 r. na fonograf zebrane” oraz „Melodie stamtąd cz. 2”. Nagrodę przyznano za udostępnienie bezcennych źródeł fonograficznych folkloru polskiego.
Dwie równorzędne drugie nagrody otrzymują:
Stowarzyszenie Katedra Kultury za płytę „Liwiec. Tradycje wokalne wschodniego Mazowsza”. Jury przyznaje nagrodę za cenną ideę zestawienia repertuaru źródłowego z jego wiernym współczesnym wykonaniem.
Ewie Grochowskiej i Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Polskiej Wsi za płytę „Tutejsi. Zachowane w pamięci mieszkańców Pomorza Zachodniego”. Nagrodę przyznano za wartościowy sondaż środowiskowy, dotyczący niedocenianej kultury muzycznej Pomorza Zachodniego.
Dwie równorzędne trzecie nagrody Jury przyznało: Stowarzyszeniu Akademia Łucznica za płytę „Jan Kmita. Skrzypek z Przystałowic Małych” za portret wybitnego skrzypka w jego naturalnym środowisku,
oraz Fundacji Ważka – autorom płyty „Stanisława Latawiec. W domu Kidów” za bogaty przekrój repertuaru repatriantów z Bośni.
