Album zawiera 26 pieśni wybranych ze zbioru Łucjana Kamieńskiego "Pieśni ludu pomorskiego. [T.] 1, Pieśni z Kaszub południowych z 1936 roku", a wykonanych przez kilkunastu śpiewaków ludowych — uczestników festiwalu Cassubia Cantat. Łucjan Kamieński (1885–1964) to muzykolog, kompozytor, założyciel pierwszego w Polsce, działającego przy Katedrze Muzykologii Uniwersytetu Poznańskiego archiwum fonograficznego (RAF), które zostało zniszczone podczas II wojny światowej. Część nagrań terenowych badacz zdążył transkrybować i zamieścić w tomie pieśni ludowych z południowych Kaszub. Nagrania znajdujące się na płycie Cassubia Incognita Novum poszerzają repertuar dawnych, mało znanych pieśni kaszubskich — są kontynuacją projektu zainicjowanego przez Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie w 2009 roku.
Płyta Cassubia Incognita Novum zawiera 26 pieśni, wybranych z 285 znajdujących się w publikacji prof. Łucjana Kamieńskiego Pieśni ludu pomorskiego. 1, Pieśni z Kaszub południowych, które zostały zarejestrowane zgodnie z zapisem nutowym sporządzonym przez autora. Zapis ten jest dokładną transkrypcją nagrań terenowych w oryginalnych tonacjach i z wszystkimi charakterystycznymi dla tego typu nagrań niedoskonałościami. Płyta ma na celu przywrócenie do istnienia nagrań zarejestrowanych przez Łucjana Kamieńskiego, których część zdążył spisać przed ich zniszczeniem w czasie II wojny światowej. Pieśni te mają być, w miarę możliwości, niezmienionym w formie materiałem dokumentalnym, zapisanym w latach 30. XX w., który stał się inspiracją dla uczestników Festiwalu Cassubia Cantat.
Projekt Cassubia Incognita Novum jest kontynuacją i rozwinięciem przedsięwzięcia pod nazwą Cassubia Incognita zrealizowanego przez Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie w 2009 roku. Miało ono na celu digitalizację i rozpowszechnienie przechowywanych w Zasobach Fonograficznych Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie taśm i płyt decelitowych z nagrań terenowych prowadzonych na Kaszubach we wczesnych latach powojennych. Jednym z efektów było m.in. wydanie płyty Cassubia Incognita. W kolejnym etapie, począwszy od 2010 r., zorganizowano cykliczny coroczny Festiwal Cassubia Cantat. Festiwalowi przyświecała idea rewitalizacji i popularyzacji starych, zapomnianych kaszubskich pieśni ludowych opublikowanych na płycie Cassubia Incognita oraz skierowanie uwagi muzyków i muzykantów na źródła tradycji kaszubskiej w ich twórczości. Pieśni z płyty Cassubia Incognita Novum, nagrane na podstawie materiału zapisanego przez prof. Łucjana Kamieńskiego i wydanego w 1936 w publikacji Pieśni ludu pomorskiego. 1, Pieśni z Kaszub południowych, są m.in. poszerzeniem repertuaru udostępnionego uczestnikom kolejnych edycji Festiwalu Cassubia Cantat służącego do ich artystycznych i etnologicznych eksploracji.
Lista utworów
- Kołysanka
- Wsiadany Borski
- Dobrane małżeństwo
- Pani młoda płacze
- Gnat
- Propozycja (wersja Rybacka)
- Pod Cyrankiem
- Pedagogika małżeńska
- Zostań z Bogiem, łajdaku
- Sierota od kochaneczka
- Pieśń węglarzy gdyńskich
- Ostatnia koza
- Znaleźli dziecię u wody
- Na zmówiny
- Jaka niedziela, taki tydzień
- Ptaszkowie na lipie (wersja Brzezińska)
- Niewczesne zaloty
- Kochliwa
- O bestyjo!
- Nie widać, nie słychać mego Jasiuleczka
- Wędrówka (wersja Zaleska)
- Gołąb ich posłuchał (wersja Zaleska)
- Nieubłagana
- Gdzie wojenka, tam kochanka
- Sielanka małżeńska
- Krzywy Jan (wersja Męcikalska)
Wykonawcy
odtworzenie pieśni - Ewa Drążkowska, Tomasz Drążkowski
naśpiewał Marcin Lipski (lat 75) - 1
naśpiewał Leon Mollin (lat 35) - 2, 3
naśpiewała Wanda Mollinowa (lat 34) - 4
naśpiewał Paweł Kukliński (lat 19) - 5
naśpiewał Jakób Tryba (lat około 70) - 6, 7,
naśpiewała Cecylja Trybówna (lat 22) - 8, 9, 10
naśpiewał Wincenty Milanowski (lat około 45) - 11, 12
naśpiewała Helena Lorkowa z Milanowskich (lat 34) - 13
naśpiewała Monika Knitterowa z Czapiewskich (lat 51) - 14
naśpiewał Teodor Myszka (lat 45) - 15, 16, 17, 18
naśpiewała Marjanna Mniszewska z Mrózków (lat 57) - 19
naśpiewał Fryderyk Laska (lat 83) - 20, 21, 22
naśpiewał Józef Pestka (lat 65) - 23, 24
naśpiewał Józef Pokrzywiński (lat 65) - 25, 26
***
Skład jury Fonogramu Źródeł 2018 roku:
Maria Baliszewska – dziennikarka Radiowego Centrum Kultury Ludowej
Anna Borucka-Szotkowska – dziennikarka Radiowego Centrum Kultury Ludowej
Magdalena Tejchma – dziennikarka Radiowego Centrum Kultury Ludowej
dr Weronika Grozdew-Kołacińska – etnomuzykolog, Instytut Sztuki PAN
prof. Piotr Dahlig – etnomuzykolog, Instytut Muzykologii UW
Werdyktem jury nagrodę specjalną w wysokości 2500 zł otrzymuje Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu za publikację „Sobiescy – zachowane w dźwiękach”. Jury przyznaje nagrodę za bezcenne wydawnictwo zawierające jedne z najstarszych nagrań dźwiękowych i audiowizualnych, uzupełnione syntetycznymi artykułami z historii badań Jadwigi i Mariana Sobieskich.
Pierwszą nagrodę otrzymuje Towarzystwo dla Natury i Człowieka za publikację „Łuhom, łuhom ponad Buhom. Muzyka tradycyjna Polesia Lubelskiego i jej wykonawcy”, za znakomitą panoramę dźwiękową regionu wzbogaconą wyczerpującymi biografiami wykonawców. Jury wyraża także uznanie dla pełnej pasji pracy Krzysztofa Gorczycy.
Dwie równorzędne drugie nagrody otrzymują:
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk za płytę „Barwy nadpopradzkiej nuty. Nagrania archiwalne tradycyjnych pieśni i muzyki górali nadpopradzkich ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN”. Płyta przedstawia unikatowy przegląd nagrań archiwalnych zrealizowanych podczas Ogólnopolskiej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego w listopadzie 1952 roku, reprezentujących rzadko obecny w dyskografii polskiego folkloru region Czarnych Górali, oraz
Wydawnictwo Muzyka Odnaleziona za płytę „Pięciu od Bogusza” zawierającą nagrania uczniów legendarnego skrzypka Radomszczyzny Jana Bogusza: Piotra Gacy, Tadeusza Jedynaka, Józefa Zarasia, Józefa Papisa i Stanisława Ziei.
Dwie równorzędne trzecie nagrody otrzymują:
Szamotulski Ośrodek Kultury za płytę „Romuald Jędraszak – portret dudziarza wielkopolskiego” za wyczerpującą dokumentację działalności muzyka i nauczyciela, oraz
Gminne Centrum Kultury im. Jana z Domachowa Bzdęgi w Krobi za płytę „La la gąski na gałązki – muzyczne tradycje dziecięce Biskupizny”. Jury przyznaje nagrodę za ciekawe przybliżenie folkloru dziecięcego regionu Biskupizny.
Ze względu na wysoki poziom i dużą liczbę zgłoszeń do tegorocznego konkursu na Fonogram Źródeł, jury postanowiło przyznać cztery równorzędne wyróżnienia:
Muzeum Zachodniokaszubskiemu w Bytowie za album „Cassubia Incognita Novum” .
Stowarzyszeniu Kulturalno-Oświatowemu „Na Groniach” za płytę „Gajdy z bliska – technika i repertuar”
Miejskiemu Domowi Kultury w Kolbuszowej za publikacje: „Muzykanci z Puszczy Sandomierskiej 4. Jurek Wrona z kapelą” oraz „Katalog V Festiwalu Żywej Muzyki na Strun Dwanaście i Trzy Smyki”.
Stowarzyszeniu Dziedzictwo Podlasia za płytę „Ludowe pieśni religijne z Podlasia cz.II”.
