Platerówki

Żołnierki batalionu "Platerówek"

Foto: Wikimedia Commons/dp

Platerówek

Platerówki to potoczna nazwa 1. Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater. Został on utworzony 19 sierpnia 1943 roku dwa miesiące po zerwaniu stosunków rządu RP z ZSRR. Był to pododdział piechoty wchodzący w skład militarnych jednostek organizacyjnych, tworzonych przez władze ZSRR wbrew władzom państwowym Rzeczypospolitej Polskiej, przy bezprawnym wykorzystaniu obywateli RP. W batalionie znalazło się wiele Polek, uwolnionych z radzieckich łagrów na mocy układu Sikorski-Majski, które nie zdążyły dołączyć do miejsc formowania jednostek Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w ZSRR pod dowództwem gen. Władysława Andersa. Kiedy w 1943 roku władze sowieckie przystąpiły do budowy nowych jednostek pod polskimi nazwami przy Armii Czerwonej, wielu Polaków widziało w tym szansę na wydostanie się z ZSRR i powrót do Ojczyzny. Dla wielu z nich była to szansa uniknięcia bezpośredniego wcielenia do Armii Czerwonej. Kierowała nimi również chęć udziału w działaniach zbrojnych przeciwko Niemcom.

Platerówki pełniły głównie funkcje wartownicze i porządkowe. Niektóre z kobiet wzięły czynny udział w bitwie pod Lenino w 1943 roku, przypłacając to życiem. Władze Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie konsekwentnie oddzielały polityczny wymiar wykorzystania polskich obywateli w jednostkach tworzonych na polecenie Stalina od zrozumienia dla losu szeregowych żołnierzy, którzy w ich szeregach się znaleźli.

Instytut Pamięci Narodowej zalecił upamiętnienie losu Polek, które znalazły się w tym Batalionie, a nie utworzony przez Związek Sowiecki związek operacyjny.

(Za IPN)