Nie wszyscy wiedzą, że słowo "pocztówka" wymyślił sam Henryk Sienkiewicz. Jak przypomniał Sibora, w 1900 roku ukrywający się pod pseudonimem Maria z R. autor Trylogii wygrał konkurs na słowo mające zastąpić raczej niepopularny wówczas rusycyzm "otkrytka".
"Na konkurs wpłynęło prawie trzysta propozycji, wśród nich: odsłonka, odwrotka, pisanka, niedyskretna i listówka. Wygrała nasza pocztówka i tak już pozostało" - podkreślił. Zaznaczył, że przełom XIX i XX wieku, a szczególnie czas I wojny światowej, to złote czasy kartki pocztowej. Należy pamiętać, że była ona wówczas nowoczesnym środkiem komunikacji.
Znane nam do dziś - mówił Sibora - tradycyjne symbole Wielkanocy jak pisanki, kurczaki i zajączki, bazie, jaskółki czy baby wielkanocne zdobiły kartoniki kartki pocztowej także w belle epoque. "Ale nie tylko, pomysłowość twórców pocztówek była dużo większa, pewien organista w Sieradzu w 1913 r. otrzymał życzenia - widzimy zeppelin, którym podróżowały pisklęta" - powiedział Sibora.
"Uderzano również w tony podniosłe. Może trudno dziś to sobie wyobrazić sobie, ale czas zmartwychwstania Chrystusa był też znakomitym pretekstem do wyrażania uczuć narodowych" - mówił. "Pobłogosław Chryste Panie/ Niech Ojczyzna zmartwychwstanie/ Alleluja, Alleluja" - taki napis nie był niczym dziwnym na wielkanocnej pocztówce sprzed stu lat - powiedział Sibora.
Jak zaznaczył, "kartka pocztowa jako środek przekazu uczuć patriotycznych była elementem narodowego decorum". "Łączenie wątków patriotycznych i religijnych było czymś naturalnym. Na jednej z pocztówek możemy zobaczyć zmartwychwstałego Chrystusa na tle krzyża, a nad nim wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej i napis +Królowo Korony Polskiej módl się za nami+. Chrystusa otaczają chłopi w sukmanach oaz legioniści Dąbrowskiego. Widać białego orła w locie" - opowiadał.
Inna karta przedstawia orła wydostającego się z pisanki, który "w szponach trzyma on wielkanocne dzwony, powyżej wstęga z napisem „Boże zbaw Polskę". Na innej karcie przedstawiono symboliczną Polonię zrywającą nałożone przez zaborców kajdany; "stojący obok niej Chrystus proroczo mówi: „Wstań więc polska męczennico/ Laurem uwieńcz skronie /Będziesz wolna jak i inni /W Jagiełłów koronie".
Sibora zaznaczył, że wielkanocne życzenia często niosły przesłanie zgody narodowej. "Stąd mamy szlachcica w kontuszu składającego życzenia chłopu albo obrazek: włościanie, szlachta i polscy żołnierze stoją wokół krzyża lub wychodzą z mszy rezurekcyjnej" - opowiadał. Na innej karcie można np. zobaczyć małżonków ubranych w stylizowane stroje narodowe czy pisanki na talerzu układające się w narodowe barwy.
Sibora podkreślił, że kartki pocztowe często zdobiły prace twórców wybitnych: Włodzimierza Tetmajera, Leona Wyczółkowskiego i Jacka Malczewskiego, jak również bardziej kameralnych artystów tworzących już z myślą o przeniesieniu swojego dzieła na kartonik pocztówki: Stanisława Tondosa, Adama Semkowicza, Włodzimierza Żelechowskiego czy Bronisławy Rychter-Janowskiej.
