>> Powstanie styczniowe - serwis specjalny Polskiego Radia
Ekspozycja "A myśmy - wtedy - nie mogli być inni. Wybrane obrazy dnia powszedniego pewnej warszawskiej rodziny w okresie Powstania Styczniowego" została oparta na wspomnieniach Teodory Kiślańskiej z domu Heurich, spisanych w książce "Wspomnienia matki i córki" wydanej w 1918 r. Autorka podkreśla we wstępie, że wspomnienia spisała za namową matki, a ich celem było uczczenie pamięci jej najbliższych, w tym zmarłych sióstr i kuzynów, uczestniczących w działalności konspiracyjnej.
W domu rodzinnym panny Heurich miały miejsce spotkania Centralnego Komitetu Narodowego, mieściła się tam także drukarnia konspiracyjnego czasopisma "Ruch". Za zaangażowanie w działalność podziemną aresztowana została matka autorki. Ona sama i jej siostry wspierały konspiratorów przewożąc pocztę powstańczą oraz pomagając - m.in. poprzez przygotowywanie paczek - więźniom z Cytadeli oraz zsyłanym w głąb Rosji. Same także były wielokrotnie przesłuchiwane na Pawiaku i więzione, a po otrzymaniu wyroku, w 1866 r. trafiły na dwa lata na zesłanie.
Wspomnienia dotyczą nie tylko okresu przed i w trakcie powstania styczniowego, ale także wydarzeń już po jego upadku, ukazujących aresztowania, procesy i zesłania powstańców oraz starania o ich uwolnienie. Opowieść autorki ilustruje blisko 70 dokumentów z lat 1860-1870 z zasobu Archiwum Państwowego m.st. Warszawy.
Bogate zbiory
Część dokumentacyjną ekspozycji otwierają portrety matki, sióstr i samej autorki. Wśród zaprezentowanych archiwaliów znalazły się m.in. rękopis pieśni patriotycznej, rozkaz Komitetu Centralnego Narodowego w sprawie bojkotu branki, fotografie przedstawiające postacie w strojach z okresu żałoby narodowej oraz spis osób zamordowanych lub ranionych w zamachach od 1861 do września 1864 r.
W części dotyczącej bezpośrednio okresu powstańczego można zobaczyć np. pocztówki przedstawiające starcia oddziałów powstańczych, kwity pożyczki narodowej, notatkę prasową o aresztowaniu i skazaniu urzędnika poczty za współpracę z Rządem Narodowym oraz fotografię szubienicy na stokach Cytadeli Warszawskiej.
Okres popowstańczy, zamykający wystawę, ilustrują m.in. pocztówka z wizerunkami straconych 5 sierpnia 1864 r. (w tym ostatniego dyktatora powstania Romualda Traugutta), korespondencja rodziny Heurichów kierowana do władz francuskich w sprawie uwolnienia z zesłania jednego z ich krewnych - Bronisława Szwarce, jak również listy samego Szwarce, który na zesłaniu poznał m.in. Waleriana Łukasińskiego i Józefa Piłsudskiego.
Ekspozycja jest dostępna pod adresem http://www.warszawa.ap.gov.pl/powstanie/index.html.
Zobacz galerię: DZIEŃ NA ZDJĘCIACH>>>
mr
