Jerzy Dobrowolski - piętnował głupotę, uwielbiał absurdy

Był autorem powiedzonek, które stały się nieśmiertelne: "dla mnie bomba", "brawo Jasiu", "ale się porobiło", "dobre, dobre, takie sobie" czy "jogibabu". Dziś mija 37. rocznica śmierci Jerzego Dobrowolskiego - aktora, satyryka, reżysera i współtwórcy audycji w Radiowej Trójce. 

Jerzy Dobrowolski

Foto: Wikipedia/domena publiczna

Jego ojciec Władysław Dobrowolski był słynnym polskim szermierzem, który w 1932 roku z igrzysk olimpijskich wrócił do Polski z brązowym medalem. Jerzy urodził się w Warszawie 15 marca 1930 roku. W czasie wojny przebywał w stolicy. Należał do Szarych Szeregów i jako łącznik brał udział w Powstaniu Warszawskim. O karierze kabaretowej w zasadzie nie myślał – kiedy w 1954 roku otrzymał dyplom PWST, zaczął, tak jak i inni jego koledzy z roku, występować w teatrach.

Posłuchaj

25:46 ludzie radia - jerzy dobrowolski.mp3 Audycja Haliny Szopskiej z cyklu "Ludzie radia" poświęcona postaci Jerzego Dobrowolskiego z udziałem m.in. Marii Czubaszek i Wojciecha Młynarskiego; zawiera fragmenty słuchowisk radiowych współtworzonych przez Dobrowolskiego. (PR, 29.04.2001) 

Kabaret zaangażowany

Występował w warszawskich teatrach, jednak jego prawdziwą miłością była satyra: w 1957 roku sformował kabaret "Koń", zaś w 1966 kabaret "Owca". Satyra Dobrowolskiego już wtedy była bezkompromisowa i ostra, co nie podobało się cenzurze.

- Ci, którzy widzieli spektakl przedpremierowy, premierowy i kilka pierwszych, opowiadali następnym: "Idźcie koniecznie zobaczcie to! Tam jest taka scenka…". A potem okazywało się, że kolejne spektakle są coraz bardziej pocięte przez cenzurę. Ten kabaret był zaczątkiem rewolucji - mówił Roman Dziewoński, autor książki "Dla mnie bomba Jerzego Dobrowolskiego" w audycji Iwony Malinowskiej i Bogumiły Prządki z cyklu "Kabaretowe numery i klimaty".

Niezapomniany drugi plan

Także w latach pięćdziesiątych rozpoczęła się przygoda Dobrowolskiego z filmem. Romans z X muzą trwał ponad ćwierć wieku i zaowocował rolami m.in. w "Poszukiwanym, poszukiwanej" Stanisława Barei, "Hydrozagadce" Janusza Kondratiuka, czy "Rejsie" Marka Piwowskiego.

Posłuchaj

54:06 jerzy dobrowolski.mp3 Postać Jerzego Dobrowolskiego w audycji "Kabaretowe numery i klimaty" Iwony Malinowskiej i Bogumiły Prządki przybliżają Roman Dziewoński i Maria Czubaszek. (PR, 3.10.2009) 

- Jego humoru nie da się z niczym porównać. To była piekielna, błyskawiczna riposta, podkreślenie jednym słowem, coś, co obezwładniało - mówił Roman Dziewoński o Jerzym Dobrowolskim.

W radiowej "Trójce"

Był związany z Polskim Radiem. Od 1970 do 1972 roku współtworzył m.in. ze Stanisławem Tymem i Wojciechem Młynarskim Radiokronikę "Decybel", która nadawana była w ramach Ilustrowanego Tygodnika Rozrywkowego raz w miesiącu. I tu odtwórca roli Jerzego Dąbczaka z filmu "Nie ma róży bez ognia" ograniczany był przez cenzurę.

- Przez jakiś czas i ja współpracowałem z Jurkiem w tworzonej przez niego satyrycznej audycji radiowej tuż na początku lat siedemdziesiątych. Nazywała się Radiokronika "Decybel". Napisaliśmy razem dwa zatrzymane przez cenzurę scenariusze - wspominał Wojciech Młynarski, gość audycji Haliny Szopskiej z cyklu "Ludzie radia". - Jeden z nich, "Wiesław Gołas show" cenzura zatrzymała dlatego, że wtedy przy władzy był Gomułka i nosił pseudonim "Wiesław". To była dla nas prawdziwa tragedia, że jacyś kretyni, z takich powodów, zatrzymują nam scenariusz.

Dobrowolski - "z zawodu dyrektor" z filmu "Poszukiwany, poszukiwana" Barei - ściśle współpracował z Marią Czubaszek, reżyserował i występował w słuchowiskach według jej scenariuszy. - To był człowiek radia - wyznawała Czubaszek w rozmowie z Haliną Szopską.

Wojciech Młynarski konkludował na temat współczesnej sceny kabaretowej: - Nieraz sobie myślę, co on, by mówił dziś. Myślę, że mówiłby strasznie.

Posłuchaj audycji ilustrowanych fragmentami skeczy radiowych autorstwa, w reżyserii i z udziałem Jerzego Dobrowolskiego.

Fragment monologu "Kot" Jerzego Dobrowolskiego wykonany podczas jubileuszu "Podwieczorku przy mikrofonie":

bm