Janusz Suchywilk – w opozycji do Andegawenów

Kanclerz królewski i arcybiskup gnieźnieński był wiernym współpracownikiem króla Kazimierza Wielkiego. Zobligowany przez władcę do realizacji jego testamentu, miał zamiar osadzić na polskim tronie wnuka władcy. Tym samym stał się jednym z przywódców opozycji wobec rządów Ludwika Węgierskiego.

Janusz Suchywilk, źr. Wikimedia Commons/dp

Foto: Wikimedia Commons/dp

641 lat temu, 5 kwietnia 1382 roku, zmarł Janusz Suchywilk, protegowany Jarosława Bogorii, kanclerz Kazimierza Wielkiego i biskup gnieźnieński.

Jako siostrzeniec arcybiskupa Jarosława Bogorii mógł liczyć na wsparcie potężnego krewnego i to prawdopodobnie dzięki niemu wyjechał na studia do Bolonii. Z Italii powrócił z tytułem doktora dekretów.

W 1366 roku został notariuszem w kancelarii królewskiej, a niedługo potem – kapelanem królewskim. Kolejnym ważnym etapem kariery Suchywilka przypada na rok 1355, kiedy został on kanclerzem królewskim, jednym z najpotężniejszych ludzi w państwie i najbliższych współpracowników Kazimierza Wielkiego.

Państwo zjednoczone przez Władysława Łokietka w czasach panowania Kazimierza weszło w stadium konsolidacji, co wymagało wzmocnienia władzy królewskiej i ujednolicenia prawa. Duże zasługi w tej kwestii położył Janusz Suchywilk.

- Przypuszcza się, że wraz z królem i Jarosławem Bogorią pracował przy redakcji Statutów Kazimierza Wielkiego – wyjaśniał dr hab. Grzegorz Myśliwski w audycji Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".

Posłuchaj

07:01 Janusz Suchywilk (ok 1280 – 1376) – arcybiskup Kazimierza Wielkiego .mp3 Audycja Andrzeja Sowy i Wojciecha Dmochowskiego z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" poświęcona postaci Janusza Suchywilka. (PR, 19.02.2002)

 

Dokument kodyfikował kwestie sądownictwa w Królestwie Polskim. Suchywilk brał też udział w zakładaniu Akademii Krakowskiej i organizowaniu żup solnych, kopalni, z których przychód był jednym z najważniejszych źródeł zasilających budżet państwa.

Po stronie Kaźka

Janusz Suchywilk był też prawdopodobnie wychowawcą Kaźka Słupskiego, wnuka Kazimierza Wielkiego. Być może to za jego namową, król zdecydował się usynowić Kaźka i przekazać mu tron. Sprawa nie była oczywista: wcześniej Kazimierz i panujący na Węgrzech Ludwik Andegaweński podpisali układ, na mocy którego w razie niepozostawienia męskiego potomka przez jednego z nich, drugi przejmie tron w jego kraju. Układ miał jednak lukę, w chwili śmierci Kazimierza, Ludwik nie miał syna, co dawało Polakom możliwość wyboru króla.

Suchywilk był realizatorem testamentu Kazimierza i stał się przywódcą stronnictwa popierającego Kaźka. Ludwik posiadał jednak znacznie lepszą pozycję polityczną: był królem silnych wówczas Węgier i posiadał poparcie potężnego lobby możnowładztwa małopolskiego. Na niekorzyść Kaźka wpływał również fakt, że szukał on poparcia u swojego szwagra, Karola Luksemburskiego, potężnego władcy Czech. Wielkopolskie rycerstwo obawiało się, że zamiast przejąć władzę w państwie, Kaźko doprowadzi do oderwania dzielnicy od korony i zniweczy dzieło zjednoczeniowe.

Legalna opozycja

Sprawa wnuka Kazimierza była stracona, Suchywilk pozostał jednak w opozycji. Przewodził grupie możnych, którzy uważali, że akt Kazimierza dotyczył tylko Ludwika, jednocześnie zaprzeczając prawu sukcesji jego córek. Jako niewygodny, ale nadal wpływowy polityk, został odsunięty na boczny tor: odsunięto go od kanclerstwa i ofiarowano biskupstwo gnieźnieńskie.

Mimo niechęci do Andegawenów, biskup zdecydował się wesprzeć władcę w czasie litewskiego najazdu. Przekazał na ten cel 200 grzywien, mimo że kapituły uchylały się od przekazywania finansów na ten cel.

Ostatecznie udało mu się odnieść częściowy sukces w politycznej walce przeciwko Andegawenom. – Stawiał opór przeciwko uznaniu Marii, najstarszej córki Ludwika Węgierskiego, za jego następczynię i w tej mierze odniósł pewien sukces – wyjaśniał dr hab. Grzegorz Myśliwski. – Jak wiemy, następczynią Ludwika została Jadwiga.

bm