Próbna matura z historii 2021 - poziom rozszerzony [PRZYKŁADOWE ODPOWIEDZI]

Przedstawiamy rozwiązane zadania próbnego arkusza maturalnego z historii na poziomie rozszerzonym. Sprawdź i zweryfikuj swoje odpowiedzi.

Próbne matury w 2021 roku

Foto: PAP/Jakub Kaczmarczyk

Niewypełniony arkusz dostępny jest na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

Zadanie 1

1. W przytoczonym tekście źródłowym została przedstawiona kariera kapłana. F

2. Opisane w tekście warunki naturalne sprzyjały tworzeniu systemu irygacyjnego. P

3. Wspomniany w tekście nom był gospodarstwem rolnym. F

Zadanie 2.1

Rozstrzygnięcie: Wydarzenia w źródle nr 2 nie są konsekwencją bitwy opisanej w źródle nr 1.

Uzasadnienie: Plan przedstawia bitwę pod Maratonem, która miała miejsce w 490 r. p.n.e., natomiast opis dotyczy podporządkowywania sobie Grecji przez Filipa II, żyjącego w latach 382-336 p.n.e.

Zadanie 2.2

C. Miltiades

Zadanie 3

Mapa przedstawia stan obu państw przed wybuchem II wojny punickiej, ponieważ:

1. Sycylia, Korsyka i Sardynia należą do Rzymu;

2. wschodnie wybrzeże Półwyspu Iberyjskiego wciąż należy do Kartaginy, a podczas II wojny punickiej zostało zagarnięte przez Rzym.

Zadanie 4.1

Rozstrzygnięcie: Zarówno źródło nr 1, jak i nr 2 odnoszą się do dziejów tego samego państwa.

Uzasadnienie: Źródło nr 1 dotyczy koronacji Karola Wielkiego na króla Franków, a źródło nr 2 opisuje sytuację w państwie Franków po śmierci Chlodwiga, kiedy to faktyczną władzę sprawowali majordomowie, czyli zarządcy dworu.

Zadanie 4.2

Koronacja Karola Wielkiego na cesarza rzymskiego przez papieża Leona III w 800 roku miała ogromne znaczenie dla całej średniowiecznej Europy. Odtąd Karol sprawował najwyższą władzę świecką w zachodniej części Europy, tym samym odnawiając ideę władzy cesarskiej. Wpłynęło to na układ sił między Rzymem a Bizancjum. Jednocześnie koronacja miała wpływ na umocnienie pozycji państwa Franków.

Zadanie 5

Tekst 1 mówi o podziale państwa przez Władysława Hermana pomiędzy dwóch synów bez określenia dokładnych zasad i relacji pomiędzy braćmi. Natomiast tekst 2 odnosi się do testamentu Bolesława Krzywoustego, syna Władysława Hermana, który podzielił kraj pomiędzy 4 synów i określił relacje pomiędzy nimi. Wyznaczył seniora i dzielnice senioralną.

Zadanie 6

Władca: Władysław Łokietek

Uzasadnienie: Podczas panowania Władysława Łokietka państwo polskie było wewnętrznie niestabilne. Władca musiał zmagać się z sojuszem zawartym pomiędzy Czechami i Zakonem Krzyżackim. Za panowania Władysława Łokietka miały również miejsce sądy w sprawie przynależności Pomorza.

Zadanie 7

Nazwa: Unia w Krewie

Rok: 1385

Zadanie 8.1

Decyzje zawarte w dokumentach przytoczonych w źródle 1. i 2. prowadziły do wzmocnienia pozycji szlachty, ponieważ:

1. szlachcic mógł nadużyć swoich przywilejów względem sołtysów i w wyniku procesów sądowych przejmować sołectwa, nie tylko w wypadku braku kompetencji sołtysa;

2. dzięki pańszczyźnie szlachta zyskiwała darmową siłę roboczą.

Zadanie 8.2

Dokument ze źródła 1: Władysław Jagiełło

Dokument ze źródła 2: Zygmunt Stary

Zadanie 9

Nazwa stylu: renesansowy

Uzasadnienie:

1. Tematyka fresku, nawiązuje do biblijnego stworzenia Adama. Nawiązywanie do Biblii i antyku było jedną z cech renesansu.

2. Styl renesansowy charakteryzował się zaczerpniętą z antyku dbałością o odwzorowanie proporcji ludzkiego ciała, co w sposób mistrzowski pokazano na fresku. 

Zadanie 10.1

Akt supremacji, uchwalony w 1534 roku.

Zadanie 10.2

1. Wystawcą tego dokumentu był władca pochodzący z dynastii Plantagenetów. F

2. Z tekstu dokumentu wynika, że Kościół w Anglii nie podlega władzy papieża. P

3. W przytoczonym dokumencie znajdują się odwołania do zasady predestynacji. F

Zadanie 11

1. W XVII wieku najwyższe obroty Elbląga w handlu zagranicznym miały miejsce za panowania Władysława IV Wazy. F

2. W okresie między początkiem a końcem rządów Jana II Kazimierza w Rzeczypospolitej, w Elblągu bardziej zmniejszyła się wartość obrotów w imporcie niż eksporcie. P

3. Najwyższe dodatnie saldo w handlu zagranicznym Elbląg odnotował za panowania Jana III Sobieskiego. F

Zadanie 12.1

Mapa odnosi się do wydarzeń późniejszych niż te, do których nawiązuje źródło 1, ponieważ:

1. mapa pokazuje Polskę już po II rozbiorze (1793), a tekst mówi o konfederacji targowickiej z 1792 roku;

2. na mapie pokazane są ruchy wojsk w czasie powstania kościuszkowskiego z 1974 roku.

Zadanie 12.2

Politycznym skutkiem konfederacji, o której pisze caryca Katarzyna, była w pierwszej kolejności likwidacja zmian ustrojowych wprowadzonych przez Sejm Czteroletni, a następnie  II rozbiór Polski w 1793 roku.

Zadanie 13

Rozstrzygnięcie: A

Uzasadnienie:

1. Nawiązania do architektury rzymskiej, np. kolumny.

2. Prostota fasady kościoła z zdjęcia A, nieliczne zdobienia.

Zadanie 14.1

Rozstrzygnięcie: B

Uzasadnienie:

Na drugiej monecie widać godło państwa przedstawionego w tekście, czyli Królestwa Polskiego. Jego herbem był czarny, dwugłowy orzeł cesarski dynastii Romanowów. Miał on na piersi umieszczoną tarczę z białym orłem. Nad czarnym orłem widniała carska korona.

Zadanie 14.2

Rozstrzygnięcie: C. gen. Józef Zajączek

Zadanie 15.1

Rozstrzygnięcie: Nie

Uzasadnienie:

Medal upamiętnia dekret cara Aleksandra II o uwłaszczeniu chłopów z 19 II/2 III 1964 roku – taka data zresztą na nim widnieje. Tekst natomiast jest fragmentem manifestu Komitetu Narodowego Centralnego ogłaszającego wybuch powstania styczniowego.

Zadanie 15.2

Z powodu funkcjonowania dwóch kalendarzy – W Cesarstwie Rosyjskim używano kalendarza juliańskiego, natomiast na terenach polskich posługiwano się kalendarzem gregoriańskim.

Zadanie 16.

Obraz przedstawia proklamowanie II Rzeszy Niemieckiej. Był to skutek dążeń Ottona von Bismarcka do zjednoczenia Niemiec pod przywództwem Pruskim. I tak w 1866 roku – był wówczas premierem Prus – kraj wypowiedział wojnę Austrii i wygrał. Spowodowało to opór Francji, która nie chciała mieć nowego, silnego państwa przy swojej wschodniej granicy. Bismarck ingeruje w sprawę sukcesji tronu w Hiszpanii, którą też zainteresowany jest władca francuski – Napoleon III. Tekst opowiada o tym, jak Bismarck przeredagował depeszę Wilhelma I (króla Prus) do Napoleona, tak by była ona ostra  w tonie. Tzw. depesza emska sprowokowała Francję do wypowiedzenia wojny Prusom. Napoleon III przegrał i dostał się do niewoli. Zwycięstwo nad Francją wyeliminowało ostatnią przeszkodę w drodze do zjednoczenia Niemiec.  W 1871 roku w Wersalu proklamowano powstanie II Rzeszy Niemieckiej.

Zadanie 17.1

Rozstrzygnięcie: Nie

Uzasadnienie:

Tekst pierwszy mówi o rewolucji rosyjskiej z 1905 roku. Wtedy też Giorgij Gapon przewodził manifestacjom pokojowym, podczas których lud chciał carowi wręczyć petycję dotyczącą wprowadzenia 8h dnia pracy i amnestii dla więźniów politycznych. Bunty były spowodowane chęcią przeprowadzenia reform społecznych oraz rozgoryczeniem ludności w związku z wojną rosyjsko-japońską i porażkami Rosji.

Tekst drugi to fragment depeszy Mikołaja II informującej o jego abdykacji w 1917 roku. Wrogowie ojczyzny to komuniści, a wspomniana wojna to I Wojna Światowa.

Zadanie 17.2

Ententa

Zadanie 18.

Wojna polsko-bolszewicka z 1920 roku

Zadanie 19.

W 1921 roku odbył się plebiscyt na Górnym Śląsku mający rozstrzygnąć do jakiego kraju mają być dołączone sporne tereny – do Polski czy do Niemiec. Plakat zachęca do głosowania za przynależnością do Polski. Trup nosi niemiecki hełm z okresu i symbolizuje porażkę tego kraju w I wojnie światowej. Stoi na sylwetkach pół nagich ludzi – widać ich niewolniczą pracę, wyzysk. Szczególnie, ze w tle widać fabryki, kopalnie. Jak sporne tereny zostaną dołączone do Niemiec, to Polacy tam zamieszkujący będą zmuszeni do niewolniczej pracy w okolicznych kopalniach.

Zadanie 20.

Rozstrzygnięcie: Wielki kryzys

Uzasadnienie:

Wykres przedstawia o ile zmalała produkcja przemysłowa w poszczególnych krajach od 1929 roku (początek kryzysu) do 1932 roku (przedostatni rok kryzysu). Widać, że kryzys najbardziej dotknął Stany Zjednoczone i Niemcy. Przed 1929 rokiem rozwijały się dużo szybciej niż Francja czy Wielka Brytania.

Zadanie 21.1

Pakt Ribbentrop-Mołotow

Zadanie 21.2

Rozstrzygnięcie: Nie

Uzasadnienie:

Mapa przedstawia ustalenia rosyjsko-niemieckie z 28 VIII 1939 roku (traktat niemiecko-rosyjski o granicach i przyjaźni). Wtedy też Litwa dostała się do sowieckiej strefy wpływów, natomiast Niemcy otrzymali lubelszczyznę i wschodnią część Mazowsza. Pakt Ribbentrop-Mołotow został zawarty 23 VIII i wtedy granica ustalona była na trzech rzekach: Narwi, Wiśle i Sanu.

Zadanie 21.3

Rozstrzygnięcie: D. Fall Barbarossa

Zadanie 22.1

Rozstrzygnięcie: Nie

Uzasadnienie:

Tekst pierwszy podpisany jest przez "Dowódcę Okręgów Wileńskiego i Nowogrodzkiego – Wilka". Aleksander Krzyżanowski "Wilk" był dowódcą AK na Wileńszczyźnie od 1943 r. Jest to prawdopodobnie fragment jego odezwy z czasów operacji "Ostra Brama".

Ulotka natomiast pochodzi z 1939 roku. Jest to odezwa do żołnierzy armii polskiej i apel żeby skapitulowali. Jest w niej wspomniany także ucieczka rządu do Rumunii.

Zadanie 22.2

Nie spełniły się. Rosjanie nie uszanowali niepodległości, wolności i integralności RP. Żołnierze AK byli aresztowani.

Zadanie 23.

Wydarzenia ze stycznia 1947 roku – sfałszowane wybory parlamentarne, gdy wygrał stworzony przez komunistów "Blok Demokratyczny", złożony z Polskiej Partii Robotniczej oraz podporządkowanych mu ugrupowań satelickich.

Zadanie 24.1

Rozstrzygnięcie: B. Nikita Chruszczow

Zadanie 24.2

Uzasadnienie:

Tekst to fragment wypowiedzi Nikity Chruszowa, w którym jest mowa o jego zamiarach potajemnej instalacji rakiet na Kubie. Nikita Chruszczow był sekretarzem KC w latach 1958-1964, a premierem ZSRR w latach 1958-1964.

Zadanie 25.

1. Paląca się świeca jest formą upamiętnienia ofiar stanu wojennego (wprowadzonego w Polsce 13 grudnia 1981 roku).
2. NZS jest organizacją powstała w 1980 roku, jako sprzeciw studentów przeciwko reżimowi politycznemu w Polsce.