Jarosław Śmietana - wybitny polski gitarzysta jazzowy

71 lat temu, 29 marca 1951 roku urodził się w Krakowie jeden z najwybitniejszych polskich jazzmanów i propagatorów tego rodzaju muzyki. Był muzyki kompletnym. Jego gitara brzmiała magicznie, a ponad 200 kompozycji potrafiło wprawić w zachwyt i z wieloma motywami trudno było się rozstać.

Jarosław Śmietana podczas koncertu jubileuszowego w Trójce

Foto: W. Kusiński/ PR

Jazz, blues, rock

Grał z największymi swojej epoki, muzykami skupionymi w dużej mierze z jazz-rockiem. Uwielbiał brać udział i organizować różne imprezy jazzowe, o którym Paweł Brodowski w pożegnalnym wspomnieniu pisał: "Charyzmatyczny bandleader, katalizator niezliczonych akcji i projektów, znakomity kompozytor i aranżer. Pozostawił po sobie kilkadziesiąt płyt, ponad 30 autorskich".

Często występujący także pod zdrobnieniem Jarek Śmietana, był starannie wykształconym absolwentem Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach. Z miejsca znalazł się w kręgu zainteresowania licznych grup muzycznych, w których jego gitara stawała się jednym z ważniejszych brzmieniowo instrumentów. Nie uciekał od klasycznego bluesa. To z bluesowym zespołem Hall zdobył w 1972 roku wyróżnienie na słynnym festiwalu Jazz nad Odrą. Śmietana był też liderem zespołów Extra Ball, Sounds, Symphonic Orchestra czy Polish Jazz Stars.

Brodowski tak widzi proweniencję jego muzyki: "Nie był nowatorem, nie stworzył odrębnego idiomu wypowiedzi, ale miał własne, rozpoznawalne brzmienie, które było syntezą jego rozległych zainteresowań i inspiracji. Wychowany na muzyce beatowej i rhythm and bluesie, stał się championem jazz-rocka, a potem szedł ścieżką hard bopu i mainstreamu, ogarniając całą tradycję jazzu". Zwracając uwagę na częste fascynacje Śmietany, nie sposób pominąć gitarowych brzmień takich wykonawców jak: The Animals, The Beatles, John Mayall & The Bluesbreakers, Cream, Eric Clapton czy choćby Jimi Hendrix. Nie uciekał też od wykonawców stricte jazzowych często odnosząc się do muzyki Johna Coltrane’a, Milesa Davisa czy Ornette’a Colemana.

Niezapomniane brzmienie gitary

Nie dziwi więc czasami pogłos zbliżony do brzmień B. B. Kinga i Carlosa Santany, Wesa Montgomery’ego, Kenny Burrella, George’a Bensona, Johna McLaughlina czy Johna Scofielda. Stąd też, specjalista i znawca jazzu, jakim jest Brodowski, tak charakteryzował jego brzmienie: "Jego muzyka nasycona była bluesem, miała ekspresję rocka i płynność bopowej frazy. Gitara nie miała przed nim tajemnic, była w jego rękach narzędziem, którym przekazywał to, co słyszał w sercu, co grało mu w duszy. Miał talent zajmującej narracji, wyczucie harmonii i swingu, śpiewny ton. Z czasem sam zaczął śpiewać, początkowo wspomagając głosem linie gitary, by w końcu przedzierzgnąć się w wokalistę, jak Jimi Hendrix. Uwielbiał Hendriksa, jego siłę i ekspresję. Był urodzonym showmanem, doskonałym konferansjerem własnych koncertów, z których tworzył niezapomniane przedstawienia".

Genialna pośmiertna płyta

Niestety ten niestrudzony muzyk ciężko zachorował, nowotwór mózgu, choć zoperowany, odcisnął swoje piętno na zdrowiu artysty i już na rok przed śmiercią Śmietana mógł jedynie wsłuchiwać się w ukochaną muzykę. Zmarł 2 września 2013 roku w Krakowie.

Ostatni czas przed śmiercią wypełniał licznemu gronu wielbicieli jego talentu, a także współgrającym z nim muzykom, czas na liczne koncerty dla Jarka i próbę pomocy w rehabilitacji. Dość powiedzieć, że smutek po odejściu muzyka przyczynił się do stworzenia genialnej pośmiertnej płyty "Friends: Music Of Jarek Śmietana", o której Mateusz Zarembowicz na stronach "Jazz Forum" tak pisał: "Po odejściu Jarka Śmietany, jego wieloletni sideman i przyjaciel Adam Czerwiński podjął się bardzo trudnego przedsięwzięcia. Postanowił przygotować hołd na miarę poziomu artystycznego i legendy nieodżałowanego gitarzysty. (...) Kompozycje Śmietany brzmią świeżo, a wykonania Johna Scofielda, Larry’ego Koonse’a, czy Jerry’ego Goodmana pokazują, że jego muzyka jest godna przedstawiania fanom jazzu na całym świecie. Pięknie brzmi kontrabas Darka Oleszkiewicza w kompozycjach My Love and Inspiration i Follow the Fellow. Zachwyca też gra na fortepianie".

Wspomnijmy genialne brzmienie gitary Śmietany - zapewniamy, że w Internecie znajdziecie wiele z jego kompozycji i występów na żywo.

PP