Nazwiska przejęła po swoim mężu, krakowskim aktorze Antonim Siemaszce, z którym razem pracowała w teatrach Krakowa, a później Lwowa. Ówczesna widownia teatralna zapamiętała ją choćby z roli Panny Młodej w "Weselu" Stanisława Wyspiańskiego w prapremierze z 1901 roku - była jej pierwszą odtwórczynią tej roli.
Grała w wielu teatrach, także tych objazdowych i wiele z nich prowadziła silną dyrektorską ręką. Dał się też zapamiętać z pracy w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy, który późnej po latach został nazwany jej imieniem. Jednak najwięcej lat poświęciła występom na scenach w Krakowie i Lwowie, gdzie wracała wielokrotnie.
W młodości uczęszczała do szkół w Łomży i Warszawie, gdzie skończyła Studium Dramatyczne Derynga, gdzie w Klasie Dykcji i Deklamacji studiowała u profesora Józefa Kotarbińskiego. W późniejszych latach studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i tam też zadebiutowała w Teatrze Starym w październiku 1887 roku. Pierwsze role były dość liryczne i głównie młodych dziewcząt, jednak z każdym rokiem wchodziła głębiej w granie ról klasycznych i nie tylko w polskim repertuarze. W Krakowie związana była głównie z Teatrem Starym, a później także Miejskim im. Juliusza Słowackiego. Często też wracała na sceny teatrów lwowskich.
Grała również w Bydgoszczy, Grudziądzu, Poznaniu i Warszawie, by na koniec, w pierwszych latach po wojnie objąć we władanie Teatr Ziemi Rzeszowskiej w Rzeszowie, gdzie pracowała aż do śmierci.
Wanda Siemaszkowa w 1947 roku. Fot.: Podkarpacka Biblioteka Cyfrowa/dp
W swoim długim życiu scenicznym występowała wielokrotnie za granicami kraju i tak w 1910 roku w Wiedniu, w 1913 w Paryżu, także do 1918 roku w Zagrzebiu. Pradze i Berlinie, a w latach 1924-26 w Stanach Zjednoczonych, w Chicago, na zaproszenie tamtejszej Polonii. Co ciekawe, goszcząc tam z występami założyła także własne studio teatralne. To z jej inicjatywy zakładano kółka teatralne w szkołach parafialnych, by w ten sposób szerzyć, utrwalać i pielęgnować język polski wśród emigracji.
Encyklopedia Teatru Polskiego pisze: "Była członkiem zasłużonym ZASP. Już w początkach swojej kariery w Krakowie zyskała przychylne przyjęcie. W rolach podlotków i naiwnych nie miała groźnych konkurentek. Oczarowała widownię urodą: kształtna, szczupła, z subtelnym profilem i piękną głową, miała gruby warkocz spływający niemal do samych stóp, głos donośny o metalicznym brzmieniu; dzięki lekcjom J. Kotarbińskiego wcześnie i wszechstronnie opanowała sztukę recytacji. W Krakowie wiele zawdzięczała przykładowi Antoniny Hoffmann, radom A. Siemaszki i S. Koźmiana".
Natomiast jej powrót do Krakowa w 1894 roku, po wielu występach we Lwowie i teatrach objazdowych określa słowami: "witano ją jako aktorkę niemal wybitną. Kolejni dyrektorzy krakowscy dopomogli jej teraz w odnalezieniu właściwej drogi. T. Pawlikowski pierwszy dostrzegł u Siemaszkowej dyspozycje tragiczne i trafnie ją obsadzał. J. Kotarbiński wydatnie rozszerzył jej repertuar romantyczny i modernistyczny. Za obu dyrekcji grała także wiele ról nijakich, w komedyjkach i melodramatach, wywołując narzekania krytyki na marnowanie swego talentu. Ale i w sztukach drugorzędnych miewała wielkie role, sięgające nieraz wyżyn tragizmu".
Role w poślednich sztukach przeplatała z rolami w repertuarze klasycznym i z najwyższe półki. Niesamowicie entuzjastycznie przyjęto jej kreację szekspirowskiej Julii, podziwiano także interpretację Violi z "Wieczoru Trzech Króli". W tamtym czasie zagrała chyba wszystkie ważne postacie kobiece w dramatach Szekspira. Grała również w komediach Moliera - zachwycała np. jako Eliza w "Skąpcu". Niesamowita była również w roli Małgorzaty w "Fauście" Goethego. Nie stroniła także od ról w sztukach polskich, jak choćby u Fredry czy Zapolskiej, ale najpełniej wyrażała się w dramatach Słowackiego.
Encyklopedia pisze tak: "Największym atutem Siemaszkowej było idealne współbrzmienie jej gry z nowymi tendencjami w twórczości dramatycznej. Była pierwszą wybitną aktorką Młodej Polski (...) W cyklu kapitalnych ról zawarła cały program nowego aktorstwa, wyrażała przeżycia, ucieleśniała nastroje buntowniczego pokolenia. Jej »szalenice« obejmowały bodaj wszystkie typy postaci młodopolskich: ekstatyczną Julkę (W sieci), namiętną Młynarkę (Zaczarowane koło), Irenę (Złote runo), rozmaite sylwetki symboliczne, demoniczne czy patologiczne. Była pierwszą aktorką, która wybiła się w dziełach S. Wyspiańskiego, jako Maria (Warszawianka) i Panna Młoda (Wesele). W Krakowie zapoczątkowała również swoją galerię postaci ibsenowskich".
Wanda Siemaszkowa w stroju ludowym. Fot.: Polona.pl/dp
Wanda Siemaszkowa zmarła 6 sierpnia 1947 w dworku Marii Konopnickiej w Żarnowcu, pochowana najpierw w Jedliczu, przeniesiona później do rodzinnego grobowca na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
PP
Źródło:
Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965, PWN Warszawa 1973; via Encyklopediateatru.pl
