Park znajduje się na Wyżynie Olkuskiej, a jego częścią jest południowy skraj Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, środkowa część Doliny Prądnika i część Doliny Sąspowskiej. Co ciekawe, symbolem tego Parku jest nietoperz - a to dlatego, że te niewielkie ssaki zamieszkują liczne jaskinie tego obszaru i naliczono tu ich aż 17 gatunków.
Park, poza jaskiniami, może pochwalić się też zabytkowymi zabudowaniami okresu średniowiecza i renesansu, pięknymi kościołami i grotami modlitewnymi, a także licznymi formacjami skalnymi, z których chyba najsłynniejsza jest wysoka na 25 metrów Maczuga Herkulesa, powiększona o 12-metrową terasę skalną, na której stoi.
Portal parku tak opisuje fakty związane z jego powstaniem: "Po zatwierdzeniu projektu przez Państwową Radę Ochrony Przyrody, Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 14 stycznia 1956 r. został utworzony (wówczas jako szósty w Polsce) - Ojcowski Park Narodowy o powierzchni 1570,59 ha (obecnie 2145,62 ha). W 1981 r. w związku z utworzeniem w woj. krakowskim Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych ustanowiono wokół OPN strefę ochronną o powierzchni 7000 ha. Jej ponowne prawne usankcjonowanie nastąpiło w związku z korektą granic Parku w 1997 r. Powierzchnia strefy ochronnej, zwanej otuliną wynosi 6777 ha".
Polska Szwajcaria
W opisywanej na stronie parku historii poznajemy pierwsze prób wydzielenia tego terenu, sięgające nawet początków XIX wieku. Wtedy właśnie "odkryto tu wówczas wiele interesujących gatunków roślin i zwierząt oraz dokonano naukowej eksploracji jaskiń. Oprócz tego ojcowski krajobraz stał się tematem reportaży i wspomnień oraz natchnieniem dla wielu artystów i poetów. Piękno Doliny Prądnika, bogata flora i fauna, interesująca przeszłość archeologiczna skłaniały licznych przybyszów do objęcia ochroną tego zakątka ówczesnego Królestwa Kongresowego, nazywanego nawet »Polską Szwajcarią«".
Obecnie historię Parku i wczesne jego kształtowanie się możemy poznać zarówno na kartach portalu jak i w Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego im. prof. Władysława Szafera, którego siedziba znajduje się w Ojcowie. Tam też zwiedzić można ruiny średniowiecznego zamku w Ojcowie, a nieco dalej na północ późnorenesansowy zamek Pieskowa Skała. Pięknie zachowane i odrestaurowane zabudowana przyciągają wielu turystów, tym bardziej, że nieopodal stoi słynna Maczuga Herkulesa. Wśród formacji wapienno skalnych na terenie Parku podziwiać można również pięknie nazwane: Bramę Krakowską, Igłę Deotymy, Łaskawiec, Panieńskie Skały, Rękawicę czy Skały Kawalerskie.
Królestwo jaskiń
Równie znane i popularne wśród turystów, ale też i badaczy, są liczne jaskinie tego terenu. Jak się okazało, wapienne podłoże tych terenów sprzyjało powstawaniu jaskiń, których na terenie Parku naliczono i skatalogowano prawie 500. Największymi i najdłuższymi z nich są Jaskinia Łokietka, Jaskinia Ciemna. Obie są udostępnione w ruchu turystycznym. Pozostałe większe jaskinie z różnych względów, także i z powodu śmiertelnego niebezpieczeństwa, zostały zamknięte dla ruchu lub nawet zagrodzone stalowymi kratami. Wśród nich są to: Jaskinia Zbójecka, Jaskinia Okopy Wielka Dolna, Jaskinia Sąspowska, Jaskinia Krakowska, Jaskinia Biała i Jaskinia Koziarnia. To w tych licznych jaskiniach zimują nietoperze. Badacze również zainteresowali się licznie występującymi gatunkami pajęczaków.
Portal Polskich Parków Narodowych dodaje jeszcze kilka ważnych informacji: "Ochrona ścisła obejmuje najcenniejsze zespoły leśne, głównie buczynę karpacką o powierzchni 251 ha (12% obszaru Parku). Ochrona czynna jest prowadzona na powierzchni 1057 ha (65%), a krajobrazowa na 107 ha (23%). Największą powierzchnię OPN zajmują ekosystemy leśne (71%); są to bory mieszane, buczyna karpacka i lasy grądowe oraz małe skrawki jaworzyny i ciepłolubnych buczyn".
PP
