Historia

Strzały w Sarajewie

Ostatnia aktualizacja: 28.06.2012 00:00
28 czerwca 1914 roku w Sarajewie zabito następcę tronu monarchii austro-węgierskiej, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda d'Este. Ranny miał przed śmiercią powtórzyć kilka razy: „To nic”. Zamach stał się jednak przyczyną wybuchu I wojny światowej, która pochłonęła około 10 milionów ofiar.
Aresztowanie Gavrilo Principa, zabójcy arcyksięcia
Aresztowanie Gavrilo Principa, zabójcy arcyksięciaFoto: Wikipedia/własność publiczna

>>>>>POSŁUCHAJ CYKLU DROGI DO NIEPODLEGŁEJ>>>>>>

O godzinie 9.25 na dworzec w Sarajewie wjechał specjalny pociąg. Z salonki wysiadł Franciszek Ferdynand wraz z małżonką Zofią Chotek. Arcyksiążęca para przeniosła się do odkrytego samochodu i ruszyła w kierunku ratusza, gdzie miało się odbyć uroczyste przywitanie.

Kiedy kolumna aut znalazła się na wysokości koszar, z tłumu wynurzył się młody mężczyzna, Nedeljko Čabrinović i rzucił w kierunku samochodu bombę. Na szczęście dla arcyksiążęcej pary ładunek upadł pod tylnymi kołami limuzyny. Wybuch zranił około 20 osób.

Drugi zamach

Mimo ogromnego zamieszania arcyksiążę nakazał kontynuowanie podróży. Po uroczystym, acz nerwowym powitaniu przed ratuszem, austrowęgierski następca tronu postanowił zmienić plan wizyty i, zamiast udać się do muzeum, pojechał do szpitala, aby odwiedzić rannego w zamachu podpułkownika Ericha Merizzi.

Kiedy samochód wiozący arcyksiążęcą parę zatrzymał się na jednym ze skrzyżowań, do auta podbiegł młody bośniacki Serb, Gawriło Princip i zaczął strzelać z browninga. Kule dosięgły arcyksięcia i jego żonę. Kierowca ruszył do rezydencji namiestnika. Niestety tuż po dotarciu na miejsce umarła Zofia Chotek, a wkrótce następca tronu. Podobno ranny Franciszek Ferdynand powtórzył przed śmiercią kilka razy: „To nic”

Zabójca

Gawriło Princip, członek organizacji Młoda Bośnia został ujęty na miejscu morderstwa. Próbował popełnić samobójstwo, ale cyjanek, który zażył, nie zadziałał. W zamachu brali również udział członkowie tajnej serbskiej organizacji patriotycznej Czarna Ręka.

Zabójca arcyksiążęcej pary został skazany na 20 lat ciężkiego więzienia. Sąd uznał, że 17-letni Princip jest za młody na karę śmierci. Zamachowiec zmarł 28 kwietnia 1918 roku; nie doczekał końca Wielkiej Wojny, do której wybuchu pośrednio się przyczynił.

Skutki

Wydawało się, że zamach w Sarajewie nie pociągnie za sobą tak dramatycznych skutków. Pogrzeb arcyksiążęcej pary był dosyć skromny, gdyż małżeństwo Franciszka Ferdynanda było związkiem morganatycznym, czyli zawartym z osobą niższego stanu. Taka osoba nie miała prawa dziedziczenia, podobnie jak dzieci z takiego związku. Co ciekawe, gdyby Zofia Chotek przestrzegała protokołu, to ocaliła by życie, gdyż zgodnie z zasadami nie powinna podróżować w jednym samochodzie z mężem.

Wojenne szaleństwo

Lawina ruszyła 23 lipca 1914 roku. Austro-Węgry przekazały ultimatum rządowi serbskiemu, w którym domagały się między innymi ukarania winnych i przeprowadzenia przez władze austriackie śledztwa na terenie Serbii. Ten ostatni warunek ultimatum został odrzucony. 28 lipca Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii. W odpowiedzi na to Rosja zarządziła mobilizację przeciwko Austrii. 29 lipca Niemcy zażądały od cara wstrzymania mobilizacji, a 1 sierpnia wypowiedziały Rosji wojnę. Dwa dni później Niemcy podjęły te same kroki wobec Francji, a następnego dnia Wielka Brytania wystąpiła przeciwko Niemcom. Wreszcie, 11 sierpnia Francja wypowiedziała wojnę Austro-Węgrom.

Świat pogrążył się w wojnie...

Czytaj także

Rekonstrukcja historyczna i film promujący szlak I wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 10.04.2012 05:00
"Operacja Łódzka" w listopadzie 1914 roku była jedną z największych bitew manewrowych I wojny światowej. Brało w niej udział ponad 600 tys. żołnierzy, zginęło ok. 200 tys
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie Błękitnej Armii

Ostatnia aktualizacja: 04.06.2012 07:00
Nazywana Błękitną Armią od koloru mundurów, była najliczniejszą polską formacją wojskową na obczyźnie.
rozwiń zwiń