Potęga i upadek państwa Inków

Inkowie zbudowali imperium, któremu nie było równych - 12 milionów ludzi zajmowało prawie całe wybrzeże Pacyfiku wzdłuż Andów. Padło ofiarą najazdu z Europy. Francisco Pizarro, aby wywozić z Imperium Inków złoto wybudował nowy port - tak 480 lat temu, 6 stycznia 1535 powstała Lima, nowa stolica państwa.

Cruzco (na zdjęciu) to miasto stworzone przez Inków

Foto: Martin St-Amant/Wikipedia

Od odkrycia przez Krzysztofa Kolumba w 1492 roku Ameryki do regularnych najazdów konkwistadorów europejskich nie trzeba było długo czekać. W latach 1519-1521 Hiszpanie zdobyli Meksyk, ale skarby Ameryki Południowej wyzwalały w nich ogromną żądzę przejęcia wszelkich bogactw zgromadzonych przez wieki na tych terenach.
– W tym krajobrazie, przy tym kolorycie gór (Cuzco jest położone w dolinie Andów) i przy tej potędze zachowanych budowli, czuje się, że to było centrum potęgi Imperium Inkaskiego – wspominała Barbara Wyporek w audycji z 1977 roku.

Nz: Pierwsza ilustracja przedstawiająca Cuzco, Pedro Cieza de Leon (1553), fot. aut. A.Skromnitsky, Wikipedia/dp (2009)

Francisco Pizarro przeciwko 12 milionom Inków
Pierwsza próba wyruszenia przeciwko Inkom nie powiodła się. W latach 1524-1525 Francisco Pizarro z Diego de Almagrą podjęli się wyprawy do Ameryki Południowej, ale opór Indian i problemy finansowe zmusiły ich do odwrotu.
Do Królestwa Inków po raz drugi konkwistador Pizarro wybrał się w 1530 roku. Myślał, że Tahuantinsuyu (tak też nazywano Królestwo Inków) jest zaledwie małym górskim miasteczkiem, z którego podbojem nie będzie miał najmniejszych problemów. Okazało się, że stanął przed 12-milionowym imperium, które ma świetnie rozbudowaną infrastrukturę oraz rolnictwo.
– Daleki jestem od ubóstwienia Indian, którzy stworzyli swoje cywilizacje, dość okrutne, dość specyficzne – mówił o podbojach Pizarro historyk Paweł Wieczorkiewicz. – I wcale nie byłbym taki pewien, czy przyjście Hiszpanów koniecznie dla ich poddanych było tak wielkim nieszczęściem. Gorzej już chyba mieć nie mogli.
Wkroczenie do Cuzco
W czasie konkwisty Hiszpanów w Ameryce Południowej panowała wojna domowa. Atahualpa w 1532 roku pokonał Huascara (władcę Inków) i przejął władzę nad osłabionym imperium. Po spotkaniu z Pizarro odmówił współpracy oraz nawrócenia na chrześcijaństwo i został uwięziony, a potem skazany na karę śmierci. Po jego śmierci Hiszpanie opanowali wielkie Państwo Inków i bez trudu dotarli pod Cuzco.
– Zachowywał się tak, jak na Hiszpana przystało – zaznaczał Marek Urbański w aud. z cyklu "Piękny i bestia". – To nie była rzeź bezmyślna. Większość tych Indian wyginęła przypadkiem: nie mieli wcześniej kontaktu z chorobami europejskimi (…) i nie byli przyzwyczajeni do pracy takiej, jak wyobrażali sobie to Europejczycy – oni mogli pracować na roli, nie potrafili pracować w kopalniach.

Nz: Francisco Pizarro (1540) - hiszpański konkwistador, który podbił imperium Inków, Wikipedia/dp

Wkrótce cały kraj dostał się w ręce Hiszpanów – ci zaczęli plądrować Cuzco, dzieląc między sobą złoto. Ostateczne starcie między Inkami a Hiszpanami miało miejsce pod Cuzco w 1533 roku. Indianie przypuścili atak ze zbocza górskiego pasma Vilcaconga. Jednak zostali rozbici przez Hernando de Soto oraz Juana Pizzaro.
– Hiszpanie niestety całe założenia inkaskie rozbierali, zabierając kamień na budowę swoich obiektów, przede wszystkim kościołów – wyjaśniała skutki konkwisty hiszpańskiej na terenie Peru Barbara Wyporek. – Wejście konkwisty to nie było stworzenie nowego bytu i nowej kultury i nowego poziomu życia dla dawnych mieszkańców Peru. To było wprowadzenie religii i rabunek złota.
Karol V w 1535 roku podzielił nowe państwo między Pizarro i Almagro. Jeszcze w tym samym roku Hiszpanie zorganizowali wyprawę do Chile. Wykorzystał to Manco Inka wywołując powstanie inkaskie. Jego potomkowie kontynuowali walkę z Hiszpanami do 1572 roku. Dzisiejsi mieszkający w Peru, Boliwii i Ekwadorze Indianie w dużej mierze są potomkami dawnej ludności Imperium Inków.
mb