1 listopada 1935 urodził się Edward Said, amerykański badacz kultury i autor książki "Orientalizm".
Rzecznik Palestyny
Said, Amerykanin pochodzenia palestyńskiego, dzieciństwo spędził w Jerozolimie i Kairze. Po przybyciu do Stanów Zjednoczonych swoje naukowe życie związał z najlepszymi amerykańskimi uniwersytetami. Jako absolwent Princeton i Harvardu objął katedrę anglistyki i komparatystyki na Columbia University.
Intelektualista był uważany w Stanach Zjednoczonych za głównego rzecznika Palestyńczyków. Wieloletni członek władz Organizacji Wyzwolenia Palestyny stał się jej zawziętym krytykiem po podpisaniu porozumień w Oslo, w 1993 roku. Dał się poznać jako zwolennik ustanowienia dwunarodowego państwa izraelsko-palestyńskiego.
Edward Said stworzył podstawy teorii studiów postkolonialnych. W swoim najsłynniejszym dziele, wydanej w 1978 roku książce "Orientalizm" przedstawił tezę, że orientalizm jest wymysłem zachodu.
Orient, a orientalizm
Orientalizm w tradycyjnym znaczeniu oznaczał przejęcie przez naszą, zachodnią kulturę pewnych elementów Wschodu. W Europie odgrywał coraz większą rolę od XVII wieku, a szczyt popularności przypadł na wiek XVIII, po przetłumaczeniu przez Antoine Gallanda "Baśni z tysiąca i jednej nocy". Elementy Orientu przenikały do sztuki, literatury i architektury. - Do tego Orientu zaliczano wówczas również całą Europę Wschodnią. Dla Zachodu myśmy też byli orientalni – mówił na antenie Polskiego Radia prof. Janusz Danecki.
Said nie używa pojęcia orientalizm w tradycyjnym znaczeniu. Rozumie je jako orientalistykę, czyli naukę zajmującą się badaniem Orientu. – Ocenia ją bardzo negatywnie, jako pseudonaukę, która służyła kolonialnemu opanowaniu tego, co dziś nazywamy Trzecim Światem – tłumaczył historyk – niewątpliwie ma rację, gdy mówi, że jest to sztuczny twór, służący przeciwstawieniu dwóch światów.
Książka "Orientalizm" powstała w momencie, gdy ów Orient zaczął gwałtownie protestować przeciwko europejskim wpływom kulturowym. Sprzeciwił się europocentrycznemu narzucaniu naszego poglądu na świat.
Posłuchaj omówienia książki "Orientalizm" w audycji z cyklu "Lektury Czwórki".
