Królewski rodowód
Władysław II Jagiellończyk - nazywany również Władysławem Jagiellońskim - urodził się w 1456 roku w Krakowie. Był synem polskiego króla Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki. Dożył 60 lat, co na ówczesne realia było sędziwym wiekiem. Z trzynaściorga rodzeństwa jedynie jego młodszy brat - późniejszy król Polski Zygmunt Stary - żył dłużej.
Władysław Jagielloński miał wystarczającą ilość czasu, aby wykazać się jako władca. Według Tadeusza Rosłanowskiego z punktu widzenia dynastii Jagiellońskiej oraz dwóch wielkich królestw Czech i Węgier, nad którymi panował, okazał się nieudolny we wszystkich trzech przypadkach.
19:03 władysław jagiellończyk___5563_96_iv_tr_0-0_108682996dc96301[00].mp3 "Władysław Jagiellończyk", audycja z cyklu "Na historycznej wokandzie". Gośćmi audycji Andrzeja Sowy byli Tadeusz Rosłanowski i Engelmayer Akoš. (PR, 18.12.1996)
Tron czeski
W 1457 roku po śmierci panującego na Węgrzech i w Czechach Władysława Pogrobowca trony w obu krajach przejęli władcy narodowi, odpowiednio ‒ Maciej Korwin i Jerzy z Podiebradów. Król Czech jako husyta nie cieszył się poparciem Rzymu. Mimo nałożenia przez papieża klątwy na Jerzego, Kazimierz Jagiellończyk zdecydował się podpisać z nim traktat na zjeździe w Głogowie w 1462 roku. Na mocy dokumentu w zamian za wsparcie w walce z Węgrami na czeskim tronie po śmierci Jerzego miał zasiąść Władysław. Stało się to w 1471 roku.
Władysław jako król Czech zobowiązał się do unormowania relacji państwa czeskiego z papiestwem i spłacenia długów, ciążących na skarbie jeszcze z czasów panowania poprzedniego władcy. Walki z Węgrami ustały dopiero w 1490 po śmierci Macieja Korwina.
Władysław z jednej strony próbował zacieśniać relacje z Rzymem, a z drugiej był uległy wobec czeskiej szlachty, w większości husyckiej, oraz miast, które były częściowo niemieckie. W miastach górniczych dochodziło nawet do wybuchu strajków. Wpłynęło to negatywnie na stan gospodarczy kraju.
Walka o węgierski tron
Po śmierci Korwina, uważanego za jednego z najwybitniejszych władców w historii kraju, na Węgrzech doszło do podwójnej elekcji. Szlachta jednocześnie wybrała Władysława oraz jego brata Jana Olbrachta. Między braćmi doszło do wojny. W bitwie pod Koszycami Władysław pokonał Jana, tym samym zdobył prawa do tronu. Pomimo to walki o panowanie na Węgrzech nie ustały.
Nieudolne panowanie
Słabość charakteru monarchy była po raz kolejny zauważalna. W przeciwieństwie do Macieja Korwina, który był zwolennikiem monarchii absolutnej, Władysław Jagielloński ulegał naciskom nie tylko węgierskich magnatów, ale również średniej szlachty. Pozwolił, aby Rada Królewska podejmowała za niego część decyzji. Ponownie zostały wprowadzone stare przywileje szlacheckie. W obliczu zagrożenia, jakie stanowiła rosnąca w siłę Turcja, Władysław zrezygnował z podatku wojskowego, wprowadzonego przez swojego poprzednika.
‒ Władysław Jagielloński był nie tylko człowiekiem kompromisu, ale również nieudolnym ‒ opowiadał w audycji "Na historycznej wokandzie" Engelmayer Akoš, były ambasador Węgier.
Pozostawał pod stałym wpływem swoich rodziców. ‒ Pomimo działań na drugim planie, to właśnie Elżbieta Rakuszanka była prawdziwym "ministrem spraw zagranicznych" Kazimierza Jagiellończyka ‒ w audycji Polskiego Radia zauważył Tadeusz Rosłanowski. W obrębie rodziny kwestie problematyczne stanowiły również spory między braćmi, prowadzącymi ze sobą konflikty zbrojne.
‒ Władysław musiał paktować to z arystokracją, to ze szlachtą, z wiecznie buntującymi się miastami, a to wszystko w obu swoich królestwach ‒ opowiadał Tadeusz Rosłanowski. Ponadto pod koniec panowania Władysława Jagiellońskiego wybuchło przeciw niemu wielkie powstanie Györgya Dózsy.
Schyłek Królestwa Węgier
Za największy błąd w panowaniu Władysław II Jagiellończyka Engelmayer Akoš uważa podpisanie z Turcją dwóch pokojów w 1504 i w 1510 roku. Dzięki temu Imperium Otomańskie, które borykało się wcześniej z wieloma problemami, mogło wzrosnąć w siłę.
W 1515 roku doszło do zjazdu wiedeńskiego, w którym uczestniczyli Władysław Jagielloński, jego młodszy brat Zygmunt Stary (wówczas król Polski i wielki książę litewski) oraz cesarz Maksymilian Habsburg. Wynikiem układu były małżeństwa dzieci Władysława z wnukami Maksymiliana oraz zerwanie niebezpiecznego dla Jagiellonów sojuszu pomiędzy Moskwą, Krzyżakami i Habsburgami.
Na zjeździe Maksymilian mianował swoim następcą syna Władysława ‒ Ludwika II Jagiellończyka. Do objęcia tronu jednak nie doszło. Ludwik zginął bezpotomnie w bitwie pod Mohaczem w 1526 roku, w wyniku czego to Habsburgowie przejęli Czechy i zachodnie Węgry.
Wybór Władysława II Jagiellończyka na króla, najpierw Czech, a później Węgier, był wygodny dla szlachty, zmęczonej silnymi rządami Jerzego z Podiebradów oraz Macieja Korwina. Węgierska magnateria próbowała uciec od monarchii absolutnej, ale skończyło się to roztrwonieniem osiągnięć Korwina i początkiem schyłku Królestwa.
WP
