31 sierpnia 1980 roku podpisano porozumienie pomiędzy Komisją Rządową a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym. Miliony Polaków mogło zobaczyć jak Lech Wałęsa, wielkim długopisem z wizerunkiem papieża Jana Pawła II, podpisuje w Sali BHP Stoczni Gdańskiej porozumienie z wicepremierem Mieczysławem Jagielskim.
– Strajkujący wytrzymali, udało im się wymusić na przedstawicielach władzy wszystko. Ustępstwo polegało tylko na zrezygnowaniu z przymiotnika "wolny”. Wolne Związki Zawodowe zamieniono na Niezależne Samorządne Związki Zawodowe. Reszta, włącznie z prawem do strajku i pełną realizacją 21 postulatów strajkujących, została uznana przez przedstawicieli władzy – komentuje historyk prof. Jerzy Eisler.
Konsekwencją tego było powstanie pierwszego wolnego, niezależnego związku zawodowego NSZZ "Solidarność". Jego działalność przyczyniła się do upadku komunizmu w Polsce, a pośrednio także do zmian ustrojowych w innych państwach bloku komunistycznego.
Podpisanie porozumień sierpniowych i powstanie "Solidarności" było poprzedzone dwumiesięczną falą strajków latem 1980 roku.
Strajki rozpoczęły się 14 sierpnia. Pracę przerwali robotnicy Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Protestujący domagali się przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz, Andrzeja Kołodzieja i Lecha Wałęsy oraz wzniesienia pomnika ofiar masakry robotników z grudnia 1970 roku, podwyżki płac i gwarancji dla strajkujących.
17 sierpnia powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który opracował 21 postulatów. Wkrótce powstał MKS w Szczecinie. Na jego czele stanął Marian Jurczyk, a robotnicy przedstawili swoją listę 36 postulatów. Oba Komitety skupiały po kilkaset zakładów pracy. Władze nie mogły już ignorować narastających protestów. Do Gdańska i Szczecina przybyły Komisje Rządowe. Rozpoczął się trudny okres negocjacji.
Pierwsze spotkanie strony rządowej z protestującymi robotnikami odbyło się po tygodniu strajków. 23 sierpnia wicepremier Mieczysław Jagielski odniósł się do przedstawionych postulatów i odrzucił wstępne warunki strajkujących, czyli odblokowanie łączności telefonicznej i zaprzestanie represji wobec wspomagających strajk. Rozmowy zawieszono.
Kiedy 28 sierpnia odbywała się trzecia tura negocjacji, MKS był już reprezentowany przez ponad 500 zakładów i wspierany przez komisję ekspertów, w skład której wchodzili m.in.: Tadeusz Mazowiecki, Bronisław Geremek i Jadwiga Staniszkis. Omawiano problemy ograniczenia cenzury, uwolnienie więźniów politycznych i dostępu Kościoła do radia i telewizji. Rozmowy zostały odroczone i Mieczysław Jagielski wyjechał na konsultacje do Warszawy.
Podczas obrad V Plenum KC PZPR wicepremier zreferował wyniki prowadzonych przez siebie rozmów i uznał potrzebę wyrażenia zgody na powstanie nowych związków zawodowych. Zebrani przyjęli wniosek rządowy.
31 sierpnia 1980 roku o godzinie 16:40 MKS w Gdańsku przedstawiciele strajkujących robotników i komisja rządowa podpisali w sali BHP Stoczni Gdańskiej porozumienie. Pierwszy punkt słynnych 21 postulatów brzmiał: "Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych wynikających z ratyfikowanych przez PRL Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy, dotyczących wolności związków zawodowych".
WIĘCEJ NA TEMAT SOLIDARNOŚCI W SPECJALNYM SERWISIE POLSKIEGO RADIA>>>
mk
