11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna utworzona pod protektoratem dwóch byłych zaborców, Austrii i Niemiec, przekazała władzę przybyłemu dzień wcześniej z więzienia w Magdeburgu Józefowi Piłsudskiemu. Tego samego dnia Niemcy podpisały zawieszenie broni z aliantami, co zakończyło I wojnę światową.
Są miejsca w naszym kraju, gdzie niepodległość ogłoszono nieco wcześniej, jeszcze przed 11 listopada. Należy do nich Zakopane. 30 października 1918 roku proklamowało utworzenie Rzeczpospolitej Zakopiańskiej. W latach PRL ten fragment historii miasta był przemilczany.
– Nazywało się to Rzeczpospolitą Zakopiańską, za sprawstwem Stefana Żeromskiego i Komitetu Narodowego – przypominał Adam Kitkowski, historyk z Zakopanego. – Umownie Prezydentem Rzeczpospolitej Zakopiańskiej został Stefan Żeromski.
Górale podkreślają, że w górach zawsze były i są żywe tradycje patriotyczne. – Tu się ludzie zbierali, przyjeżdżali w czasie zaborów i tutaj doradzali, co by zrobić, żeby Polska była wolna.
Zakopane, ogłaszając niepodległość 30 października, zrobiło to na dzień przed Krakowem. Na czele Rzeczpospolitej Zakopiańskiej obok Stefana Żeromskiego stanęli: zarządca dóbr hrabiego Władysława Zamojskiego Wincenty Szymborski i generał Mariusz Zaruski. Rzeczpospolita Zakopiańska istniała nieco ponad miesiąc do czasu, gdy rządy w Galicji objęła Polska Komisja Likwidacyjna.
mb
