Kosą w Moskala

Zwycięstwo dawało wiarę na pomyślne rozstrzygnięcie powstania i pokazało możliwości, nawet słabo uzbrojonych mas chłopskich.

Bitwa pod Raclawicami. Obraz Jana Matejki

Foto: źr.wikipedia

4 kwietnia 1794 roku wojska polskie pod dowództwem naczelnika Tadeusza Kościuszki stoczyły zwycięską bitwę pod Racławicami z wojskami rosyjskimi dowodzonymi przez generała majora Aleksandra Tormasowa.
Wygrana bitwa nie miała zbyt dużego znaczenia militarnego, jednak pozwoliła podnieść morale powstańców już 12 dni po rozpoczęciu insurekcji kościuszkowskiej. O zwycięstwie Polaków zadecydował śmiały atak kosynierów, którzy zdobyli rosyjskie działa i rozbili piechotę. Straty wojsk polskich podczas bitwy wyniosły kilkuset ludzi. Rosjanie stracili około 1000 żołnierzy, kilkuset zostało rannych lub dostało się do niewoli. Była to pierwsza bitwa powstania kościuszkowskiego, wymierzonego przeciwko Rosji i Prusom. Wojsko polskie pod Racławicami liczyło 6 tysięcy ludzi, w tym około 2 tysiące chłopów, uzbrojonych w kosy i piki. Oddziały rosyjskie miały mniejszą liczebność, były jednak lepiej wyszkolone, uzbrojone i wyposażone w działa.
Zamierzeniem Tadeusza Kościuszki była próba przebicia się do Warszawy. Planów tych nie udało się zrealizować, jednak wygranie bitwy doprowadziło do rozszerzenia powstania na inne regiony kraju, a przede wszystkim do wybuchu 17 kwietnia 1794 roku insurekcji w Warszawie. Ponadto zwycięstwo dawało wiarę na pomyślne rozstrzygnięcie powstania i pokazało możliwości, nawet słabo uzbrojonych mas chłopskich.
W 210. rocznicę tych wydarzeń, teren Bitwy pod Racławicami został uznany za Pomnik Historii, rozporządzeniem prezydenta RP z 14 kwietnia 2004 roku. Bitwa pod Racławicami była tematem słynnego płótna Jana Matejki "Kościuszko pod Racławicami", jednego z ostatnich wielkich dzieł artysty. Obraz, namalowany w 1888 roku, jest obecnie eksponowany w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w krakowskich Sukiennicach. We Wrocławiu zaś znajduje się Panorama Racławicka, autorstwa Jana Styki i Wojciecha Kossaka, do drugiej wojny światowej wystawiana we Lwowie.

(pd)