1921 - Urodził się Stanisław Lem, pisarz, filozof i satyryk, znany głównie z utworów science-fiction, autor między innymi powieści: "Obłok Magellana", "Pamiętnik znaleziony w wannie", "Astronauci", "Bajki robotów", "Opowieści o pilocie Pirxie", "Katar", jego twórczość wywarła ogromny wpływ na polską i światową literaturę fantastyczno-naukową i została przetłumaczona na ponad 40 języków. (zm. 27.03.2006) 90. rocznica
Pozostałe wydarzenia:
1399 - Wielki Książę Litewski Witold został pokonany przez Tatarów w bitwie pod Worsklą. Klęska oznaczała koniec planów opanowania Rusi przez Witolda.
1440 - Król Anglii Henryk VI założył Eton College.
1635 - Polska i Szwecja zawarły rozejm w Sztumskiej Wsi. Szwecja zobowiązała się do rezygnacji z pobierania ceł od polskiego handlu.
1683 - Bitwa pod Wiedniem. Początek bitwy wojsk polskich, niemieckich i austriackich, przybyłych pod dowództwem króla Polski Jana III Sobieskiego na odsiecz Wiedniowi oblężonemu przez armię turecką, pod dowództwem wezyra Kara Mustafy. Zakończyła się przegraną Turcji, która nie podniosła się już po tej klęsce i przestała stanowić zagrożenie dla ówczesnej Europy.
1733 - Elekcja Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski.
1764 - Zmarł Jean-Philippe Rameau, francuski kompozytor i teoretyk muzyki okresu baroku, autor oper, baletów i utworów klawesynowych. W historii muzyki, fundamentalne znaczenie mają jego prace teoretyczne, w których stworzył podstawy harmoniki funkcyjnej i systemu dur-moll. Skomponował "Traktat o harmonii". (ur. 25.09.1683)
1801 - Car Rosji Aleksander I ogłosił przyłączenie Gruzji do imperium rosyjskiego. 210. rocznica
1818 - Urodził się Richard Jordan Gatling, amerykański wynalazca, konstruktor broni palnej, znany jako konstruktor opatentowanej w 1862 roku kartaczownicy z obrotową wiązką luf, będącej pierwszym udanym modelem karabinu maszynowego, a nazywanej od jego nazwiska "kartaczownicą Gatlinga". (zm. 26.02.1903)
1823 - Urodził się Kornel Ujejski, poeta, publicysta, autor liryki wizyjnej oraz religijno-mesjanistycznej, stylizowanej na modlitwy oraz biblijne psalmy, nazywany często "ostatnim wielkim poetą romantyzmu", autor zbiorów poezji: "Skargi Jeremiego", "Pieśni Salomona", "Dla Moskali", "Zwiędłe liście". Jego najbardziej znany wiersz "Z dymem pożarów" stał się nieoficjalnym hymnem powstania styczniowego. (zm. 1897)
1829 - Urodził się Anselm Feuerbach, niemiecki malarz, przedstawiciel klasycyzmu. Malował obrazy o tematyce historycznej i antycznej: "Bitwa z Amazonkami", "Uczta Platona", "Medea". (zm. 04.01.1880)
1848 - Proklamowanie Szwajcarii państwem związkowym o ustroju republikańskim.
1888 - Urodził się Maurice Chevalier, francuski piosenkarz i aktor, wykonawca paryskich piosenek kabaretowych i odtwórca ról w operetkach. Po wprowadzeniu filmu dźwiękowego stał się głównie aktorem filmowym. Wystąpił między innymi w filmach: "Parada miłości", "Wesoła wdówka", "Miłość po południu", "Gigi". (zm. 01.01.1972)
1905 - Urodził się Tadeusz Kielanowski, lekarz, pierwszy rektor Akademii Medycznej w Lublinie i Akademii Medycznej w Białymstoku, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku, etyk i filozof medycyny, autor prac o fizjopatologii i filozofii medycyny, w połowie lat 60. założył pierwszy w Polsce telefon zaufania. (zm. 06.05.1992)
1913 - Urodził się James Cleveland Owens, amerykański lekkoatleta. Na olimpiadzie w Berlinie w 1936 roku zdobył cztery złote medale: w biegach na 100 metrów i 200 metrów, w skoku w dal i w sztafecie 4 razy 100 metrów. W 1935 roku ustanowił aż sześć rekordów w ciągu 45 minut. Po zakończeniu kariery sportowej działał w ruchu na rzecz praw Murzynów w Stanach Zjednoczonych. (zm. 1980)
1916 - Zmarł Zygmunt Balicki, czołowy polityk i publicysta endecki, autor między innymi "Liberalizmu i demokratyzmu" i "Egoizmu narodowego wobec etyki". Był jednym z twórców i ideologów ruchu wszechpolskiego. Po wybuchu I wojny światowej opowiedział się po stronie Rosji i Ententy, popierał organizowanie Legionu Polskiego przy armii rosyjskiej i uczestniczył we wszystkich akcjach politycznych organizowanych przez Romana Dmowskiego. (ur. 30.12.1858) 95. rocznica
1920 - Urodził się Lech Kalinowski, historyk sztuki, mediewista. (zm. 15.06.2004)
1917 - Wydanie przez generałów gubernatorów: austriackiego - hrabiego Stanisława Szeptyckiego i niemieckiego Hansa Hartwiga von Beselera "patentu w sprawie władzy państwowej w Królestwie Polskim", na mocy którego najwyższą władzę miała sprawować Rada Regencyjna.
1918 - Urodził się Tadeusz Makarczyński, scenarzysta, reżyser filmów dokumentalnych: "Warszawska Syrenka", "Spacer po Warszawie pana Bolesława Prusa", "Kalendarz warszawski", "Pochód". (zm. 29.07.1987)
1930 - Urodził się Piotr Skrzynecki, reżyser, scenarzysta, założyciel i animator krakowskiego kabaretu "Piwnica pod Baranami", którym kierował ponad 40 lat, przez kilkadziesiąt lat prowadził w "Echu Krakowa" własną rubrykę pod tytułem "Echo Piwnicy pod Baranami", kontynuował w "Dzienniku Polskim" i kwartalniku "Kraków". (zm. 24.04.1997)
1939 - W trakcie II wojny światowej wojska niemieckie zaatakowały Lwów, broniony do 22 września.
1939 - W bitwie pod Brwinowem zginął Antoni Cejzik, lekkoatleta, 13-krotny rekordzista kraju w dziesięcioboju i 2-krotny olimpijczyk w 1924 i 1928 roku. (ur. 15.07.1900)
1940 - W jaskini Lascaux we Francji odkryto rysunki naskalne zwierząt z okresu paleolitu.
1941 - Została zamordowana przez hitlerowców Helena Marusarzówna, narciarka, 10-krotna mistrzyni Polski w biegu zjazdowym, w czasie II wojny światowej - kurier tatrzański, jej pamięci poświęcone są doroczne zawody narciarskie - Memoriał Bronisława Czecha i Heleny Marusarzówny. (ur. 17.01.1918) 70. rocznica
1942 - Decyzją Naczelnego Wodza generała Sikorskiego, z połączenia Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie i Armii Polskiej w ZSRR ewakuowanej do Iraku, utworzona została Polska Armia na Wschodzie. Dowódcą został generał Władysław Anders.
1943 - Urodził się Michael Ondaatje, kanadyjski pisarz i poeta, tworzący w języku angielskim, autor powieści "W lwiej skórze" i "Angielski pacjent", za którą otrzymał nagrodę Booker Prize. Zrealizowany na jej podstawie film zdobył w 1996 roku 9 Oskarów.
1944 - Zmarł Marian Franke, lekarz internista, patolog, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i członek Polskiej Akademii Umiejętności. Zajmował się kardiologią i patofizjologią krwi. Opracował metodę oznaczania enzymów proteolitycznych leukocytów i podał indeks proteolityczny. Zainicjował w Polsce badania w zakresie elektrokardiografii. Opracował podręcznik diagnostyki chorób układu krążenia "Leczenie przewlekłych schorzeń serca". (ur. 21.03.1877)
1944 - Urodził sie Barry White, amerykański wokalista, pianista, kompozytor, autor tekstów i producent nagrań, mistrz muzyki soul. (zm. 04.07.2003)
1945 - Władze PRL zerwały konkordat ze Stolicą Apostolską. Nowy podpisano dopiero w 1993 roku.
1949 - Urodziła się Irina Rodnina, rosyjska łyżwiarka figurowa, występująca w konkurencji par sportowych, trzykrotna mistrzyni olimpijska i dziesięciokrotna mistrzyni świata. Jedna z najbardziej utytułowanych zawodniczek w historii łyżwiarstwa figurowego.
1958 - Jack Kilby, amerykański inżynier, przedstawił pierwszy na świecie obwód scalony, złożony z tranzystorów, oporników i kondensatorów, którego podłoże wykonane było z silikonu. Dzięki temu wynalazkowi znacznie przyspieszone zostały prace nad skonstruowaniem komputera.
1959 - W przestrzeń okołoziemską została wystrzelona radziecka sonda kosmiczna Łuna-2, która uderzyła w Księżyc 13 września 1959 roku.
1961 - Zainaugurowała działalność Warszawska Opera Kameralna, przedstawieniem "La serva padrona" na scenie Starej Pomarańczarni w Łazienkach Królewskich. 50. rocznica
1970 - Zmarł Jan Sztaudynger, poeta, satyryk, organizator i propagator teatru lalkowego, autor satyr i fraszek: "Rzeź na Parnasie", "Piórka", "Ballady i fraszki". (ur. 28.4.1904).
1974 - W wyniku wojskowego zamachu stanu w Etiopii władzę przejął Komitet Koordynacyjny Sił Zbrojnych, tak zwany Derg, pod przewodnictwem Amana Mikaela Andoma. Utworzono Tymczasową Wojskową Radę Administracyjną, zawieszono konstytucję i rozwiązano parlament. Pozbawiono tronu i internowano cesarza Hajle Sellasje. W literaturze polskiej jego postać upamiętnił Ryszard Kapuściński w książce "Cesarz".
1976 - Urodził się Maciej Żurawski, piłkarz - napastnik, w polskiej ekstraklasie rozegrał 230 meczów i strzelił 120 goli, obecnie gra w Celtic Glasgow. 35. rocznica
1981 - Zmarł Eugenio Montale, poeta włoski i krytyk literacki, jeden z głównych przedstawicieli tak zwanej poezji hermetycznej, autor szkiców krytycznych i przekładów z literatury amerykańskiej, angielskiej i francuskiej. W 1975 roku otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. (ur. 12.10.1896) 30. rocznica
1983 - W Wiedniu odbyły się uroczystości 300-lecia odsieczy Wiednia. Austriacki komitet obchodów umieścił na kościele Augustianów tablicę ku czci Jana III Sobieskiego, który w tym kościele brał udział we mszy po zwycięstwie. Papież Jan Paweł II przebywający w tym czasie w Wiedniu również podkreślił znaczenie tej rocznicy.
1989 - Utworzenie pierwszego od 1945 roku niekomunistycznego rządu, w którym opozycja solidarnościowa otrzymała 12 miejsc, a koalicja rządowa (PZPR, ZSL i SD) - 11 miejsc. Na czele rządu stanął Tadeusz Mazowiecki.
1990 - Ministrowie spraw zagranicznych ZSRR, USA, Wielkiej Brytanii, NRF i NRD podpisali końcowy dokument konferencji "2+4" w sprawie zjednoczenia Niemiec. Niemieckie państwa połączyły się 3 października 1990 roku.
1990 - Zmarła Irena Eichlerówna, aktorka, odtwórczyni ról teatralnych: "Maria Tudor" Hugo, "Fedra" Racine'a, szambelanowa w "Panu Jowialskim" Fredry, Orbanowa w "Zabawie w koty" Orkenyego. (ur. 1908)
1991 - Zmarł w Chicago Feliks Konarski, pseudonim Ref-Ren, poeta, prozaik, autor tekstów piosenek, między innymi "Czerwone maki na Monte Cassino". (ur. 1907) 20. rocznica
1994 - W Biedrusku pod Poznaniem w ramach Partnerstwa dla Pokoju, pod kryptonimem "Cooperative Bridge", odbyły się pierwsze wspólne ćwiczenia wojskowe w których uczestniczyły oddziały z 13-tu państw członkowskich NATO i krajów partnerskich. Trwały do 16 września 1994 roku.
1994 - Zmarł Tom Ewell, właściwie Yewell Tompkins, amerykański aktor filmowy. Grał między innymi w filmach: "Słomiany wdowiec", "Żebro Adama", "Wielki Gatsby", "Czuła jest noc", "Znaleźć specjalistę", "Łatwe pieniądze". (ur. 29.04.1909)
1996 - W Wilnie utworzono Fundację Wspierania Współpracy Polsko-Litewskiej imienia Adama Mickiewicza. 15. rocznica
1999 - Zmarł w nocy z 12 na 13 września Roland Blanche, francuski aktor, odtwórca głównych ról w filmach: "Le Batarde de Dieu" Fechnera, "Więzień Europy" Kawalerowicza, "Trop belle pour toi" Bliera. (ur. 31.12.1943)
2003 - Zmarł Johnny Cash, amerykański piosenkarz, poeta, kompozytor, producent filmowy i aktor, wykonawca muzyki w stylu country, ballady cowboyskiej, chrześcijańskiego rocka. Do jego najbardziej znanych piosenek należą: "Cry Cry Cry", "Folsom Prison Blues", "I Walk the Line". Bojownik o prawa Indian, więźniów i ludzi uciśnionych. (ur. 26.02.1932)
2004 - Zmarł Marek Karp, historyk, sowietolog, założyciel Ośrodka Studiów Wschodnich. (ur. 02.07.1952)
2008 - Zmarł Janusz Hajdun, pianista i kompozytor, tworzący przede wszystkim muzykę filmową, autor muzyki do przeszło 100 filmów, między innymi: "Zbrodnia i kara", "Operacja Bieszczady", "Bursztynowy las", "Tango". Wspólnie z Jerzym Afanasjewem skomponował przebój przełomu lat 60. i 70. - "Niech no tylko zakwitną jabłonie". (ur. 25.02.1935)
2010 - Zmarł Claude Chabrol, francuski reżyser, aktor, producent i krytyk filmowy, autor ponad 60 filmów, w tym: "Tygrys lubi świeże mięso", "Pani Bovary", "Najpiękniejsze oszustwa świata", "Niech bestia zdycha", "Rzeźnik". (ur. 24.06.1930)
