Historia

21 września

Ostatnia aktualizacja: 21.09.2011 00:00
Urodził się Bronisław Piłsudski, brat Józefa Piłsudskiego, lingwista i etnograf.

1866 - Za spiskowanie przeciwko carowi Aleksandrowi III został zesłany na Sachalin. Był badaczem języka i kultury tamtejszych ludów, między innymi Ajnów. Po powrocie do kraju prowadził badania etnograficzne na Podhalu. Zmarł 17 maja 1918 roku. 145 rocznica

Pozostałe wydarzenia:

490 p.n.e. - Wojska ateńskie pod wodzą Militiadesa pokonały armię perską pod Maratonem.

1452 - Urodził się Girolamo Savonarola, florencki dominikanin, kaznodzieja i reformator religijny, przeor klasztoru św. Marka we Florencji. Piętnował zepsucie świeckich i duchowieństwa, nawoływał do powrotu do biblijnych korzeni chrześcijaństwa. W 1497 roku papież nałożył na niego ekskomunikę. Oskarżony o herezję i schizmę, został spalony na stosie 23 maja 1498 roku.

1461 - Zmarła Zofia, córka kniazia Andrzeja Holszańskiego, ostatnia żona króla Władysława Jagiełły, matka Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka. (ur.około 1405)

1799 - We Francji opatentowano pierwszy grzejnik na gaz, który został skonstruowany z połączenia lampy i piecyka przez Philippe'a Lebona.

1832 - Zmarł Walter Scott, szkocki poeta, powieściopisarz, autor między innymi powieści "Waverley", "Rob Roy" i "Ivanhoe". Urodził się 15 sierpnia 1771 roku.

1845 - Zmarła Klementyna z Tańskich Hoffmanowa, pisarka, pedagog, wizytatorka szkół żeńskich w Warszawie, a także autorka licznych powieści i prac dydaktycznych. Była pierwszą kobietą w Polsce utrzymującą się z pracy twórczej i pedagogicznej. Współtwórczyni i przewodnicząca Związku Dobroczynności Patriotycznej. Jest patronką Liceum Ogólnokształcącego w Warszawie, a ulica jej imienia znajduje się na Ochocie. Urodziła się 23 listopada 1798 roku.

1853 - Urodził się Heike Kamerlingh-Onnes, holenderski fizyk, profesor uniwersytetu w Lejdzie, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1913 roku za badania właściwości substancji w najniższych temperaturach i skroplenie helu. Zmarł 21 lutego 1926 roku.

1860 - Zmarł Artur Schopenhauer, niemiecki filozof, prekursor filozofii życia. Jego prace to między innymi: "O wolności ludzkiej", "Świat jako wola i przedstawienie", „Erystyka czyli sztuka prowadzenia sporów”. Urodził się 22 lutego 1788 roku.

1866 - Urodził się Herbert George Wells, angielski pisarz, jeden z pionierów gatunku science fiction. Autor ponad 60. powieści fantastycznych, jak: "Wojna światów" i "Wehikuł czasu", „Wyspa doktora Moreau”, „Niewidzialny człowiek". Kilka z nich zostało sfilmowanych - „Wehikuł czasu”, „Niewidzialny człowiek” i „Wojna światów". Zmarł 13 sierpnia 1946 roku. 145 rocznica

1916 - Urodziła się Françoise Giroud, francuska scenarzystka, pisarka, polityk i minister. Od 1946 roku redaktor naczelna czasopisma „Elle”, później współzałożycielka tygodnika „L’Express”, który prowadziła do 1974 roku. Autorka biografii Marii Skłodowskiej-Curie. Zmarła 19 stycznia 2003 roku. 95 rocznica

1921 - W niemieckiej fabryce azotu BASF niedaleko Ludwigshafen nastąpił wybuch. Śmierć poniosło 500 osób, a 1500 zostało rannych.

1925 - Zmarł Tadeusz Zieliński, architekt, projektant, jego autorstwa jest między innymi gmach SGGW przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie oraz Instytutu Radowego przy ulicy Wawelskiej w stolicy. Urodził się 2 lutego 1883 roku.

1926 - Urodził się Donald Arthur Glaser, amerykański fizyk i neurobiolog, badacz promieniowania kosmicznego i cząstek elementarnych. W 1960 roku otrzymał nagrodę Nobla z dziedziny fizyki za zaprojektowanie komory pęcherzykowej. 85 rocznica

1931 - Bank Anglii, wobec trudności skarbowych, zniósł miernik wartości pieniądza w złocie. W ciągu następnych 10 dni kurs funta szterlinga spadł o 20 procent. Kryzys zaufania do funta wywołał poważne skutki w brytyjskim budżecie. 80 rocznica

1932 - Władze polskie podpisały umowę licencyjną z włoską firmą Fiat w sprawie produkcji ciężarowych i osobowych samochodów tej marki. 1933 - Niemiecki pastor Martin Niemoeller wezwał ewangelików do oporu przeciwko nazistom.

1934 - Urodził się Leonard Cohen, kanadyjski poeta, pisarz i piosenkarz tworzący w gatunku folk rock, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli nurtu tzw. poezji śpiewanej. Jego największe przeboje to „Suzanne”, „Sisters of Mercy”, „So Long”, „Marianne”, „Hey”. Jest autorem powieści „Ulubiona gra” i „Piękni przegrani”.

1939 - Armia Czerwona po przełamaniu obrony oddziałów polskich zajęła Grodno.

1943 - Polski okręt podwodny "Dzik" zatopił pod Bastią (Korsyka) 2 niemieckie transportowce, 1 holownik i 7 barek desantowych.

1946 - Krajowa Rada Narodowa wydała ustawę o Narodowym Trzyletnim Planie Odbudowy Gospodarczej 1947-1949. Zakładał on: usunięcie zniszczeń wojennych, rozwój przemysłu, scalenie Ziem Zachodnich i Północnych z resztą kraju. 65 rocznica

1947 - Urodził się Stephen E. King, amerykański pisarz i scenarzysta filmowy, jeden z najbardziej poczytnych pisarzy na świecie. Jego książki rozeszły się w nakładzie ponad 350. milionów egzemplarzy. Autor horrorów, które przeszły do klasyki gatunku - "Lśnienie", "Miasteczko Salem", "Podpalaczka". Napisa także "Oczy Smoka", "Bastion" oraz 7-tomowy cykl powieści fantasy "Mroczna Wieża".

1951
- Urodził się Asłan Maschadow , prezydent Czeczenii, partyzant, przywódca czeczeńskich separatystów. Zginął podczas operacji wojsk rosyjskich, 8 marca 2005 roku. 60 rocznica

1953 - Urodził się Wojciech Gogolewski, pianista, saksofonista, kompozytor, lider zespołów jazzowych, dyrygent, autor piosenek, utworów instrumentalnych, muzyki filmowej i teatralnej. Od 1989 roku przebywa w Niemczech, gdzie zajmuje się programowaniem systemów akompaniamentu w elektronicznych instrumentach klawiszowych.

1955 - Urodził się Andriej Gawriłow, rosyjski pianista. W 1974 roku został laureatem konkursu im. Piotra Czajkowskiego, jako najmłodszy w historii. Miał wówczas 19 lat.

1957 - Niemiecki żaglowiec szkolny "Pamir", płynący z Hamburga do Buenos Aires, zatonął podczas huraganu w rejonie Wysp Azorskich. Spośród 86 osób znajdujących się na pokładzie przeżyło tylko 6.

1962 - Zmarł Adam Czyżewicz, lekarz ginekolog, organizator pierwszej warszawskiej kliniki położniczej. Pracował między innymi w Instytucie Pasteura w Paryżu oraz w klinice ginekologicznej prof. Heinricha Fritscha w Bonn. Jego zasługą było wprowadzenie zasady indywidualizowania każdego porodu. Dzięki jego wysiłkom warszawska klinika otrzymała w 1930 roku 50 mg radu do radioterapii nowotworów narządu rodnego, jako dar od Marii Skłodowskiej-Curie. Urodził się w 1877 roku.

1962 - Urodził się Rob Morrow, amerykański aktor. Grał między innymi w filmach: "Klub imperatora", "Guru", "Tylko miłość", "Wakacje w kurorcie". Największą sławę zyskał dzięki roli doktora Joela Fleischmana, w serialu telewizyjnym "Przystanek Alaska".

1964 - Proklamowano niepodległość Malty. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe.

1971 - Zmarł Bernardo Alberto Houssay, argentyński fizjolog, profesor Uniwersytetu Buenos Aires i Uniwersytetu Kalifornijskiego. W pracy naukowej zajmował się badaniem przyczyny powstawania cukrzycy, odkrył antyinsulinowy hormon przedniego płata przysadki. Za to odkrycie w 1947 roku wraz z Gerty Cori i Carlem Cori otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. 40 rocznica

1975 - Spłonął Centralny Dom Dziecka w Warszawie, 6-kondygnacyjny budynek u zbiegu Alej Jerozolimskich i ul. Brackiej. Zbudowany w latach 1949-52 jako Centralny Dom Towarowy i nazywany przez warszawiaków „cedetem”, był cennym przykładem architektury funkcjonalnej. Przyczyny pożaru nie zostały ustalone. Został odbudowany, otrzymał nazwę "Smyk". Warszawski SARP umieścił go liście najcenniejszych powojennych budynków stolicy, główna bryła Smyka jest też w rejestrze zabytków.

1980 - Po 40. latach przerwy w nadawaniu w radiu mszy świętej, w programie I Polskiego Radia nadano transmisję mszy z kościoła św. Krzyża w Warszawie.

1993 - Zmarł Fernand Ledoux, francuski komik. Zagrał między innymi w filmach: „Nędznicy“, „Księżniczka w oślej skórze“, „Przygody Dyla Sowizdrzała”, „Wieczorni goście”. Urodził się 24 stycznia 1897 roku.

1993 - Pierwsze w historii spotkanie papieża Jana Pawła II i głównego rabina Izraela - Meira Lau’a w Castel Gandolfo. 1996 - Zmarł ksiądz Bogdan Tranda, duchowny Kościoła ewangelicko-reformowanego, autor wielu artykułów z dziedziny teologii, uczestnik Komisji Mieszanej Episkopatu Polski i Polskiej Rady Ekumenicznej. Urodził się 13 listopada 1929 roku. 15 rocznica

1998 - Zmarła Florence Griffith-Joyner, amerykańska lekkoatletka, rekordzistka świata w biegu na 100 i 200 metrów. Urodziła się 21 grudnia 1959 roku.

2008 - Zmarła Zofia Sykulska-Szancerowa, aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka. Była żoną wybitnego grafika Jana Marcina Szancera. W latach 40. XX wieku występowała w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie, po wojnie na stałe związała się ze scenami warszawskimi. Urodziła się 26 lutego 1913 roku.

Czytaj także

20 września

Ostatnia aktualizacja: 20.09.2011 00:00
Urodził się Andrzej Frycz Modrzewski, pisarz polityczny i publicysta okresu odrodzenia.
rozwiń zwiń