Змены можна ўбачыць як у дакладных дэмаграфічных дадзеных, так і ў апытаннях грамадскай думкі, паведамляе брытанская штодзённая газета Times.
Стагоддзямі бацькі аддавалі перавагу нараджэнню сына. У звычайных умовах іх нараджаецца крыху больш, чым дачок: на кожныя 100 дзяўчынак нараджаецца 105 хлопчыкаў, паведамляе выданне. Эвалюцыя такім чынам «кампенсуе» залішнюю смяротнасць мужчын.
Аднак з 1980-х гадоў, калі магчымасць выбарачнага перапынення цяжарнасці з-за полу плода стала даступнай у краінах, якія па культурных і эканамічных прычынах асабліва імкнуліся вітаць сыноў (Кітай і Індыя), дзяўчынкі нараджаюцца ўсё радзей і радзей. Паводле ацэнак, з 1990 года ў свеце нарадзілася на 21,6 мільёна дзяўчынак менш, чым прагназавалася натуральным шляхам. У 2000 годзе, паводле звестак Times, нарадзілася на 800 000 дзяўчынак менш, чым павінна было нарадзіцца натуральным шляхам.
Аднак гэтая тэндэнцыя хутка змяняецца. Аналіз выдання паказвае, што ў гэтым годзе «недахоп» складзе ўсяго 107 000 дзяўчынак.
Змена падыходу выразна бачная на прыкладзе Паўднёвай Карэі. У сярэдзіне 1990-х гадоў на кожныя 100 дзяўчынак нараджалася 117 хлопчыкаў. Цяпер у свеце нараджаецца 105 дзяўчынак — роўна столькі, колькі можна было чакаць, зыходзячы са статыстыкі. У Кітаі і Індыі таксама назіраюцца змены ў тэндэнцыях, хоць змены менш драматычныя: у Кітаі нараджаецца 111 хлопчыкаў у параўнанні са 107 у Індыі.
Еўрапейскія краіны таксама дэманструюць прыкметы змены стаўлення. Даследаванне 2023 года ў акадэмічным часопісе Demographic Research паказала, што бацькі радзей нараджаюць другое дзіця, калі іх першым дзіцем была дзяўчынка, грунтуючыся на дадзеных з Бельгіі, Чэхіі, Эстоніі, Францыі, Германіі, Венгрыі, Літвы і Польшчы. Гэта сведчыць аб тым, што больш чакалі дачку, чым сына.
Падобны аналіз дадзеных з Фінляндыі паказаў, што калі ў 1980-х гадах першай нараджалася дачка, верагоднасць мець больш дзяцей павялічвалася, але гэтая тэндэнцыя знікла больш за 20 гадоў таму.
У нядаўнім дакладзе ў часопісе Economist было паказана, што 75 працэнтаў японскіх пар, якія хацелі адно дзіця, заявілі, што аддалі б перавагу дачцэ. У 1982 годзе такой думкі прытрымлівалася меншасць пар.
Клінікі па лячэнні бясплоддзя ў ЗША, дзе бацькі могуць выбраць пол эмбрыёна, які яны імплантуюць, паведамляюць пра рост попыту на дзяўчынак.
Эксперты вылучылі некалькі прычын такіх змен. Дзяўчынкі цяпер могуць успрымаць як больш клапатлівых або лягчэйшых у выхаванні. У Кітаі, дзе лішак мужчын прывёў да з'яўлення мноства нежанатых мужчын, бацькі, магчыма, пачалі баяцца, што ў іх сыноў не будзе шанцаў знайсці партнёрку і яны правядуць сваё жыццё ў адзіноце.
У Вялікабрытаніі, падкрэсліваюць аўтары выдання, хлопчыкі сутыкаюцца з сацыяльнымі праблемамі, з якімі яны дрэнна спраўляюцца. З пачатку пандэміі колькасць маладых мужчын (ва ўзросце 16-24 гадоў), якія не атрымліваюць адукацыі, не працуюць і не атрымліваюць далейшай адукацыі, павялічылася на 40 працэнтаў. Для жанчын гэты рост склаў усяго 7 працэнтаў. «Магчыма, дочкі цяпер здаюцца больш бяспечным выбарам», — рэзюмуюць у артыкуле Times.
PAP/вх