8-га і 9-га траўня прызнана Днём памяці і прымірэння, прысвечанымі ўсім ахвярам Другой сусветнай вайны. Рашэнне ў 2004 г. прыняла Генеральная асамблея ААН. 8-га траўня заходнія краіны адзначаюць заканчэнне Другой сусветнай вайны. Былыя савецкія рэспублікі адзначаюць канец вайны 9 траўня. Нагадаем генезіс гэтых разыходжанняў.
2 траўня 1945 года пасля самагубства Гітлера кіраўніком Нямеччыны стаў грос-адмірал Карл Дзёніц. Нямецкім камандаваннем было прынятае рашэнне аб капітуляцыі выключна перад краінамі Захаду. Менавіта дзеля гэтага нямецкія пасланнікі прыбылі ў Францыю ў горад Рэймс на сустрэчу з амерыканскім генералам Дуайтам Дейвідам Эйзенхаўэрам. Амерыканцы настойвалі на безумоўнай капітуляцыі на ўсіх франтах.
Падпісанне капітуляцыі адбылося 7 траўня 1945 году. У адпаведнасці з дакументам, нямецкія войскі павінны былі спыніць баявыя дзеянні 8 траўня. Пра акт капітуляцыі Нямеччыны кіраўніцтва гэтай краіны абвесціла ўжо 7 траўня.
Не гледзячы на тое, што савецкі прадстаўнік генерал-маёр Іван Суслапараў ад імя стаўкі Вярхоўнага камандуючага паставіў свой подпіс пад дакументам, савецкае кіраўніцтва не пагадзілася з тым як была падпісаная капітуляцыя, і падрыхтавала цырымонію паўторнага падпісання ў Берліне 8 траўня. На падпісанне ў Рэймсе былі запрошаныя заходнія журналісты, але пасля патрабавання Сталіна аб капітуляцыі на яго ўмовах, з журналістаў была ўзятая клятва аб не разгалошванні інфармацыі на працягу наступных 36 гадзін.
Такім чынам уначы з 8-га на 9-га траўня ў берлінскім прадмесці Карлхорст быў падпісаны канчатковы Акт капітуляцыі. Ад савецкага боку яго падпісаў маршал Георгій Жукаў.
У краінах савецкага блоку Дзень перамогі заўсёды адзначаўся 9 мая. Як там тлумачылі тое, што Захад адзначае днём раней?
У савецкай гістарыяграфіі рэймскі акт свядома прыніжаўся па палітычных матывах і акрэсліваўся як «падрыхтоўчы акт».
Паведамленне пра падпісанне капітуляцыі было зачытанае Саўінформбюро 9 траўня а 2 гадзіне 10 хв. ночы.
Аднак не гледзячы на паражэнне гітлераўскай Нямеччыны, вайна яшчэ працягвалася на Ціхім акіяне з Японіяй і скончылася там толькі 2 верасня 1945 году.
Па сваіх маштабах у гісторыі чалавецтва гэта была самая разбуральная і крывавая вайна.
У гэтай вайне, якая цягнулася 6 год удзельнічала 62 краіны з 73 існуючых у той перыяд.
За гэты час у свеце было прызвана ў армію каля 110 мільёнаў чалавек ва ўсім свеце. Загінула ў гады вайны каля 55 млн. чалавек агулам з мірным насельніцтвам. Вайсковыя страты налічваюць каля 27 – 30 млн. чалавек. Усе астатнія гэта мірнае насельніцтва.
Найбольшыя страты ў вайне панеслі СССР, Германія, Польшча, Кітай, Японія. Паводле апошніх, больш менш удакладненых дадзеных, СССР страціў 26,6 млн. чалавек, з іх каля 9 мільёнаў гэта вайсковыя страты.
Германія ў часы вайны страціла на ўсіх франтах 6,8 млн. салдат. Агульная колькасць ахвяраў Нямеччыны ацэньваецца ў 12 млн. чалавек.
Чаму немцы хацелі падпісаць Акт капітуляцыі толькі перад краінамі Захаду? Як гэта сталася, што генерал Суслапараў ад імя Савецкага Саюза падпісаў у Рэймсе дакумент
Ці Савецкі Саюз і Чырвоная армія не заслугоўваюць званне герояў і вызваліцеляў ад фашызму? Чаму ў некаторых краінах, 8-9 мая не хочуць славіць Савецкага Саюзу і Чырвонай арміі?
Павел Усаў
Слухайце ў далучаным гукавым файле