2023 год пачаўся ў нашым рэгіёне тэрмічным летам. Былі пабіты тэмпературныя рэкорды, а цеплавая анамалія дасягнула некалькіх градусаў Цэльсія.
1 студзеня 2023 года ў многіх краінах Еўропы быў рэкордна цёплы дзень – усё з-за прытоку экватарыяльнага паветра, які прайшоў над Старым кантынентам у выніку хваляванняў, выкліканых змяненнем клімату.
У многіх краінах Еўропы зафіксаваныя нацыянальныя тэмпературныя рэкорды. Паводле брытанскага метэаролага Скота Дункана, гэта адбылося, напрыклад, у Беларусі (16,4 градуса), Чэхіі (19,6), Даніі (12,6), Нідэрландах (16,9), Літве (14,6). С), Латвіі (11,1 градуса С) і Польшчы (19 градуса С).
Некаторыя рэкорды былі пабіты на некалькі градусаў Цэльсія. Так было ў Варшаве, дзе станцыя «Okęcie» паказала тэмпературу на 5 градусаў вышэй за папярэдні рэкорд. У сваю чаргу станцыя «Высокае» ў Беларусі пабіла папярэдні рэкорд на 4,5 градуса па Цэльсію.
На ўнікальнасць гэтай сітуацыі звярнуў увагу Інстытут метэаралогіі і воднай гаспадаркі – Нацыянальны навукова-даследчы інстытут, які ў сваім Твітэры паведаміў, што 1 студзеня ў Польшчу прыйшло тэрмічнае лета. «Гэта значыць, што сярод зімы ў нас аднадзённае цеплавое лета. Цеплавая анамалія складае больш за 15 градусаў па Цэльсіі. Гэта беспрэцэдэнтная сітуацыя ў нашым клімаце», – піша Інстытут.
Наступствы празмерна цёплага студзеня адчуем усе мы. Асабліва непакояцца фермеры. Праблемы фермераў – гэта высокія кошты на іх вытворчасць для ўсіх спажыўцоў.
Мар’юш Левандоўскі з Інстытут садоўніцтва Дзяржаўнага даследчага інстытуту:
-Вымушаны сказаць, што бутоны на дрэвах персікаў павольна павялічваюцца. На грушах яшчэ нічога не бачна, на яблынях таксама. Праблема тычыцца костачкавых, бо яны хутчэй за ўсіх пачынаюць працэс вегетацыі. Пакуль я б не пераймаўся. Але ёсць пытанне, што будзе далей.
Агнешка Масны з Інстытуту садоўніцтва ў Скерневіцах прызнае, што многія дэкаратыўныя расліны пачалі паводзіць сябе, як ранняй вясной.
-У садах мы ўжо заўважаем прырост маладога лісця ў выпадку касача сібірскага, павялічаныя бутоны ў чэмеры. Прарастаюць цыбулькі крокусаў і нарцысаў. Калі б прыйшоў мароз, то мы баімся, што расліны будуць пашкоджаныя. Гэта негатыўна можа паўплываць не толькі на ўчасткі раслін над зямлёй, але і на якасць цыбулін.
Нетыповую сітуацыю заўважылі таксама пчаляры.
-Пчол мы заўважаем ужо са святаў. Вылятаюць. У адзін з цёплых дзён пасека была запоўненая пчоламі. Мы былі вымушаныя дастаць паілкі, бо пчолы шукалі ваду, масава сядалі на паілкі. Ніколі раней у студзені не было такога выпадку. Яны ляталі, кружылі, пэўна таксама шукалі ежу. Вясна ў вуллях не павінна пачынацца ў студзені, а нашмат пазней. У выніку цёплага надвор’я пчолы пачынаюць вылятаць, а гэта кепска. Яны ўжо цяпер пачынаюць складваць яйкі, а гэта празмерна рана, – расказвае Агнешка Прушкоўска.
Кінга Новак з Балімоўскага ландшафтнага парку:
-Ужо прыкладна два тыдні заўважаюцца большыя групы птушак, якія вялікімі ключамі вандруюць па небе. Гусі, якіх мы цяпер можам пабачыць, і якія ляцяць па некалькі сотняў, а нават тысяч, гэта яшчэ гусі з поўначы, якія прылятаюць у гэтую частку кантыненту ў пошуках большай колькасці ежы. Гэта не тыя гусі, якія прадказваюць надыход вясны. Час ад часу бачныя адзінкавыя ключы жураўлёў. Трэба сказаць, што цяпер у нас некаторыя жураўлі зімуюць, таму таксама нельга сказаць, што гэта птушкі, якія сведчаць пра набліжэнне вясны.
Такія глыбокія парушэнні з'яўляюцца вынікам змены клімату, наступствы якога, сярод іншага, усё больш інтэнсіўныя і частыя экстрэмальныя пагодныя зʼявы. Чалавек, выкідваючы штогод мільярды тон парніковых газаў, назапашвае ўсё больш энергіі ў атмасферы Зямлі, што ўплывае на яе фізіку.
Эфекты бачныя ў тэмпературнай статыстыцы. Паводле папярэдніх ацэнак, 2022 год стане пятым самым цёплым за ўсю гісторыю назіранняў. Першыя тры месцы ў гэтым рэйтынгу належаць 2016, 2020 і 2019 гадам. Уся дзясятка – гэта гады з 2010 года. 19 самых цёплых гадоў зафіксаваны пасля 2000 года. Палеакліматалагічныя дадзеныя таксама паказваюць, што за апошнія 125 тысяч гадоў Зямля не была такой цёплай, як цяпер. Больш за тое, у вядомай геалагічнай гісторыі планеты тэмпература ніколі не расла так хутка, як цяпер, калі ўсяго за 150 гадоў сярэдняя тэмпература паверхні Зямлі павялічылася на 1,1 градуса Цэльсія.
ав
слухайце аўдыё