У краіне 2,7 мільёна аднасямейных дамоў і прыблізна паўмільёна кватэр у шматкватэрных дамах усё яшчэ абаграваюцца састарэлымі катламі і печкамі.
Змяніць сітуацыю могуць дзяржаўныя праграмы па энергетычнай мадэрнізацыі аднасямейных і шматкватэрных дамоў. Мясцовыя арганізацыі самакіравання, якія прадстаўляюць больш за 1000 муніцыпалітэтаў, звярнуліся да прэм'ер-міністра Дональда Туска з просьбай забяспечыць эфектыўнае фінансаванне праграмы падтрымкі замены старых катлоў і ацяплення будынкаў «Чыстае паветра» і аднавіць праграмы для шматкватэрных дамоў.
«Мы не можам чакаць чыстага паветра да 2060 года. Мы змагаемся за здароўе жыхароў і іх хатнія бюджэты, а таксама за энергетычную бяспеку Польшчы», – заявілі прадстаўнікі мясцовых уладаў.
Мясцовыя самакіраванні звяртаюць увагу, што апошнія гады праграма мае горшае фінансаванне, але і страціла давер жыхароў і фірм. У выніку запаволіўся працэс замены старых катлоў на сучасныя. Гэта мае непасрэдны ўплыў на якасць паветра і здароўе жыхароў.
Прайшоў год з таго часу, як праграма «Чыстае паветра» была прыпынена. Пасля абвешчаных змен праграма была адноўлена ў сакавіку гэтага года. На жаль, старыя праблемы праграмы засталіся нявырашанымі, гаворыць намеснік мэра Скавіны Томаш Ожуг:
- На жаль, мы ўжо ведаем, што новыя правілы і новая праграма не прынеслі чаканых вынікаў. Усё яшчэ існуе значная бюракратыя, жыхары чакаюць сродкі, а фірмы, якія павінны былі падтрымліваць жыхароў, асабліва тых, хто мае нізкія даходы, неахвотна ўдзельнічаюць у гэтай праграме, таму што, па-першае, яны доўга чакаць сродкі, а па-другое, яны не ўпэўненыя, што атрымаюць сродкі ў заключаным кантрактам абʼёме. Гэта выклікае велізарнае падзенне даверу да гэтай праграмы.
Паводле прадстаўнікоў мясцовых уладаў, гэта прыводзіць да вельмі нізкай колькасці заявак на ўдзел у праграме і выключэння хатніх гаспадарак з нізкім узроўнем даходу (каб атрымаць субсідыю трэба ўкласці некалькі тысяч злотых).
Пры цяперашніх павольных тэмпах дасягненне мэтаў праграмы зойме 35 гадоў, кажа мэр Рыбніка Пётр Кучэра:
- Мы не можам чакаць чыстае паветра да 2060 года. Мы поўныя рашучасці палепшыць якасць паветра ў нашых гарадах і мястэчках. Мы абавязаны гэта зрабіць па законе. Аднак, каб эфектыўна выконваць гэтыя абавязацельствы, мясцовым органам улады патрэбна эфектыўная праграма «Чыстае паветра», якая падтрымлівае замену крыніц цяпла і цеплавую мадэрнізацыю будынкаў. Без яе мы не зможам дыхаць цалкам чыстым паветрам, і нашы жыхары будуць сутыкацца з высокімі выдаткамі на ацяпленне.
Яшчэ некалькі гадоў таму Рыбнік быў на першых месцах у спісе мясцовасцяў з найбольш забруджаным паветрам. За гады эфектыўнай дзейнасці ўрадавай праграмы колькасць смогавых дзён скарацілася да каля 20 у год.
Анджэй Гула з Польскай смогавай трывогі пераконвае, што жыхары Польшчы плацяць вельмі высокую цану за забруджванне паветра. Яно штогод спрыяе больш чым 40 тысячам заўчасных смерцяў:
- Забруджванне паветра пагаршае здароўе палякаў. Гэта заўчасныя смерці. Гэта хваробы, выкліканыя забруджаным паветрам. Такія як захворванні верхніх дыхальных шляхоў. Да іх таксама адносяцца сардэчна-сасудзістыя захворванні, заторы і інфаркты. Усе гэтыя хваробы таксама выклікаюцца забруджаным паветрам. Таму гэта ў нашых жыццёвых інтарэсах. Барацьба за чыстае паветра – гэта барацьба за нашае здароўе, за нашае жыццё.
Польшча застаецца краінай з самым брудным паветрам ва ўсім Еўрапейскім Саюзе. Гэта не зменіцца, пакуль гэта не будзе прыярытэтам для тых, хто ва ўладзе, пераконвае грамадскі актывіст.
ав
слухайце аўдыё