Redakcja Polska

„Europejski wybór Białorusi - stracona szansa?”. Marcin Wojciechowski o sytuacji naszego wschodniego sąsiada

04.02.2025 12:13
Były chargé d'affaires RP w Mińsku Marcin Wojciechowski ocenił, że obecna sytuacja na Białorusi jest pewnym paradoksem
Audio
  • Marcin Wojciechowski o powyborczej sytuacji na Białorusi [posłuchaj]
Książka Marcina Wojciechowskiego pozwala zrozumieć Białoruś taką, jaka ona jest
Książka Marcina Wojciechowskiego pozwala zrozumieć Białoruś taką, jaka ona jestPISM

Jak zauważył, pod względem politycznym i bezpieczeństwa kraj zmienia się na gorsze, ale codzienna sytuacja obywateli bez „nadmiernych ambicji politycznych wcale nie jest taka zła.

Białoruskie media, powołując się na wyniki wyborów, podały, że Alaksandr Łukaszenka zdobył 87,6 proc. głosów., a pozostali oficjalni kandydaci - między 1 a 3 proc. głosów. Przeciwko wszystkim kandydatom zagłosowało 5,1 proc. wyborców.

Marcin Wojciechowski powiedział, że „to nie były wybory w takim klasycznym rozumieniu, tylko to była imitacja wyborów, pewna formalność i zatwierdzenie osoby sprawującej władzę na kolejną kadencję. W jego ocenie reżim w Mińsku pokazuje, że trwa, kontroluje sytuację i jest w stanie przeprowadzić operację formalnego utrzymania się u władzy. 

Mówiąc o przyszłości Białorusi, Wojciechowski zaznaczył, że bardzo dużo zależy od czynników zewnętrznych, to znaczy od tego, jak zakończy się wojna na Ukrainie, jak będzie dalej zachowywać się Rosja, czy dojdzie do jakiegoś porozumienia z Zachodem. „Białoruś nie do końca będzie tutaj podmiotowo decydować” - dodał.

Pytany jak zmieniło się państwo białoruskie w ostatnich latach, stwierdził, że mamy do czynienia z pewnym paradoksem. „Ono (państwo białoruskie) pod względem politycznym, pod względem represji, po względem bezpieczeństwa zmienia na gorsze. Natomiast pod takim względem codzienności, poziomu życia, ta zmiana na gorsze nie jest tak bardzo odczuwalna. I to jest ten paradoks, że nowe technologie, ich rozwój i dostęp z takich krajów jak Chiny czy Rosja pozwalają zminimalizować te skutki społeczne” - powiedział Wojciechowski.

Dodał, że „z punktu widzenia przeciętnego człowieka, który nie ma jakiś nadmiernych ambicji politycznych, ta sytuacja wcale nie jest taka zła. „I myślę, że to też tłumaczy, dlaczego takie reżimy są w stanie utrzymywać u władzy” - zauważył.

Jednocześnie podkreślił, że nie powinniśmy przekreślać Białorusi jako kraju oraz tych osób, które mają aspiracje, by Białoruś była demokratycznym krajem bliżej Europy. 

„Powinniśmy czekać, by może przyjdzie taki moment, że władze białoruskie będą zachowywać się w sposób bardziej racjonalny, a może przyjdzie taki moment, kiedy dojdzie tam do zmiany i będą warunki dla stworzenia bardziej racjonalnej współpracy. Myślę, że trzeba być cierpliwym” - powiedział Wojciechowski.

Był również pytany, co musiałoby się stać, aby doszło do takiego zrywu społecznego na Białorusi jak w 2020 r. „Wydaje mi się, że taką czerwoną linią może być udział żołnierzy białoruskich w wojnie na Ukrainie, czy obawa przed utratą niepodległości Białorusi” - powiedział Wojciechowski.

Wojciechowski to dziennikarz i dyplomata. W latach 2013-2015 rzecznik MSZ, a od 2016 do końca 2023 roku pracował w polskiej ambasadzie w Mińsku, w latach 2020-2023 jako chargé d’affaires RP. Jest autorem książki „Europejski wybór Białorusi - stracona szansa?” wydanej przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych w 2024 roku. 

Z Marcinem Wojciechowskim rozmawia Katarzyna Semaan. Zachęcamy do odsłuchania załaczonego nagrania!

PAP/ks

Wybory na Białorusi. Polskie MSZ: głosowanie przeprowadzone z pogwałceniem demokracji

27.01.2025 11:58
MSZ wyraziło w niedzielę rozczarowanie przeprowadzonymi "w warunkach pogwałcenia podstawowych procedur demokratycznych wyborami prezydenckimi na Białorusi". Jak podkreślił resort, jedynie przestrzeganie standardów ONZ i OBWE oraz podstawowych praw każdego człowieka zapewnią Białorusi rozwój.

Białoruś: w zakładach karnych 36 obcokrajowców, w tym czterech Polaków

28.01.2025 16:52
W białoruskich zakładach karnych przebywa 36 obcokrajowców, w tym czterech Polaków. W sfingowanych procesach reżim skazał ich za rzekome szpiegostwo i działalność agenturalną - informuje białoruskie Centrum Obrony Praw Człowieka Wiasna. Wśród więźniów politycznych najwięcej w koloniach karnych jest Ukraińców - 13. Ofiarami prowokacji i prześladowania przez KGB stali się także obywatele Japonii, Szwecji, Stanów Zjednoczonych, Łotwy, Litwy, Armenii, Kazachstanu, Uzbekistanu i Rosji.

16. pakiet sankcji wobec Rosji. Pierwsza dyskusja ambasadorów UE

30.01.2025 11:10
Ambasadorowie unijnych krajów w Brukseli już po pierwszej dyskusji na temat projektu 16. pakietu sankcji wobec Rosji. Z relacji dyplomatów wynika, że państwa członkowskie potrzebują kilku dni, by przeanalizować dokładnie dokumenty przygotowane przez Komisję Europejską.

Nie ustają represje na Białorusi. Na celowniku uczestnicy protestu w Warszawie

30.01.2025 13:30
Białoruski Komitet Śledczy zidentyfikował 365 uczestników akcji protestacyjnych, które odbyły się za granicą w związku z reżimowymi wyborami.