We wtorek zakończył się 10. szczyt Inicjatywy Trójmorza w Warszawie. Państwa członkowskie Inicjatywy opublikowały wspólną deklaracje. Jej sygnatariusze powitali w niej nowych partnerów strategicznych Inicjatywy - Hiszpanię i Turcję oraz nowe państwa uczestniczące - Albanię i Czarnogórę. Zabrali też głos w sprawie bezpieczeństwa regionu w związku z agresją Rosji w Ukrainie i wyrazili poparcie dla broniącej się Ukrainy.
00:42 13607882_1.mp3 Państwa Inicjatywy Trójmorza murem za Ukrainą. W deklaracji przyjętej na koniec obrad szczytu Trójmorza, który odbył się w Warszawie, uczestnicy narady potępili agresywną politykę Kremla i zapewnili o dalszym wsparciu wschodniego sąsiada Polski. Materiał Agnieszki Drążkiewicz (IAR)
"Ze względu na reperkusje dla europejskiego i globalnego bezpieczeństwa, zdecydowanie potępiamy rosyjską wojnę przeciwko Ukrainie, a także wszelkie wsparcie dla niej ze strony państw trzecich. Potwierdzamy nasze niezachwiane poparcie dla Ukrainy, jej suwerenności i integralności terytorialnej w granicach uznanych przez społeczność międzynarodową" - przekazano w dokumencie.
Gotowi do presji
Państwa członkowskie wyraziły gotowość, aby zwiększyć presję na Rosję, "by osłabić jej zdolność do dalszego prowadzenia wojny agresywnej". "Pozostajemy przekonani, że ci, którzy wydali rozkazy lub popełnili zbrodnie wojenne w Ukrainie, muszą zostać pociągnięci do odpowiedzialności" - dodano w deklaracji.
Członkowie Inicjatywy opowiedzieli się też za przyśpieszoną akcesją Ukrainy i Mołdawii do Unii Europejskiej. "Uważając, że członkostwo Ukrainy w UE jest jedną z najcenniejszych gwarancji bezpieczeństwa, jakie może zapewnić UE, wzywamy do przyspieszenia procesu akcesyjnego z Ukrainą i Republiką Mołdawii" - napisano w dokumencie.
"Wzywamy do przyspieszenia opartego na zasługach procesu rozszerzenia UE o Bałkany Zachodnie, ponieważ proces rozszerzenia UE ma moc transformacyjną i jest niezbędny do zapewnienia odporności krajów kandydujących" - dodano.
Węgry przeciwko
Ze wszystkimi z wymienionych postulatów, z wyjątkiem akcesji Bałkanów Zachodnich, nie zgadzają się Węgry - jeden z pierwszych członków Inicjatywy Trójmorza. "Węgry odcinają się od ustępów 4–9 Wspólnej Deklaracji. Węgierskie stanowisko narodowe w odniesieniu do kwestii zawartych w (...)wymienionych punktach zostało przekazane w osobnym oświadczeniu załączonym do Wspólnej Deklaracji" - czytamy w dokumencie.
W swoim stanowisku Węgry zaznaczyły, że "pozostają zaangażowanym i konstruktywnym państwem uczestniczącym w Inicjatywie Trójmorza", ale nie mogą zgodzić się z zapisami dotyczącymi bezpieczeństwa regionu, członkostwa Ukrainy, Mołdawii w UE oraz potępienia agresji rosyjskiej na Ukrainę.
"Nowa faza konfliktu"
Węgry uważają, że "niektóre sformułowania tych ustępów wykraczają poza nowe okoliczności geopolityczne". "Od początku wojny w Ukrainie Węgry konsekwentnie opowiadały się za pokojem i będziemy to czynić również w przyszłości" - przekazano w oświadczeniu. Węgry są zdania, że "wraz z rozpoczęciem negocjacji w sprawie zawieszenia broni" pomiędzy USA i Rosją oraz Ukrainą i Rosją "weszliśmy w nową fazę konfliktu", w związku z tym "powinniśmy powstrzymać się od podejmowania jakichkolwiek kroków, które mogłyby potencjalnie utrudnić trwające rozmowy pokojowe".
Sygnatariusze deklaracji państw członkowskich odnieśli się też do inwestycji infrastrukturalnych i gospodarczych, ciesząc się z postępów dokonanych na tym polu i wyrażając nadzieję na jeszcze lepszą współpracę państw członkowskich oraz partnerów strategicznych. W dokumencie podano również, że Chorwacja zorganizuje kolejny szczyt i Forum Biznesowe w 2026 roku.
Powołanie Inicjatywy Trójmorza zainicjowali prezydenci Polski Andrzej Duda i Chorwacji Kolinda Grabar–Kitarovic podczas spotkania przywódców państw regionu na marginesie Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku w 2015 roku. Rok ten jest uznawany za początek współpracy trójmorskiej, natomiast inauguracyjny szczyt Inicjatywy odbył się w Dubrowniku w 2016 r.
Inicjatywa początkowo skupiała 12 państw członkowskich UE: Austrię, Bułgarię, Chorwację, Czechy, Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę, Rumunię, Słowację, Słowenię i Węgry. W 2023 r. grono to powiększyło się o Grecję. Partnerami strategicznymi Inicjatywy Trójmorza są: Stany Zjednoczone, Japonia, Komisja Europejska i Niemcy.