Gen. Samol przypomniał, że po roku 1989, po zmianach społeczno-politycznych i po wyjściu Polski ze struktur politycznych i militarnych Układu Warszawskiego, podjęto decyzje o zredukowaniu liczebności polskiej armii.
- Pamiętajmy, że polska gospodarka była w tym czasie bardzo słaba i nie stać było ówczesnych rządów na utrzymanie chociażby 450-tysięcznej armii. Zdecydowano wówczas, że stan liczebny polskich sił zbrojnych będzie adekwatny do potrzeb obronnych i uzależniony od możliwości budżetu państwa - podkreślił generał.
"Proces restrukturyzacji sił zbrojnych"
- Rozpoczęto tak zwany proces restrukturyzacji sił zbrojnych. Zmniejszono siły zbrojne z 450 do 260 tys. Ten stan liczebny trwał do końca lat 90. W ustawie z 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP określono finansowanie obronności na poziomie 1,95 procent PKB i liczebność armii na poziomie nie mniej niż 150 tys. Nie dotrzymano warunków tej ustawy, jeśli chodzi o liczebność. W ciągu kilku lat od 2001 r. liczebność została zmniejszona ze 150 tys. do poniżej 100 tys. Bodajże w 2012 czy 2015 r. stan liczebny sił zbrojnych wynosił ok. 95-97 tys. - zauważył gen. Samol.
Dodał, że wiązało się to ze zmianą struktur organizacyjnych, rozwiązywaniem dowództw i jednostek operacyjnych. Podał przykład zakończonej w 2011 r. likwidacji 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej im. Tadeusza Kościuszki.
- Rozwiązano szereg jednostek wojsk rakietowych, artylerii, zostały zlikwidowane brygady, część pułków w dywizjach. Zmniejszono potencjał wojsk inżynieryjnych, tak potrzebnych na czas prowadzenia operacji obronnych. To samo stało się z siłami powietrznymi - były zmniejszane, niedoinwestowane. Jedynie w 2006 r. zaczęto wyposażać siły zbrojne w F-16, ale ten proces został zahamowany. Rozwiązywano szereg jednostek obrony powietrznej kraju, mimo że pieniądze były przeznaczane - przynajmniej w 2009 r. ok. 6,5 mld zł - na rozpoczęcie procesu zakupu pozyskania nowoczesnych systemów obrony powietrznej kraju - stwierdził gen. Samol.
Likwidowano jednostki rozpoznawcze
Zauważył też, że w dywizjach zlikwidowano szereg jednostek rozpoznawczych. - Trudno mówić, że nic się nie stało, bo niektórzy politycy tłumaczą, że jednostki były przenoszone. Nieprawda, były likwidowane. Nawet zakładano chyba dalej idącą likwidację sił zbrojnych, do poziomu 70 tys. - powiedział były dowódca Wielonarodowego Korpusu Północno-Wschodniego NATO. - Obecnie jesteśmy w okresie, kiedy podjęto decyzję o rozbudowie sił zbrojnych - zaznaczył.
Przypomniał, że w Strategii Bezpieczeństwa Narodowego z 2014 r. oficjalnie wskazano zagrożenie ze strony Rosji, natomiast po wyborach w 2015 r. zdecydowano o przeprowadzeniu strategicznego przeglądu obronnego kraju, który pokazał konieczność odbudowy sił zbrojnych, przebudowy struktur dowodzenia, struktur organizacyjnych oraz modernizacji wyposażenia sił zbrojnych.
"WOT jest obecnie w szczytowym okresie"
Gen. Samol zwrócił też uwagę, że w 2016 r. rozpoczęto proces budowy obrony terytorialnej, w latach poprzednich "doszczętnie zlikwidowanej". Dodał, że WOT jest obecnie w szczytowym okresie przebudowy. Podkreślił też znaczenie ustawy o obronie ojczyzny z 2022 r., która zwiększyła nakłady na obronność i wskazała trzy źródła finansowania tych wydatków.
- O ile w 2015 r. budżet na obronność był w granicach 30-40 mld zł, tak dzisiaj jest to ponad 140 mld zł. Więc dziś Polskę stać na to, bo nie możemy lekceważyć bezpieczeństwa. Tu musi być konsensus wśród elit politycznych bez względu na poglądy - podsumował gen. Samol.
PAP/IAR/dad