Szczerski ostrzegał, że takich wartości jak wolność czy suwerenność nie można przyjmować za pewnik. W geopolityce Europy Środkowej - jak dodał - jest to fundamentalna kwestia. Jako przykład podał agresję Rosji na Ukrainę.
W swym wystąpieniu polski dyplomata wskazał na trzy lekcję płynące dla Polski z historii. Ocenił, że w tej części świata appeasement (polityka ustępstw) nie działa w konfrontacji z imperializmem. Wyjaśnił, że takie kraje jak nazistowskie Niemcy, Związek Sowiecki czy Rosja Putina biorą to za przejaw słabości i wykorzystują, że pobudza to "apetyt bestii".
"Nic o nas bez nas"
Przywołał też zasadę "nic o nas bez nas". Podkreślił, że stosuje się to także do aliantów, którzy po II wojnie światowej wciągnęli Polskę w orbitę Związku Sowieckiego. Inaczej było w przypadku NATO. O przyłączeniu się do paktu obronnego współdecydowali Polacy.
Na tym tle Szczerski mówił też o Unii Europejskiej i niezgodzie naszego kraju na żądania kłócące się z kulturą czy tradycjami.
Środkowa Europa "miarą pokoju i wolności"
Trzecią lekcję ambasador wiązał z faktem, że region Europy Środkowej jest miarą pokoju i wolności na świecie. Pokazuje to np. napaść Niemiec na Polskę, co przerodziło się w II wojnę światową.
Mówca porównywał sytuację w regionie do niebezpieczeństw życia na krawędzi płyt tektonicznych w Kalifornii. Zauważył jednocześnie, że Polska ostrzegała przed zagrożeniem Ukrainy ze strony Rosji, ale wielu sprzymierzeńców nie chciało tego słuchać.
Ambasador RP przy ONZ wskazał na fundamentalne znaczenie przestrzegania prawa międzynarodowego, w tym zasady, że granice nie mogą być zmieniane w rezultacie wojny. Podnosił potrzebę wspólnego budowania bezpieczeństwa oraz partnerstwa w relacjach międzynarodowych, bez protekcjonalizmu.
Wystąpienie szefowej Instytutu Piłsudskiego
W spotkaniu wzięła udział również szefowa Instytutu Piłsudskiego Iwona Korga. Powiedziała, że wykład Szczerskiego w amerykańskim stowarzyszeniu prawników miał na celu wyjście Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku poza krąg stałej publiczności. Z okazji 80. rocznicy założenie polonijnej instytucji opowiadała o jej historii, misji i oddziaływaniu.
W swym wystąpieniu dr Korga nawiązała do przyjaźni polsko-amerykańskiej i wsparciu USA dla Polaków. Wyszczególniła m.in. kluczowe znaczenie 13. punktu planu pokojowego prezydenta Woodrowa Wilsona dla sprawy polskiej, nowej mapy Europy i niepodległości Polski. Przytoczyła też wysiłki współpracownika amerykańskiego przywódcy, pułkownika Edwarda House'a.
Prezes Instytutu przypomniała o problemach związanych z odzyskaniem przez Polskę niepodległości, wytyczeniem granic. W odniesieniu do wojny polsko-bolszewickiej, mówiła o "Eskadrze Kościuszkowskiej", w której walczyli Amerykanie, a stworzył ją kapitan Merian C. Cooper.
Przypomniała również o tegorocznej wizycie prezydenta USA Joe Bidena w Polsce. Moderatorem dyskusji była Diane Fener, współprzewodnicząca komisji prawników seniorów.
PAP/dad