Polacy często i chętnie odwołują się do swojego dziedzictwa, zarówno materialnego jak i duchowego. Doceniamy jego znaczenie w budowaniu narodowej tożsamości, podtrzymywaniu tradycji, ale także wytyczaniu celów we współczesności. Chociaż dziedzictwo nie zawsze niesie w sobie tylko pierwiastek pozytywny, to staramy się znaleźć taki, który będzie stanowił dla nas wartość uniwersalną.
Poza Polską jest wiele znaków naszej obecności, z jednej strony przyczyniliśmy się do tego sami, jesteśmy przecież narodem wędrującym, ale z drugiej spowodowano to przesuwając granice naszego państwa. Dziś powinniśmy poczuwać się do troski o pozostawione poza nimi dziedzictwa, znać jego historię i znaczenie. To pomoże nam również popatrzeć na polską spuściznę, zwłaszcza na Wschodzie, jako na dobro wspólne - kilku państw i narodów.
W cyklu "Śladami polskiego dziedzictwa na Wschodzie", pragniemy dokonać prezentacji wybranych obiektów polskiego dziedzictwa kulturowego na Białorusi, Litwie, Łotwie, Ukrainie i Rosji. Naszą intencją jest prezentacja miejsc ważnych dla polskiej historii i tożsamości narodowej takich jak Zadwórz czyli „Polskie Termopile”, Cmentarz na Rossie w Wilnie, Cmentarz Łyczakowskiego we Lwowie; Twierdza w Kamieńcu Podolskim, Zamki w Podhorcach i w Lidzie, Zespół Pałacowo-Parkowy Radziwiłłów w Nieświeżu, ale i tych mniej znanych, a wartych przybliżenia jak Kaplica Orzeszków w białoruskim Zakozielu.
Chcemy pokazać ludzi, którzy dbają o polski dorobek na Wschodzie; promować dokonania Polaków, żyjących za wschodnią granicą, którzy pielęgnują i odbudowują miejsca polskiej kultury materialnej. Naszą ideą jest prezentacja i promocja instytucji, które restaurują polskie cmentarze, dwory, pałace na Wschodzie, między innymi Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie, Fundacji Dziedzictwa Narodowego, Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONICA.
Realizując cykl audycji "Śladami polskiego dziedzictwa na Wschodzie", z udziałem wybitnych znawców tematyki kresowej, chcemy przyczynić się do popularyzacji wiedzy o dziedzictwie kulturowym i historycznym Kresów Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej.
"Polska należy do tych nielicznych państw europejskich, których istotna część dziedzictwa kulturowego znajduje się poza ich obecnymi granicami. Wiele ważnych dla polskiej historii i kultury zabytków architektury (zespołów miejskich, kościołów, dworów, pałaców, zamków), cmentarzy, dzieł sztuki, a także księgozbiorów i archiwaliów pozostało w szczególności na Ukrainie i Białorusi. Stanowią one część spuścizny dawnej Rzeczypospolitej, a tym samym Polska – obok innych narodów tworzących z nią niegdyś wspólne państwo – uznaje się za jej współspadkobiercę. Dziedzictwo to jest przy tym niezwykle ważne dla Polaków, gdyż bez niego nasza kultura nie może zostać w pełni opisana, rozpoznana i zrozumiana" - napisali Wojciech Konończuk i Piotr Kosiewski, autorzy raportu "Zagrożone dziedzictwo. Polskie dobra kultury na Ukrainie i Białorusi", przygotowanego w Ośrodku Studiów Wschodnich.
Cykl "Śladami polskiego dziedzictwa na Wschodzie" powstaje we współpracy z Fundacją Pomoc Polakom na Wschodzie.
Audycja finansowana jest ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach Zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicą.
Audycję zrealizowała Magdalena Górecka-Balcer
Teksty czytał Maciej Gudowski
Do wysłuchania programu zaprasza Maria Wieczorkiewicz