Sejmowa Komisja Kultury rozpoczęła prace nad prezydenckim projektem odbudowy Pałacu Saskiego

W Sejmowej Komisji Kultury i Środków przekazu rozpoczęło się pierwsze czytanie prezydenckiego projektu ustawy o przygotowaniu i realizacji odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie. Został on przygotowany przez specjalny zespół powołany przez szefa Kancelarii Prezydenta we współpracy z Biurem Programu "Niepodległa". 

Pałac Saski, fotografia sprzed wybuchu II wojny światowej

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Według zamierzeń, Pałac Saski ma być przestrzenią instytucji i inicjatyw kulturalnych. Kamienice przy ulicy Królewskiej rozważane są jako przyszła siedziba Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego, a Pałac Brühla - jako siedziba Senatu.

Projekt ustawy prezydent Andrzej Duda przekazał na ręce marszałek Sejmu Elżbiety Witek 7. lipca podczas uroczystości, która odbyła się na Placu Piłsudskiego w Warszawie. Prezydent podkreślał wówczas, że planowana odbudowa Pałacu Saskiego to szczególna, prestiżowa inwestycja, która przypomni o pięknie przedwojennej Warszawy. Mówił, że wielu ludzi wspominając stolicę Polski z czasów przed II wojną światową, a więc - jak ujął - "zanim została przez hitlerowskich najeźdźców umęczona i zniszczona" - zwraca uwagę, że była ona piękna. Andrzej Duda przypomniał, że przed II wojną światową Pałac Saski był, obok Zamku Królewskiego, jednym z architektonicznych symboli Warszawy. Zaznaczył, że mimo wielkiego wysiłku społecznego w trakcie odbudowy stolicy Pałac Saski nie został odbudowany z powodu braku sił oraz woli ówczesnych władz.

Marszałek Sejmu Elżbieta Witek obiecała, że Sejm niezwłocznie zajmie się złożonym projektem. Jednocześnie podkreślała, że odbudowa Pałacu Saskiego była planowana od dawna. Myślano o tym już podczas wojny, kiedy Warszawa leżała w gruzach, a potem taką propozycję wysunął również prezydent Warszawy, i późniejszy prezydent Polski - Lech Kaczyński.

Pierwszy barokowy pałac w miejscu późniejszego Pałacu Saskiego powstał po 1661 roku. W I połowie XVIII wieku gmach zakupił król August II Mocny i rozpoczął jego przebudowę. Był własnością królów Saksonii aż do 1816 roku. Zniszczony podczas powstania listopadowego, później odbudowywany i rozbudowywany. W okresie zaborów był własnością rosyjskiego kupca Iwana Skwarcowa, a później trafił na potrzeby armii Imperium Rosyjskiego.

W II RP był siedzibą Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, mieścił również Biuro Szyfrów, gdzie w 1932 roku polscy matematycy dokonali pierwszego złamania kodu Enigmy.

Po wybuchu II wojny światowej i kapitulacji Warszawy Pałac Saski zajęli Niemcy, którzy w grudniu 1944 roku, wycofując się ze stolicy, wysadzili go w powietrze. Ocalał tylko fragment arkad z Grobem Nieznanego Żołnierza, utworzonym w 1925 roku.

IAR/dad