Doceniono ich za odkrycie mechanizmu, który pomaga zrozumieć rozwój chorób autoagresywnych, nowotworów czy cukrzycy.
Jak wyjaśnił Komitet Noblowski, Victor Ambros oraz Gary Ruvkun odkryli mikroRNA (miRNA), nową klasę małych cząsteczek RNA, która ogrywa kluczową rolę w regulacji aktywności genów. MikroRNA mają undamentalne znaczenie dla rozwoju i funkcjonowania organizmów, w tym - człowieka.
Komórki naszego organizmu zawierają ten same zestaw genów, a jednak różnią się pod względem budowy i funkcji. Dzieje się tak dzięki mechanizmom służącym do specyficznej aktywacji genów - różnych w komórkach różnych tkanek.
Victyor Ambros i Gary Ruvkun odkryli zupełnie nowy mechanizm regulacji aktywności genów. Wcześniej znane były jedynie tzw. czynniki transkrypcyjne, białka przyłączające się do sekwencji danego genu i regulujące proces jego transkrypcji, czyli przepisywania informacji zawartej w DNA na informacyjne RNA (mRNA). Na bazie mRNA tworzone są w komórce białka.
Pod koniec lat 80. XX w. Ambros i Ruvkun prowadzili badania na małym nicieniu C. elegans, długim na 1 mm. Zaowocowały one odkryciem opisanym w 1993 r. nowego mechanizmu regulacji aktywności genów - mikroRNA. Okazało się, że mała cząsteczka RNA, zakodowana w genie lin-4, przyłącza się do genu lin-14 i blokuje produkcję białka w nim zapisanego. Innymi słowy, lin-4 blokuje aktywację genu lin-14.
Choć odkrycie dotyczyło małego nicienia - ma ono uniwersalny charakter, dotyczy bowiem innych organizmów, w tym ludzi. Dzięki niemu można lepiej zrozumieć rozwój komórek i tkanek, a także zaburzenia procesu i powstawania i funkcjonowania prowadzące do chorób.
Odkrycie mechanizmu regulacji genów za pośrednictwem mikroRNA jest pomocne w zrozumieniu rozwoju takich chorób, jak nowotwory, cukrzyca, choroby autoagresywne.
Za swoje prace naukowy duet Ambros i Ruvkun był już wielokrotnie nagradzany. Prestiżową Nagrodę im. Alberta Laskera w dziedzinie podstawowych badań medycznych, przyznawaną corocznie przez amerykańską fundację Lasker Foundation za wybitne osiągnięcia w badaniach w medycznych dziedzinach podstawowych, otrzymali oni w 2008 wraz z brytyjskim genetykiem Davidem Baulcombe. W 2014, wraz z izraelskim mikrobiologiem Nahumem Sonenbergiem, dostali Nagrodę Wolfa w dziedzinie medycyny. Rok później nobliści wspólnie dostali Breakthrough Prize in Life Sciences.
Victor Ambros urodził się w 1953 r w miejscowości Hanover (New Hampshire, USA). Wychowywał się na farmie wraz z siedmiorgiem rodzeństwa. W maju 2013 r na łamach "Journal of Cell Biology" wspominał: "Byłem pierwszym naukowcem w mojej rodzinie. Mój tata był imigrantem z Polski. Przybył do Stanów Zjednoczonych tuż po drugiej wojnie światowej i spotkał moją mamę. Pobrali się, przeprowadzili na farmę w Vermont i zaczęli uprawiać ziemię. Moje rodzeństwo i ja dorastaliśmy pośród krów i świń, i pomagaliśmy siać i zbierać kukurydzę, w pracach tego rodzaju".
Jest pierwszym naukowcem w rodzinie. Doktoryzował się w 1979 r. w MIT (Massachusetts Institute of Technology) pod kierunkiem noblisty Davida Baltimore'a, a następnie - wraz z Ruvkinem - prowadził badania postdoc w laboratorium innego noblisty (2002 r.), H. Roberta Horvitza. Obecnie jest profesorem University of Massachusetts Medical School w Worcester (Massachusetts).
Drugi laureat, Gary Bruce Ruvkun, urodził się w marcu 1952 r. w Berkeley (Kalifornia, USA). Jest biologiem molekularnym w Massachusetts General Hospital i profesorem na Harvard Medical School w Bostonie.
Nagrodą w wysokości 11 mln koron szwedzkich (ok. 4,2 mln zł) laureaci podzielą się po równo. Wręczenie nagród planowane jest na 10 grudnia, w rocznicę śmierci Alfreda Nobla.
PAP/IAR/ks