Profesor Fabricio Wichrowski jest archeologiem, historykiem i wykładowcą na Uniwersytecie z Passo Fundo w Brazylii. Jest też działaczem polonijnym reprezentującym polską grupę etniczną w Radzie ds. Różnorodności Językowej w Rio Grande do Sul. Współkieruje też Zakładem Studiów Polsko-Brazylijskich na Uniwersytecie z Passo Fundo.
Jest inicjatorem oraz autorem kilku projektów ustaw o współurzędowości języka polskiego, w brazylijskich gminach zamieszkałych przez potomków Polskich emigrantów. Dzięki temu gminy mają podstawę prawną do działania na rzecz Polonii.
- To niewątpliwy dowód uznania dla wkładu Polaków w rozwój społeczny i kulturalny Brazylii, a zwłaszcza miejsc, takich jak miejscowość Áurea, która nazywana jest "stolicą Polaków w Brazylii". To jest oficjalny tytuł, on jest zarejestrowany, właśnie dlatego, że 95 procent społeczności ma polskie korzenie. To procentowo największe skupisko Polaków w Brazylii. I tam język polski uzyskał status języka oficjalnego, obok języka portugalskiego - mówi prof. Fabrizio Wichrowski.
- Mam jeszcze dodatkową informację, że ten projekt dalej trwa i już nie tylko w Áurea, ale także w dwunastu brazylijskich gminach, zasiedlonych przez Polaków, język polski jest współurzędowym, obok portugalskiego. Może "współurzędowy" to nie jest najlepsze tłumaczenie, ale oznacza, że ma ten sam status, że jest językiem oficjalnym obok języka portugalskiego - mówi prof. Fabricio Wichrowski.
- Ja sam pochodzę z Áurea, tam do dziś mieszkają moi rodzice, moja siostra. Teraz ważne dla Polaków w Áurea jest dokończenie budowy Domu Kultury Polskiej - dodaje naukowiec.
W mieście żywa jest pamięć o polskich korzeniach – odbywa się Festa Nacional de Czarnina (Festiwal Czerniny), a do zwiedzania udostępniono Dom Imigranta (Casa do Imigrante, muzeum ze sprzętami Polonii z początku XX wieku) oraz muzeum miejskie João Modtkowskiego (Museu Municipal João Modtkowski) o tematyce nawiązującej do ludności pochodzenia polskiego.
Prof. Fabrizio Wichrowski jest też pomysłodawcą oraz inicjatorem projektu inwentaryzacji języka polskiego w Brazylii. W 2023 roku projekt uzyskał dofinansowanie od brazylijskiego Ministerstwa Kultury. Będzie to największy projekt badawczo-rozwojowy dotyczący języka polskiego, jaki kiedykolwiek przeprowadzono poza terytorium Polski.
- Projekt ma na celu wpisanie brazylijskiej wersji języka polskiego na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Wyniki badań zostaną przesłane do Brazylijskiego Urzędu Ochrony Zabytków w celu analizy i uznania języka za narodowe dziedzictwo kulturowe. Skutkiem tego będzie - oprócz formalnego uznania - zobowiązanie prawne Republiki Brazylii do zachowania języka polskiego jako żywego świadectwa społecznego i kulturowego rozwoju kraju - mówi polsko-brazylijski naukowiec.
- Odtąd Polacy w Brazylii mogą ubiegać się o Kartę Polaka, bo wcześniej obejmowała ona tylko kraje byłego Związku Radzieckiego, rośnie zainteresowanie nauką języka polskiego. Jest tak, że nie wszyscy chcą się przeprowadzić do Polski, chociaż kochają Polskę, ale chcą mieć jakiś dokument poświadczający, że należą do narodu polskiego. Czasami mówiono, że Polacy są bez flagi, bo wyemigrowali podczas zaborów, gdy Polski nie było na mapie. Moi dziadkowie mieli na przykład rosyjski paszport. Mówiono: "Polacy bez flagi". Teraz mamy dostęp do Karty Polaka i to jest dokument, który pokazuje przynależność do narodu polskiego. Teraz coraz więcej Brazylijczyków polskiego pochodzenia chce uczyć się języka polskiego i nawet wybiera się na studia do Polski, powraca do polskich korzeni - mówi prof. Fabrizio Wichrowski.
Naukowiec od lat działa na rzecz promocji współpracy akademickiej pomiędzy Brazylią i Polską poprzez organizację wydarzeń kulturalnych, wykładów, publikacji oraz promowanie porozumień o współpracy instytucjonalnej. Obecnie odbywa staż podoktorski na Uniwersytecie Wrocławskim w ramach stypendium przyznanego przez Brazylijskie Ministerstwo Edukacji.
Jest autorem kilkudziesięciu książek i artykułów w języku portugalskim, angielskim i polskim. Między innymi: „Brazylia-Polska: Dialogi historyczno-kulturowe”, publikacji upamiętniającej stulecie stosunków dyplomatycznych między Brazylią a Polską, wydanej w 2020 roku przy wsparciu Ambasady Brazylii w Warszawie; „Polscy Brazylijczycy” wydanej w 2021 r. oraz „Tożsamość polska w Brazylii: Międzynarodowe aspekty prawne i gospodarcze”, wydanej w 2023 r.
Z profesorem Fabricio Wichrowski archeologiem, historykiem i wykładowcą na Uniwersytecie z Passo Fundo w Brazylii, działaczem polonijnym reprezentującym polską grupę etniczną w Radzie ds. Różnorodności Językowej w Rio Grande do Sul, rozmawiała Halina Ostas. Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy.
18:03 Prof. Fabricio Wichrowski.mp3 Z profesorem Fabricio Wichrowski archeologiem, historykiem i wykładowcą na Uniwersytecie z Passo Fundo w Brazylii, działaczem polonijnym reprezentującym polską grupę etniczną w Radzie ds. Różnorodności Językowej w Rio Grande do Sul, rozmawiała Halina Ostas [posłuchaj]
