Historia Instytutu sięga późnych lat 50., kiedy Polska i Austria zaczęły starać się o formalizację współpracy kulturalnej i naukowej. W 1959 roku Bruno Kreisky, nowo mianowany minister spraw zagranicznych Austrii, zainicjował działania na rzecz normalizacji stosunków z Polską. Jego wizyta w Polsce w marcu 1960 roku była pierwszym tego typu wydarzeniem i zaowocowała intensyfikacją współpracy między obydwoma krajami. W 1961 roku powstała „Czytelnia Polska w Wiedniu”, której działalność, choć ograniczona przez trudności lokalowe, zyskała uznanie strony austriackiej. Z kolei w 1965 roku Austria otworzyła w Warszawie „Austriacką Czytelnię”, co stanowiło kolejny krok w zacieśnianiu relacji polsko-austriackich.
W latach 70-tych doszło do podpisania umowy między PRL a Republiką Austrii o współpracy kulturalnej i naukowej. W umowie tej wskazano, że oba „instytuty kultury” stanowią ważny instrument rozwijania, umacniania i pogłębiania współpracy między obydwoma krajami. W tej nowej sytuacji strona polska stwierdziła, że nazwa istniejącej wówczas już od ponad dziesięciu lat „Czytelni Polskiej w Wiedniu” może budzić nieporozumienia oraz utrudniać dotarcie do opiniotwórczych środowisk austriackich. Dlatego też od 1 stycznia 1974 roku zmieniono jej nazwę na „Instytut Polski w Wiedniu”. W 1974 Polska nabyła część budynku przy Am Gestade 7, w centrum Wiednia, który już niedługo miał stać się siedzibą instytutu Polskiego w Wiedniu. Zespół budynków pod adresem Am Gestade 1-7, leżący u podnóży kościoła Maria Am Gestade zalicza się do najstarszych, mieszczańskich kamienic w Wiedniu, obiektów zachowanych jako jedne z niewielu w dużej mierze w oryginale. W tym budynku Instytut ma swoją siedzibę do dziś. Oficjalnie Instytut został utworzony 5 czerwca 1974 roku.
Obchody jubileuszu wystartują dokładnie w 50-rocznicę powstania placówki – w najbliższą środę w dniu 5 czerwca br. w galerii p_art Instytutu odbędzie się wernisaż wystawy "Street_Art / Murals ", która zaprezentuje prace najciekawszych polskich artystów ulicznych. Naszym gościom i przyjaciołom zaserwujemy jubileuszowy tort i zaprezentujemy niespodziankę – rocznicowe graffiti namalowane przez zespół Instytutu. Graffiti powstało podczas warsztatów, w których trakcie we współpracy z lokalnymi artystami street artu stworzony został rocznicowy muralu. Powstał on na popularnym deptaku nad kanałem Dunajskim, a proces jego tworzenia został udokumentowany w filmie, który zostanie opublikowany 5 czerwca – dokładnie w 50. rocznicę otwarcia Instytutu.
Kulminacją obchodów będzie plenerowy festyn na placu przed Instytutem, zaplanowany na 22 czerwca. W programie przewidziano szereg wydarzeń, m.in. koncerty muzyki klasycznej z udziałem uznanych artystów, w tym Elżbiety Wiedner-Zajac i Pontis Trio, czytanie sceniczne sztuki teatralnej napisanej przez Magdalenę Marszałkowską specjalnie na Jubileusz, warsztaty taneczne i kulinarne oraz wieczorny koncert grupy Duxius, który jest wyjątkowym projektem muzycznym Edyty Rogowskiej, łączący gatunki funk, indie, rock i jazz. IP świętować będzie wspólnie z resortami spraw zagranicznych Polski i Austrii oraz władzami 1. dzielnicy Wiednia, we współpracy z wieloma austriackimi instytucjami kultury i wieloletnimi instytucjami partnerskimi, ale przede wszystkim z naszymi przyjaciółmi i gośćmi.
To jednak nie wszystko. W ramach cyklu „Polish Your Summer” we współpracy z MuseumsQuartier oraz Instytutem Adama Mickiewicza zorganizowane zostaną trzy koncerty plenerowe, ukazujące nowe tendencje w polskiej muzyce jazzowej, elektronicznej oraz folkowej. Cykl zainauguruje 19.06 kwartet „Siema Ziemia, który czerpie z gatunków o elektronicznych korzeniach jak breakbeat, techno, footwork/juke łącząc je z jazzową improwizacją i kulturą klubową. Pochodząca z Krakowa artystka Martyna Basta wystąpi 26.06, prezentując ambientalno-eksperymentalną muzyką z jej najnowszego albumu, łączącą elektronikę z jej głosem oraz nagraniami natury. Cykl zamknięty zostanie 3.07 koncertem Karoliny Cichej - multiinstrumentalistki czerpiącej z tradycyjnej muzyki Europy Środkowo-Wschodniej oraz łączącej język polski, białoruski, jidysz oraz esperanto.
Zdjęcia ilustracyjne
W ramach obchodów prowadzone będą intensywne kampanie w mediach społecznościowych, w tym publikowane będą życzenia od wysokich rangą przedstawicieli resortów obu państw, austriackich instytucji partnerskich, instytutów kultury i ambasad innych państw współpracujących w ramach wiedeńskiego klastra EUNIC oraz przedstawicieli innych instytutów polskich na całym świecie. Kampania ma na celu podkreślenie międzynarodowego wymiaru działalności Instytutu oraz jego znaczenia w austriackim życiu kulturalnym.
Jednym z symbolicznych gestów podkreślających współpracę między Polską a Austrią będzie ustawienie specjalnie zaprojektowanej ławki na placu przed Instytutem. Projekt został zrealizowany przez studentów warszawskiej School of Form i będzie prezentem od Instytutu Polskiego w Wiedniu dla Miasta Wiednia. Montaż ławki zaplanowany jest na przełom czerwca i lipca, a jego historię oraz realizację będzie można śledzić w mediach społecznościowych.
Obchody 50-lecia Instytutu Polskiego w Wiedniu będą nie tylko okazją do świętowania, ale również do pogłębienia współpracy kulturalnej między Polską a Austrią, podkreślając znaczenie międzynarodowej wymiany kulturowej i naukowej.
Źródło: Instytut Polski w Wiedniu
