Redakcja Polska

Obchody 231. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja

03.05.2022 08:20
Uchwalenie historycznej ustawy, pierwszej w Europie i drugiej na świecie, było możliwe dzięki patriotycznym środowiskom, które rozumiały jak ważną kwestią jest zreformowanie Rzeczypospolitej.
Audio
  • Historyk Michał Bąk o Konstytucji 3 Maja - cz. 1 [posłuchaj]
  • Historyk Michał Bąk o Konstytucji 3 Maja - cz.2 [posłuchaj]
  • Historyk Michał Bąk o Konstytucji 3 Maja - cz. 3 [posłuchaj]
Kazimierz Wojniakowski, Uchwalenie Konstytucji 3 Maja, 1806, Muzeum Narodowe w Warszawie
Kazimierz Wojniakowski, Uchwalenie Konstytucji 3 Maja, 1806, Muzeum Narodowe w WarszawieFoto: domena publiczna/CC0

3 maja 1791 r. w Warszawie Sejm Czteroletni uchwalił ustawę zasadniczą, drugą na świecie, po konstytucji Stanów Zjednoczonych, i pierwszą w Europie spisaną ustawą zasadniczą. Jej twórcy inspirowali się myślą polityczną i społeczną europejskiego oświecenia oraz konstytucją amerykańską z 1787 roku.

Konstytucja 3 maja była rewolucyjnym aktem prawnym - przypomina historyk Muzeum Historii Polski Michał Bąk. Wprowadzała ona Polskę w zupełnie nowy ustrój. Była kompromisem pomiędzy monarchizmem króla, a republikanizmem szlachty. Przede wszystkim znosiła wolną elekcję i wprowadzała dziedziczenie tronu. - Miała rozwiązywać problem, jaki tworzyły wolne elekcje i chaos, który powodowały, i możliwość ingerencji z zewnątrz. Konstytucja w ten sposób miała stabilizować władzę wykonawczą w państwie – tłumaczy historyk.

Konstytucja 3 maja ograniczyła znacząco demokrację szlachecką a także zniosła liberum veto. Jednocześnie zyskiwało na niej przede wszystkim mieszczaństwo, dzięki temu, że prawo miastach zostało uznane za jej część. Mieszczanie zyskiwali przede wszystkim prawo nienaruszalności osobistej takiej samej jak szlachta. Gorzej – jak wyjaśnia Michał Bąk - wygląda sytuacja chłopstwa, która została w bardzo ogólnikowy sposób ujęta: "chłopi są brani w opiekę prawa, co właściwie nic nie znaczyło".

Te fundamentalne zmiany polityczne społeczne powodowały - podkreśla historyk Muzeum Historii Polski - że Konstytucja stała się swoistym symbolem walki o nowoczesną, wolną i suwerenną Rzeczpospolitą.

Próby przeprowadzenia reform zawartych w Konstytucji zostały zniweczone już w połowie 1792 roku przez konfederację targowicką zawiązaną w porozumieniu z carycą Rosji Katarzyną II oraz przez wkroczenie wojsk rosyjskich do Rzeczypospolitej. Ostatecznie dokument został uchylony przez sejm grodzieński 23 listopada 1793 roku po klęsce w wojnie polsko - rosyjskiej.

IAR/ep

 

 

 

Bp Piotr Turzyński: Dzień Polonii i Polaków za Granicą okazją do zacieśniania jedności z rodakami poza ojczyzną

02.05.2022 07:00
Dzień Polonii i Polaków za Granicą jest okazją do budowania jedności z milionami rodaków żyjącymi poza granicami ojczyzny, a także okazją do modlitwy za Polonię – napisał delegat KEP ds. Duszpasterstwa Emigracji Polskiej bp Piotr Turzyński w słowie do Polonii i Polaków za granicą.

Szef MON: Święto Flagi RP to dzień jedności wszystkich Polaków

02.05.2022 17:47
Święto Flagi RP to dzień jedności wszystkich Polaków - powiedział szef MON Mariusz Błaszczak 2 maja podczas uroczystości w Dniu Flagi. Dodał, że o tym, jak ważny jest patriotyzm, świadczy to, co dzieje się za wschodnią granicą.

Marszałek Sejmu Czteroletniego Stanisław Małachowski – wzór patrioty i męża stanu

03.05.2022 07:00
To właśnie on, nie król, jest na pierwszym planie obrazu Jana Matejki „Konstytucja 3 maja 1791 roku”. Wystawę „Stanisław Małachowski. Bohater. Mit. Symbol” można oglądać na Zamku Królewskim w Warszawie.