Redakcja Polska

"Tu próbna stacja radionadawcza PTR". Polska radiofonia ma sto lat

01.02.2025 15:16
1 lutego 1925 roku wyemitowany został pierwszy próbny program ze stacji nadawczej Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie. "Tu próbna stacja radionadawcza PTR. Fala 385 metrów" - słowa te wygłosił uroczystym tonem dyrektor Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego - inż. Roman Rudniewski.
Polska radiofonia obchodzi 100. urodziny
Polska radiofonia obchodzi 100. urodzinyFoto: NAC

1 lutego 1925 roku został wyemitowany pierwszy program ze stacji nadawczej Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w Warszawie. Był to program próbny oraz eksperyment techniczny, który poprzedził oficjalne powstanie Polskiego Radia, kiedy 18 sierpnia 1925 przyznano koncesję spółce założonej przez doktora Zygmunta Chamca pod nazwą "Polskie Radio". Z kolei 18 kwietnia 1926 Polskie Radio rozpoczęło nadawanie regularnego programu.

Okres międzywojenny to czas intensywnej radiofonizacji kraju. Przełomowy był rok 1936 , kiedy wprowadzono wiele technicznych nowości, wśród nich zapis dźwięku na stalowej taśmie - mówi Stefan Kruczkowski z Archiwum Polskiego Radia. - Kiedy radio pojawiło się w latach '20, bardzo było "niezadowolone" z faktu, że płyty trwały jedynie 4 minuty. Jeżeli jest audycja to trzeba to zmieniać, synchronizować, więc szukano nośnika, który może trwać dłużej. W związku z tym opracowano magnetofony na taśmę stalową - tłumaczył Kruczkowski. - Prędkość tej taśmy była niesamowita, dlatego że wynosiła 1,5 metra na sekundę. W związku z tym szpula na 30-minutową audycję miała 50 centymetrów średnicy i ważyła kilka kilogramów - dodał radiowiec.

Posłuchaj
15:13 13447924_1.mp3 Początki polskiej radiofonii i Polskiego Radia w opowieściach radiowców. Przygotowała Dorota Piotrowska (IAR)

Do 1939 roku w Polskim Radiu stosowano dwie metody zapisu dźwięku - na płytach decelitowych i metalofonach oraz stalowych taśmach magnetofonowych. - Po wojnie nie odzyskaliśmy ani centymetra taśmy stalowej. Płyty w szczątkowej ilości - 93 płyty w stosunku do 9300 to jeden procent zbioru warszawskiej rozgłośni. Z krakowskiej troche lepiej, dlatego że zostało około 200 ich. Jedna płyta jest z wileńskiej rozgłośni - przyznał Stefan Kruczkowski.

Fakt nadawania polskiego programu stał się sensacją na miarę krajową. Rolę zapowiadaczki - obecnie spikerki - pełniła Halina Wilczyńska, pracowniczka PTR. W audycjach brali udział najwybitniejsi wykonawcy; aktorzy, artyści estradowi, muzycy i prelegenci. Występowali zazwyczaj bezpłatnie, zaciekawieni nowym sposobem prezentacji publicznej. Polskie Radio rozpoczęło regularną emisję 18 kwietnia 1926 roku.

Prezenter radiowej Jedynki Roman Czejarek podkreśla, że codziennie w studiu w Warszawie emitowany jest sygnał na żywo z Krakowa. - Hejnał naprawdę leci na żywo - jest do tego specjalne łącze i - uwaga -  tam na Wieży Mariackiej jest prawie 100-letni mikrofon Polskiego Radia, który działa od 98 lat i transmituje ten hejnał. Były sytuacje, że nie było hejnału bo siadło łącze, oczywiście mamy rezerwowo nagrane na wszelki wypadek - mówił Czejarek.

Posłuchaj
01:00 13447829_1.mp3 Prezenter radiowej Jedynki Roman Czejarek podkreśla, że codziennie w studiu w Warszawie emitowany jest sygnał na żywo z Krakowa (IAR)

 

Zobacz więcej na temat: Polskie Radio