Redakcja Polska

Początek przemian ustrojowych. 40 lat temu powstał NSZZ "Solidarność"

30.08.2020 13:00
31 sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej, dawniej imienia Lenina, po przeszło dwutygodniowych strajkach, podpisano porozumienie między przedstawicielami międzyzakładowego komitetu strajkowego pod przewodnictwem Lecha Wałęsy i komisją rządową z Mieczysławem Jagielskim na czele. Władze zgodziły się na realizację 21postulatów, w tym utworzenia niezależnych samorządnych związków zawodowych. Utworzono NSZZ "Solidarność", który został zarejestrowany 24 października.
Audio
  • W magazynie m.in. o sytuacji na Białorusi po sfałszowanych wyborach prezydenckich, 40-leciu NSZZ "Solidarność", wspomnienie o Henryku Wujcu [posłuchaj]
Uroczystość otwarcia wystawy IPN Tu rodziła się Solidarność w Gdańsku
Uroczystość otwarcia wystawy IPN "Tu rodziła się Solidarność" w Gdańskugdansk.ipn.gov.pl

W magazynie "Widziane z Polski" mówimy o sytuacji powyborczej na Białorusi, gdzie trwają antyprezydenckie protesty, brutalnie tłumione przez milicję i OMON. Prezydent Aleksander Łukaszenka nie zmienia taktyki - nadal stawia na siłowe stłumienie demonstracji. Tak oceniają niezależni białoruscy komentatorzy. Opinie zebrała Katarzyna Semaan.

W audycji również rozmowa ze Swiatłaną Cichanauską, liderką opozycji na Białorusi, przebywającą obecnie na Litwie.

Litwini utworzyli żywy łańcuch do granicy z Białorusią. W ten sposób okazali wsparcie dla demonstrantów za swoją wschodnią granicą. Według organizatorów łańcuch utworzyło ponad 50 tysięcy osób. Jego początek miał miejsce na wileńskim placu Katedralnym, gdzie odśpiewano hymny Litwy i niepodległej Białorusi. W powietrze wzbił się też balon z napisem "Lithuania" i barwami biało-czerwono-białymi. Na całej długości łańcucha widać było flagi Litwy i niepodległej Białorusi. Nie brakowało też flag polskich, ponieważ na niektórych odcinkach stali również litewscy Polacy.

Żywy łańcuch ludzki liczył 32 kilometry i kończył się na granicy litewsko-białoruskiej w Miednikach Królewskich, gdzie po zakończeniu akcji odbył się specjalny koncert. W akcji wzięli też udział prezydent Gitanas Nauseda, byli przywódcy Litwy Valdas Adamkus i Dalia Grybauskaite. Za wsparcie podziękowała Swiatłana Cichanouska. "Białorusinów rozumiecie jak nikt inny, bo niedawno sami tego wszystkiego doświadczaliście. Mam nadzieję, że wkrótce stworzymy łańcuch nie solidarności, ale przyjaźni z wolną Białorusią" - oświadczyła w wystąpieniu telewizyjnym liderka białoruskiej opozycji. Wydarzenie obserwował nasz korespondent na Litwie, Kamil Zalewski.

W programie mówimy też o 40-leciu NSZZ "Solidarność". 31 sierpnia 1980 roku w Stoczni Gdańskiej, dawniej imienia Lenina, po przeszło dwutygodniowych strajkach, podpisano porozumienie między przedstawicielami międzyzakładowego komitetu strajkowego pod przewodnictwem Lecha Wałęsy i komisją rządową z Mieczysławem Jagielskim na czele. Władze zgodziły się na realizację 21postulatów, w tym utworzenia niezależnych samorządnych związków zawodowych. Utworzono NSZZ "Solidarność", który został zarejestrowany 24 października.

Instytut Pamięci Narodowej zaprezentował nowy portal internetowy, przygotowany na 40-lecie NSZZ "Solidarność". Znalazły się w nim niepublikowane dotąd dokumenty oraz wypowiedzi opozycjonistów związane z Sierpniem'80. Na inauguracji portalu był Michał Fedusio.

O fenomenie "Solidarności", największego na świecie związku zawodowego, Irina Zawisza rozmawia z Adamem Hlebowiczem, dyrektorem Biura Edukacji Narodowej Instytutu Pamięci Narodowej.

Jednym z liderów "Solidarności" był zmarły niedawno Henryk Wujec. Miał 79 lat. Był działaczem opozycji demokratycznej w PRL, członkiem KOR, działaczem "Solidarności", więźniem politycznym, posłem na Sejm X, I, II i III kadencji, wiceministrem rolnictwa w latach 2010-2015 i doradcą prezydenta Bronisława Komorowskiego. 

- Chcemy przede wszystkim dziękować Boga, za jego życie dla rodziny, ojczyzny, którego znakomitą część – prawie 60 lat poświecił, stając na przedzie tam, gdzie potrzebna była pomoc człowiekowi, gdzie była potrzeba działania dla dobra wspólnego. Wspominamy go jako człowieka prawego, który łączył ludzi i żegnamy, jako człowieka dobrego - powiedział podczas liturgii pogrzebowej kardynał Kazimierz Nycz.

Podczas uroczystości pogrzebowej odczytano również list, który do wdowy po Henryku Wujcu - Ludwiki Wujec skierował Dalajlama. "Z wielkim smutkiem przyjąłem wiadomość o śmierci pani męża. Będę o nim pamiętał w moich modlitwach i w tej smutnej chwili pragnę złożyć kondolencje pani oraz całej rodzinie" - napisał duchowy przywódca Tybetańczyków, podkreślając, że Wujec niezłomnie wspierał Tybetańczyków w ich walce o wolność i godność.

"Stał po stronie naszego narodu i robił, co mógł, by nagłaśniać i wspierać naszą sprawę" - podkreślił Dalajlama.

W naszym programie także audycja z cyklu "Język polski bez granic". Rozmawiamy o języku młodzieżowym. Język młodych Polaków wyraźnie różni się od języka, jakim w młodości posługiwali się ich rodzice i dziadkowie. Co najbardziej kształtuje młodą polszczyznę? Czy to języki obce, czy raczej Internet i nowe technologie mają dziś największy wpływ na pojawianie się nowych słów? Naszym gościem jest Bartek Chaciński, dziennikarz tygodnika "Polityka", współpracownik Programu 2 Polskiego Radia, autor szeregu artykułów, a także słowników najmłodszej polszczyzny, członek Rady Języka Polskiego.

Do wysłuchania magazynu "Widziane z Polski" zaprasza Halina Ostas.