"Lubię pisać dla dzieci"

Ostatnia aktualizacja: 23.12.2013 23:30

"Spóźniony słowik" i "O Panu Tralalińskim" to tylko dwie spośród kiludziesięciu piosenek dla dzieci, które Witold Lutosławski stworzył we wczesnym okresie swojej twórczości. Ale i jako uznany awangardzista nie zapomniał o najmłodszych odbiorcach.

Czytaj także

W ogóle nie myślę o słuchaczach

Ostatnia aktualizacja: 30.12.2013 23:00

- Pisanie "dla kogoś" to nie tylko zdrada samego siebie, lecz także oszustwo. Skąd bowiem mogę wiedzieć, co dokładnie usłyszy inny człowiek - pytał retorycznie Witold Lutosławski.

Witold Lutosławski. W tym roku tylko jedna finalista odważył się zmierzyć z Koncertem wiolonczelowym mistrza polskiego modernizmuFoto: wikipedia/Karol Langner

Posłuchaj

15'16 Autoportet Lutosławskiego, część II

więcej

Wyboru archiwalnych nagrań dokonała Joanna Grotkowska. Zachęcamy do wysłuchania także pierwszej części niezwykłej autoportretu>>>

We recommend English transcription of a broadcast: Witold Lutosławski - Self-Portrait, Part 2

You can find first part of the broadcast here.

- Jedyna uczciwa droga to komponowane dla samego siebie. I nie jest to czysty egoizm, bowiem można przyjąć, że istnieją ludzie podobni do mnie, którzy coś znajdą w mojej muzyce - deklarował konsekwentnie wybitny kompozytor. Co ciekawe, o wiele większą wagę przykładał Witold Lutosławski do samopoczucia wykonawców jego muzyki. - Łatwo jest pisać bardzo trudne utwory. Mi zależy jednak, by moje kompozycje dawały wykonawcom radość. Muzyka grana z przyjemnością po prostu brzmi lepiej - wyjaśniał.

To przekonanie stało się jedną z przyczyn uwzględnienia przez polskiego kompozytora oddziaływania przypadku w procesie wykonania jego utworów. Ciekawe, skomplikowane układy rytmiczne można osiągnąć, dając czasem wykonawcom wolną rękę, niż stosując bardzo zawiły zapis nutowy.

O genezie i znaczeniu innych muzycznych wynalazków Lutosławskiego posłuchać można w nagraniu audycji. Z wybitnym kompozytorem rozmawia między innymi Andrzej Chłopecki.

Zobacz więcej na temat: Andrzej Chłopecki Witold Lutosławski

Czytaj także

Tureccy pianiści i dzieci ze Stalowej Woli, czyli kto lubi Lutosławskiego

Ostatnia aktualizacja: 31.01.2013 22:30

O nieistniejącym koncercie, który zawiódł małżeństwo Lutosławskich do Stambułu, oraz o pewnym wzruszającym liście opowiedział wybitny kompozytor w 1979 roku Ewie Heine.

Pracownia Witolda LutosławskiegoFoto: dzięki uprzejmości Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego

Posłuchaj

05'38 Tureccy pianiści i dzieci ze Stalowej Woli, czyli kto lubi Lutosławskiego

więcej

Twórca podjął dziennikarkę Polskiego Radia we własnej pracowni. Uwagę gościa przykuł między innymi list za szkłem, który przyszedł, jak się okazało, od dzieci ze Stalowej Woli. W ramach Festiwalu "Młodzi Muzycy Młodemu Miastu" wykonywały one piosenki mistrza Lutosławskiego, a po wszystkim postanowiły mu podziękować za jego dokonania kompozytorskie. - Takie recenzje najbardziej mnie poruszają - przyznał twórca.

W 1979 roku sława Lutosławskiego od dawna już sięgała poza granice jego ojczyzny. W niektórych krajach, na przykład w Wielkiej Brytanii, cieszył się on nawet większą popularnością niż w Polsce. Wśród przyczyn takiego stanu rzeczy kompozytor wymienił słabość anglosasów do, dalekiej ich własnemu usposobieniu, wrażliwości słowiańskiej. - Swego czasu kolosalną karierę zrobiła tam przecież muzyka rosyjska - przypomniał, zaznaczając jednocześnie, że jego własną muzykę trudno określić jako "stuprocentowo słowiańską".

Okazało się, że wielbicieli Lutosławskiego nie brakuje również w Turcji. Pewien znakomity tamtejszy duet fortepianowy odwiedził kompozytora w Polsce, by namówić go na skomponowanie specjalnego koncertu. Jak wiemy, utwór Lutosławskiego na dwa fortepiany i orkiestrę nigdy nie powstał. Za to Państwu Lutosławskim udało się przy okazji spełnić wielkie marzenie: odwiedzić Stambuł.

Więcej m.in. o zamówieniach kompozytorskich, radach Sławomira Mrożka oraz guśćie plastycznym Witolda Lutosławskiego w nagraniu audycji.

Zobacz więcej na temat: dzieci POLSKA Stalowa Wola Stambuł Turcja Wielka Brytania Witold Lutosławski

Czytaj także

Jak Lutosławski przegrał z wiatrem...

Ostatnia aktualizacja: 31.01.2013 23:30

Zabawne epizody z życia polskiego mistrza przypomina kompozytor Piotr Moss.

Piotr Moss Foto: Wojciech Kusiński/PR

Posłuchaj

04'15 Jak Lutosławski przegrał z wiatrem...

więcej

- Pod maską osoby bardzo eleganckiej ukrywał on ciekawą osobowość i niebanalne poczucie humory - wspomina mieszkający na codzień w Paryżu muzyk. - Żałuję, że nasze relacje zatrzymały się na etapie "kulturalnej znajomości".

Lutosławskiemu zdarzyło się podzielić się z Piotrem Mossem kilkoma zabawnymi anegdotami. Jedna dotyczyła zmagań kompozytora - tym razem występującego w roli dyrygenta - z wiatrem, podczas pewnego koncertu plenerowego. Gdy Lutosławski ruszył na pomoc pierwszemu skrzypkowi, którego siły natury dosłownie pozbawiły nut, inni muzycy odczytali ten gest jako sygnał, by przejść do kolejnej, otwartej części utworu. Chyba nie o to chodziło polskiemu mistrzowi, gdy postulował wykorzystywanie przypadku w wykonaniach swoich dzieł...

Innym razem z koncepcją aleatoryzmu kontrolowanego polemizował żartobliwie muzykolog Tadeusz Marek. Więcej na ten temat w nagraniu wypowiedzi Piotra Mossa, który wyjaśnia również, dlaczego Lutosławski nie uważał muzyki elektronicznej za muzykę.

Zobacz więcej na temat: Piotr Moss Witold Lutosławski mieszkanie Paryż

Czytaj także

Oszołomił, a potem zawiódł Lutosławskiego

Ostatnia aktualizacja: 09.01.2013 23:30

- Po wysłuchaniu III Symfonii przez kilka tygodni chodziłem jak zaczadzony i bezskutecznie próbowałem odtwarzać to narkotyczne brzmienie na fortepianie - tak pierwsze spotkanie z muzyką Szymanowskiego wspominał jego następca w panteonie polskich kompozytorów.

Karol SzymanowskiFoto: Wikimmedia Commons, domena publiczna

Posłuchaj

14'52 Oszołomił, a potem zawiódł Lutosławskiego

więcej

We recommend English transcription of a broadcast: Witold Lutosławski remembering Karol Szymanowski

Potem równie niezwykłe wrażenia pozostawiały w młodym Witoldzie Lutosławskim i jego kolegach wykonania "Mitów", "Masek", czy "Metop". Natomiast ogromnym rozczarowaniem okazała się IV Symfonia koncertująca, która młodym, poszukującym artystom wydała się zbyt tradycyjna, podobnie jak inne utwory z późnego okresu twórczości Szymanowskiego.

- Uznaliśmy, że zdradził on samego siebie i swoje ideały - wspominał po latach Lutosławski. - Dopiero, gdy dojrzałem i mody przestały mieć dla mnie znaczenie, doceniłem ponadczasowe wartości IV Symfonii.

Niestety mistrz polskiego modernizmu był przed wojną zbyt młody, by nawiązać bardziej osobistą relację z Szymanowskim. Porozmawiać z idolem swojego dzieciństwa miał okazję tylko raz. Dlaczego do spotkania doszło w Rydze i jaką rolę odegrało w nim "Źródło Aretuzy"? Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy przeprowadzonej przez Elżbietę Markowską.

Zobacz więcej na temat: Karol Szymanowski mod Ryga Witold Lutosławski