Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Trójka
Katarzyna Rogowska 27.08.2020

Jak gra "Janko Muzykant"? Odnaleziono ścieżkę dźwiękową do przedwojennego filmu

– To nawet nie jest szczęśliwe znalezisko, ale po prostu sensacja – mówi Michał Pieńkowski, filmograf z Filmoteki Narodowej-Instytutu Audiowizualnego, który odkrył we Włoszech zagubioną kinematograficzną perłę w postaci ścieżki dźwiękowej do filmu "Janko Muzykant" z 1930 roku.

Posłuchaj
03:06 2020_08_27-07-42-35_Do_Trojki_zaprasza_Michal_Kirmuc_Janko_muzykant.mp3 Zagubiona ścieżka dźwiękowa do "Janko Muzykanta" odnaleziona we Włoszech (Do Trójki zaprasza Michał Kirmuć)

 

Janko Muzykant KADR 1200 FINA mat prasowe .png
Odnaleziono muzykę do filmu "Janko Muzykant"

Muzykę do filmowej adaptacji noweli Henryka Sienkiewicza stworzyli Grzegorz Fitelberg i Leon Schiller. "Janko Muzykant" był jednym z pierwszych wyprodukowanych w Polsce pełnometrażowych filmów dźwiękowych. Nakręcono go w Warszawie i okolicach, a następnie udźwiękowiono w studiu w Berlinie. 

Jak to się stało, że warstwa wizualna i dźwiękowa "Janko Muzykanta" uległy rozdzieleniu, a na ponowne ich połączenie musieliśmy czekać aż 90 lat?

– Niejeden wczesny film dźwiękowy, nie tylko polski, ale i europejski, dotrwał do naszych czasów z zaginioną ścieżką dźwiękową. Ścieżki dźwiękowe były zapisywane na oddzielnym nośniku, na płytach gramofonowych – wyjaśnia Michał Pieńkowski.

– Już wiemy, że brakuje tam pewnych fragmentów. Być może zaginęły w czasie pożogi wojennej. Filmy były dystrybuowane na taśmie, często uszkadzały się w trakcie projekcji, a operatorzy po prostu odcinali uszkodzone fragmenty – dodaje Anna Sienkiewicz-Rogowska, zastępca dyrektora Filmoteki Narodowej-Instytutu Audiowizualnego.

🗣 „Janko Muzykant” odzyskał głos! 🗣 We Włoszech odnalazła się zaginiona 🎶 ścieżka dźwiękowa do przedwojennego polskiego...

Opublikowany przez Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny Wtorek, 25 sierpnia 2020

Nowela "Janko Muzykant" Henryka Sienkiewicza z 1879 roku opowiada o losach chorowitego chłopca Janko żyjącego w polskiej wsi znajdującej się pod zaborem rosyjskim. Jest niezwykle zafascynowany muzyką i ma wielki talent w tej dziedzinie, lecz budzi to niezrozumienie mieszkańców wsi. Gdy zafascynowany dźwiękiem skrzypiec główny bohater skrada się do dworu, by dotknąć instrumentu, zostaje przyłapany i skazany na chłostę. Nowela kończy się śmiercią chłopca.

Autor scenariusza filmowej wersji Ferdynand Goetel wraz z reżyserem Ryszardem Ordyńskim zdecydowali się na opowiedzenie dziejów Janko Muzykanta w bardziej optymistycznym tonie. – Treść noweli jest tutaj wykorzystana jako punkt wyjścia. Początek filmu to dzieje opisane przez Henryka Sienkiewicza, natomiast główny bohater nie ginie jako dziecko. Ląduje w domu poprawczym, a później robi karierę skrzypka. Można powiedzieć, że ten film to późniejsze dzieje tego bohatera – opowiada filmograf.


Stefan Rogulski jako Janko Muzykant i Antoni Bednarczyk jako Ekonom w jednej ze scen filmu Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe Stefan Rogulski jako Janko Muzykant i Antoni Bednarczyk jako Ekonom w jednej ze scen filmu Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Filmoteka Narodowa Instytutu Audiowizualnego planuje pokazać pełną, zrekonstruowaną wersję filmu w kwietniu 2021 roku, w ramach święta niemego kina w warszawskim kinie Iluzjon. Potem "Janko Muzykant" ruszy w światową trasę – już został zaproszony do San Francisco na Silent Film Festival.

***

Tytuł audycji: Do Trójki zaprasza Michał Kirmuć
Autor materiału reporterskiego: Paweł Turski
Data emisji: 27.08.2020
Godzina emisji: 7.42

kr/gs