Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PAP
Marta Kwasnicka 29.07.2010

Przyjaciel od 14 tysięcy lat

Najwcześniejsze świadectwo udomowienia psa pochodzi z górnego paleolitu.
Przyjaciel od 14 tysięcy lat

Informują o tym naukowcy na łamach "International Journal of Osteoarchaeology".

Co ciekawe, odkrycie kości, które doprowadziły badaczy do tego wniosku, miało miejsce w 1873 roku. W szwajcarskiej jaskini Kesslerloch odkryto wówczas fragment górnej szczęki, należącej prawdopodobnie do psa. Od ponad stu lat trwał spór, czy szczęka należała do udomowionego zwierzęcia, czy może do wilka. Dzięki najnowszym technologiom naukowcom z Uniwersytetu w Tybindze udało się ustalić, że kość należała do psa i pochodzi sprzed 14 100 - 14 600 lat. W tym samym artykule badacze dowodzą, że znaleziska z tego samego i innych stanowisk archeologicznych, które uważano za starsze, są w rzeczywistości kośćmi wilków.

Autorzy badań, Hannes Napierala i Hans-Peter Uerpmann, argumentują, że psia kość różni się budową anatomiczną od fragmentów kostnych należących do wilków. Zdaniem badaczy, zaraz po udomowieniu psie pyski uległy szybkiemu skróceniu. Zmiany zachodziły na tyle szybko, że zęby początkowo miały nieregularne ułożenie, które stopniowo nabierało regularności wraz ze zmniejszaniem się rozmiarów zębów.

Dlaczego psi pysk ulegał skróceniu? Według interpretacji ewolucjonistów, miało to istotne znaczenie podczas udomowienia. Dzięki temu psy mogły efektywniej skupiać wzrok na punkcie na wprost, czyli np. na ludzkiej twarzy. W toku udomowienia wybierano zapewne te osobniki, które lepiej rozpoznawały emocje pojawiające się na twarzach ludzi. Badacze z Tybingi uważają, że żuchwa z Kesslerloch reprezentuje taki zaawansowany etap udomowienia.

Jak uważaja autorzy artykułu z „International Journal of Osteoarchaeology", kilka starszych znalezisk, datowanych np. na 31 700 lat, które odnaleziono ponad sto lat temu w grocie Goyet w Belgii, należały do wilków. W 2009 roku inni naukowcy ogłosili, że znalezisko z Goyet to najstarsze świadectwo udomowienia psa.

Zdaniem części genetyków, do udomowienia psa mogło dojść w południowo-wschodniej Azji. Inni genetycy uważają, że nastąpiło to w Europie Wschodniej lub na Bliskim Wschodzie. Przed tysiącami lat pies był używany przez myśliwych z Syberii, pojawia się też w Palestynie oraz w Iraku. Prehistoryczne szczątki psów odkryto także w Stanach Zjednoczonych, gdzie 10 000 lat temu także żył przedstawiciel psa domowego.