Fragmenty genów, które przetrwały w komórkach ptaków śpiewających, wskazują, że wirusy z rodziny Hepatitis B (wirusowe zapalenie wątroby typu B) mają co najmniej 19 mln lat. To dużo więcej niż sądzono.
Aż 75 proc. genomu tego wirusa, który stanowi teraz nieszkodliwy fragment komórki ptaków, jest identycznych z wirusem zapalenia wątroby typu B, które atakuje współczesnego człowieka. Jak wirusy stały się częścią ptasich komórek? Zadaniem wirusa jest znalezienie miejsca, w którym może sie swobodnie rozwijać i rozmnażać. Pełna składników odżywczych komórka zawsze jest do tego dobrym miejscem. Niektórzy z tych z niepożądanych gości zmieniają genom swojego gospodarza – a dokładniej genom jego potomstwa, w ten sposób utrwalając swoją obecność w danym DNA. Zwykle są to już nieszkodliwe fragmenty kodu genetycznego wirusa. Jak się szacuje, około 8 proc. ludzkiego genomu to pozostałości atakujących nas przez wieki retrowirusów!
Może zdarzyć sie tak, że dany rodzaj wirusa zniknie zupełnie ze środowiska, ale jego szczątki mogą przetrwać w organizmie dawnego gospodarza. Tak właśnie sprawy maja się w przypadku dawnej wersji wirusa zapalenia wątroby. Dzisiaj jest on odpowiedzialny za 600 000 ludzkich zgonów rocznie. Jego „genetyczną skamieniałość” przechowały ptaki.
W swoich badaniach Clément Gilbert i Cédric Feschotte z Uniwersytetu Teksasu odnaleźli 15 fragmentów wirusa z rodziny Hepatitis B w komórkach australisjkiej zeberki. Podobne fragmenty przetrwały w komórkach junko zwyczajnego, niewielkiego ptaszka z Ameryki Północnej. Te dwa gatunki są ze sobą spokrewnione, a ich ewolucyjne drogi rozeszły się około 25 mln lat temu. Wszystko wskazuje na to, że zapalewnie wątroby zaatakowało wspólnego przodka tych gatunków, skoro obydwa noszą w sobie ślady jednej infekcji.
Skąd zatem wzięło się owe 19 mln lat? Ustalanie dat w historii ewolucji jest bardzo niepewne. Dużo pewniejszym sposobem jest sprawdzenie, jak dawno temu mutujące u dwóch różnych gatunków fragmenty wirusa były identyczne (znamy tempo mutacji zachodzących w komórkach tych ptaków, można zatem to obliczyć). Wszystko wskazuje na to, że było to właśnie 19 mln lat temu. Ale infekcja, oczywiście, mogła mieć miejsce wcześniej.
„Skamieniałość” wirusa doprowadziła naukowców do zaskakujących wniosków. 75 proc. jego składu jest identyczne z działającym dzisiaj. A przecież minęło około 20 mln lat! - "Okazuje się, że wirus zapalenia wątroby typu B mutuje bardzo wolno, dużo wolniej niż sądziliśmy” - mówi Gilbert. Nowym zadaniem badaczy jest teraz to, jak wykorzystać tę wiedze do opracowania skuteczniejszych leków.
(ew/physorg.com)