Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
PAP
Agnieszka Jaremczak 29.11.2013

21 tysięcy euro za raport Jana Karskiego

Ta zaledwie 16-stronicowa broszura zatytułowana "Mass extermination of Jews in German occupied Poland" ("Masowa eksterminacja Żydów na terenie okupowanej przez Niemców Polski") została wylicytowana w słynnym paryskim domu aukcyjnym Hotel Drouot podczas wyprzedaży księgozbioru byłego premiera Francji Dominique'a de Villepina.
Jan KarskiJan KarskiWikipedia, lic. CC/E. Thomas Wood

To jeden z pierwszych historycznych dokumentów mówiących o Zagładzie Żydów w czasie II wojny światowej.

Paryski egzemplarz nie jest unikatem. W 1943 roku polski MSZ wydał ten dokument w masowym nakładzie. Ale raport sprzedany w Paryżu jest szczególnie ciekawy ze względu na swoją historię. Otóż według opisu, wystawiony na aukcję dokument znajdował się pierwotnie w zbiorach Biblioteki Kongresu USA w Waszyngtonie.
Na dokumencie widnieje odręczna adnotacja z datą 8 lipca 1943 roku, prawdopodobnie wskazującą dzień przyjęcia tego dokumentu do kolekcji waszyngtońskiej biblioteki. Ponieważ nie był to jedyny egzemplarz noty w zbiorach Kongresu, zdecydowano się odsprzedać duplikat w 1986 roku.
W 1942 roku Jan Karski wyruszył do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Jednym z jego głównych zadań było poinformowanie aliantów o tragicznej sytuacji ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką. Zbierając informacje na ten temat, dwukrotnie przedostał się do warszawskiego getta, a także do obozu przejściowego w Izbicy, z którego Żydzi kierowani byli do obozów zagłady.
W trakcie swej misji na Zachodzie Karski spotkał się między innymi z ministrem spraw zagranicznych rządu brytyjskiego oraz z prezydentem USA. Jednak dramatyczne apele emisariusza o ratunek dla narodu żydowskiego nie przyniosły rezultatów - większość rozmówców nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała.

<<<Zobacz serwis specjalny poświęcony Janowi Karskiemu>>>

Niezależnie od efektów swojej misji na Zachód Karski przeszedł do historii jako bohaterski kurier alarmujący świat o Holokauście. W 2012 roku prezydent USA Barack Obama uhonorował pośmiertnie polskiego emisariusza Medalem Wolności, najwyższym cywilnym odznaczeniem amerykańskim.

Jak poinformowała PAP obserwująca piątkową aukcje attachée ds. naukowych i kulturalnych Ambasady RP w Paryżu Małgorzata Grąbczewska nie wiadomo kto jest nabywcą dokumentu.

IAR/PAP/asop