Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Marlena Borawska 24.09.2011

Wojenne losy Władysława Szpilmana

Reportaż "Powrót pianisty" to podróż w polską wojenną przeszłość - świat dziś nie do ogarnięcia i nie do zrozumienia.
Władysław SzpilmanWładysław Szpilmanźr.wikipedia

Z archiwalnych nagrań brzmi opowieść Władysława Szpilmana - kompozytora i pianisty - o grozie okupacji, rozpaczy i strachu, o cudownym trzykrotnym ocaleniu, o spotkaniu z niemieckim oficerem Hosenfeldem. Wracają też obrazy z życia bohatera zapamiętane przez żonę, synów, przyjaciół. Audycja "Powrót Pianisty" reprezentowała dokument na Prix Europa w Berlinie. W audycji wykorzystano fragmenty książki Szpilmana "Pianista".

Władysław Szpilman - kompozytor, aranżer, pianista Warszawy. Dla radiowców przede wszystkim człowiek radia.

W stulecie urodzin Polskie Radio jego imieniem nazwało swoje najpiękniejsze studio. Podczas uroczystego otwarcia studia im.Władysława Szpilmana odbył się niezywkły koncert. W studiu wystąpił zespół kameralny I Solisti di Varsavia z Karolem Radziwonowiczem. Artyści nawiązywali do klimatu Kwintertu Warszawskiego, założonego przez Władysława Szpilmana.

Władysław Szpilman (5.12.1911 - 6.07.2000).

Kształcił się w Wyższej Szkole Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie oraz w Akademie der Künste w Berlinie. Od 1934 roku koncertował w duecie ze słynnym skrzypkiem Bronisławem Gimplem. W 1935 roku rozpoczął pracę jako pianista w Polskim Radiu, z którym, wyłączając lata okupacji, związany był do 1963 roku.

W czasie II wojny światowej uwieziono go wraz z rodzicami, bratem i dwiema siostrami w getcie warszawskim, gdzie utrzymywał się z gry na fortepianie. Duża popularność przedwojennego pianisty radiowego uratowała go, jako jedynego z całej rodziny, od zagłady w komorach gazowych Treblinki. W 1943 roku udało mu się uciec z getta. Wojnę przeżył w ukryciu w Warszawie, dzięki pomocy przyjaciół z Polskiego Radia.

W 1946 r. opublikowano jego książkę pt. "Śmierć miasta", w opracowaniu Jerzego Waldorffa, która została ocenzurowana i wydana w małym nakładzie, opisywała bowiem historię nie pasującą do oficjalnych wersji (opis polskich "szmalcowników", "dobry wróg" ukazany jako Austriak pomagający Szpilmanowi, udział jednostek ukraińskich i litewskich w masakrach w getcie warszawskim). Dopiero po ponad 50 latach ukazała się w niemieckim wydawnictwie Ullstein (1998) poprawiona i uzupełniona wersja książki pod nowym tytułem "Pianista", w której Hosenfeld jest Niemcem. Książkę przetłumaczono na 35 języków. W 2001 roku Roman Polański zrealizował na jej podstawie film "Pianista", nagrodzony Złotą Palmą na festiwalu w Cannes, a także trzema Oscarami Amerykańskiej Akademii Filmowej.

Po 1945 roku Władysław Szpilman kierował Redakcją Muzyki Rozrywkowej Polskiego Radia.

W latach 1963-1986 poświęcił się działalności koncertowej, prowadząc wraz z Bronisławem Gimplem Kwintet Warszawski – jeden z najsłynniejszych zespołów kameralnych na świecie.

W dorobku kompozytorskim Władysława Szpilmana znajduje się około 500 utworów, w tym 150 wielkich przebojów, kilkadziesiąt słuchowisk i piosenek dla dzieci, musicale, muzyka do filmów i przedstawień teatralnych, a także szereg utworów symfonicznych wykonywanych obecnie w salach koncertowych całego świata.