Logo Polskiego Radia
POSŁUCHAJ
Jedynka
Katarzyna Karaś 30.07.2020

"Topiel" Jakuba Ćwieka. Psychologiczny thriller z wielką powodzią z 1997 roku w tle

- Dopiero teraz udało mi się uporządkować to wszystko, by zbudować tę powieść. Mam już do tego właściwy dystans, mogę na te sprawy spojrzeć uczciwiej, z kilku perspektyw - powiedział w Programie 1 Polskiego Radia Jakub Ćwiek. 

Jakub Ćwiek to pisarz, publicysta i komik stand-upowy. Znany jest głównie jako twórca literatury fantastycznej, ale publikuje również książki podróżnicze, obyczajowe, kryminalne i reportażowe. Charakterystyczną cechą jego twórczości są liczne nawiązania do popkultury: książek, filmów, seriali, utworów muzycznych czy rozmaitych mitologii.

Debiutował w 2005 roku zbiorem opowiadań "Kłamca", z którego utwór "Cicha noc" był nominowany do Nagrody im. Janusza A. Zajdla. W następnych latach ukazały się kolejne tomy: "Kłamca 2: Bóg marnotrawny" (2006, nominacja do nagrody Zajdla), "Kłamca 3: Ochłap sztandaru" (2008) i "Kłamca 4. Kill'em all" (2012). Głównym bohaterem cyklu, w którym przeplatają się motywy z różnych mitologii i popkultury, jest schrystianizowany nordycki bóg kłamstwa - Loki. 

Pierwszą niezwiązaną z opowieściami o Lokim historią autorstwa Ćwieka jest wydana w 2007 roku powieść z pogranicza kryminału i horroru "Liżąc ostrze". W 2008 roku ukazał się horror "Ciemność płonie", którego akcję autor umieścił na katowickim dworcu. Rok później na rynku pojawił się budzący kontrowersje zbiór opowiadań "Gotuj z papieżem" i "Ofensywa szulerów" osadzona w czasach II wojny światowej.

W 2010 czytelnicy otrzymali "Krzyż Południa. Rozdroża", który łączy w sobie wątki wojny secesyjnej, voodoo i elementy steampunku oraz tom "Chłopcy". W 2018 roku Ćwiek wspólnie z emerytowanym policjantem Adamem Bigajem wydał książkę z pogranicza kryminału i reportażu "Bezpański. Ballada o byłym gliniarzu". W 2019 roku ukazała się powieść "Szwindel" będącą kryminałem o grupie oszustów działających we współczesnej Polsce.

Niedawno zaś swoją premierę miał thriller psychologiczny zatytułowany "Topiel" opowiadający historię powodzi w 1997 roku w Głuchołazach i okolicy z perspektywy uczniów ostatniej klasy podstawówki.

Posłuchaj
35:32 2020_07_29 21_11_16_PR1_Kulturalna_Jedynka.mp3 Jakub Ćwiek gościem audycji "Moje książki" (Jedynka)

 

Dopiero teraz mogłem zbudować tę powieść

- Ja - będąc nastolatkiem [pisarz wychowywał się w Głuchołazach] - do tej powodzi podszedłem z jednej strony jak do elementu przygody. To jest niezwykła okoliczność. Taka możliwość sprawdzenia się jako bohater filmów, które oglądałem, filmów przygodowych. Możliwość sprawdzenia swoich umiejętności, swojego bycia, swojego charakteru. Podszedłem do tego bardzo ideowo - powiedział w Programie 1 Polskiego Radia Jakub Ćwiek.  

- Z drugiej strony - widziałem ludzi, którzy wykorzystywali sytuację w sposób haniebny, paskudny. To powodowało gniew. Zwłaszcza, kiedy im się udawało, kiedy uchodziło im to na sucho. To jest jedna z tych emocji, która mocno mnie ukształtowała. Pomogła mi zbudować kręgosłup moralny. Właśnie takie ekstremalne wydarzenia jak powódź, które w nas zostają, budują nas na zawsze - podkreślił rozmówca Anny Stempniak.

Ćwiek wskazał, że "uporządkowanie tego wszystkiego, odsączenie elementów fabularnych, które opierały się wyłącznie na emocjach, od tych, które mają budować pewną quasi reporterską historię pozwoliło mu na zbudowanie tej powieści faktycznie dopiero teraz, kiedy już ma do tego właściwy dystans, kiedy już może na te sprawy spojrzeć uczciwiej, kiedy może spojrzeć z kilku perspektyw i kiedy nauczył się zbierać właściwie materiały a nie tylko polegać na własnych wspomnieniach".

Zawsze ma w tym udział jakieś lato

"Topiel" to także historia przyjaźni, która ulega sprawdzeniu i piękna, choć tragiczna, historia miłosna. W książce znajdziemy też element sensacji.

- Mnie się zawsze podoba ten element sensacyjności, który jest osadzony w rzeczywistości, czyli poniekąd bierze się z przypadku albo ze splotu okoliczności i w tym splocie okoliczności pozostaje. Zawsze mnie fascynowało, czy jestem w stanie stworzyć taką opowieść, która pewnych wątków nie domyka albo nie rozwiązuje ostatecznie, daje pewne interpretacje. Jest to z jednej strony trwanie w gatunku, a z drugiej strony - wychodzenie poza jego ramy, żeby gatunkowość - sensacja czy kryminał - były na usługach opowieści obyczajowej a nie odwrotnie - wyjaśnił.

Gość radiowej Jedynki zaznaczył, że dla niego "kluczowym elementem było opowiedzenie historii o przechodzeniu w dorosłość, o kształtowaniu się pewnych emocji, o tym, w jaki sposób formujemy się jako ludzie i o tym, że zawsze, albo prawie zawsze, ma w tym udział jakieś lato, kiedy jesteśmy bez kontroli, mamy dużo więcej czasu, który spędzamy z rówieśnikami". Jaki udział w tworzeniu książki miały dzieci autora? 

Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy, w której Jakub Ćwiek opowiedział również o stan-upie o popkulturze.

Zapraszamy również do zapoznania się z rekomendacjami Tadeusza Lewandowskiego.

***

Tytuł audycji: Moje książki

Prowadzi: Anna Stempniak

Gość: Jakub Ćwiek (pisarz, publicysta, komik stand-upowy)

Data emisji: 29.07.2020 r. 

Godzina emisji: 21.10

kk