– Jest szeroka, tęga, szaro-siwa, poruszająca się z trudem na opuchniętych nogach, prowadzi ją pod rękę niepozorna wychowanka, obie mówią po francusku z silnie rosyjskim akcentem – wspominał Kazimierz Brandys spotkanie z Achmatową podczas wręczenia poetce nagrody literackiej Etna-Taormina.
10:01 wspomnienia z teraźniejszości.mp3 Gawęda prozaika, eseisty Kazimierza Brandysa – relacja z uroczystości wręczenia nagrody literackiej Etna-Taormina poetce Annie Achmatowej, refleksje o jej losie i twórczości. (PR, 21.02.1966)
Nz: Anna Achmatowa w 1950 roku, aut. nieznany, Wikipedia/dp
Achmatowa w Polsce
– W Polsce na pewno jest czytana – mówił jej tłumacz Zbigniew Dmitroca w 2006 roku. – I o dziwo, kiedy wpisałem nazwisko "Achmatowa" w wyszukiwarkę, to na polskich stronach internetowych jest bardzo dużo jej wierszy.
Jak podkreślał Zbigniew Dmitroca, brakuje polskich wydań poezji Achmatowej po zniesieniu cenzury.
Twórczość
Po 1917 roku pozostała w kraju i tym samym nie uniknęła sowieckich prześladowań. W okresie od 1922 do 1940 roku praktycznie były zakazane jej poetyckie publikacje. Oskarżono ją o deprawowanie młodych ludzi, potępiono za rzekomą bezideowość utworów i niepotrzebny pesymizm.
W 1962 roku została zgłoszona do literackiej Nagrody Nobla, choć ostatecznie jej nie otrzymała. W jej poezji widoczne są refleksje dotyczące odmiany losu. Była czołową przedstawicielką modernizmu i akmeizmu. Nazywana duszą rosyjskiego Srebrnego Wieku, porównywana z Safoną i Mozartem.
– Zaczynała właściwie od nowelek lirycznych – zaznaczał Zbigniew Dmitroca. – Potem, wraz z wybuchem I wojny światowej, weszła do jej poezji historia i właściwie jej nie opuściła.
Achmatowa to z jednej strony subtelne utwory liryczne, z drugiej – uniwersalne poematy. Najsłynniejszym jest chyba "Requiem" o stalinowskiej tragedii poświęcony ofiarom represji.
Nz: Anna Achmatowa z mężem Nikołajem Gumilowem i synkiem Lwem (1913 lub 1916 rok), aut. nieznany, Wikipedia/dp
Dramat rodzinny
Twórczość Achmatowej była oczywiście bezpośrednio związana z doświadczeniami osobistymi życia w państwie terroru. Jej pierwszego męża Nikołaja Gumilowa rozstrzelano w 1921 roku. W 1949 roku aresztowano z kolei jej trzeciego męża Nikołaja Punina i syna Lwa Gumilowa. Punin zmarł po 4 latach w obozie, a syn Achmatowej spędził 13 lat w łagrach. Dla niego napisała tomik "Chwała pokojowi". Znalazły się tam wiersze o charakterze socrealistycznym – wszystko po to, by wyciągnąć go z łagru.
– Urzędnicy zaczęli się z nią bawić, zaczęli żądać, by w tych wierszach robiła zmiany, by były lepsze – mówił Zbigniew Dmitroca. – W końcu umarł Stalin, tomik wyszedł, a syn Achmatowej nie został uwolniony.
03:37 anna achmatowa.mp3 O Annie Achmatowej mówi tłumacz Zbigniew Dmitroca, aud. Witolda Malesy "Sztuka przekładu".(PR, 13.03.2006)
Posłuchaj, z jakimi przeciwnościami losu musiała zmagać się Anna Achmatowa i jak bardzo tragiczny los przyszedł jej w udziale.
mb