Wacław Szymanowski – wyrzeźbił Chopina

22 lipca 1930 roku zmarł Wacław Szymanowski, polski rzeźbiarz, autor pomnika Fryderyka Chopina w Łazienkach Królewskich.

Kształcił się w Klasie Rysunkowej u Wojciecha Gersona w Warszawie. Następnie wyjechał do Paryża, by uczyć się pod okiem Cypriana Godebskiego. W stolicy Francji duży wpływ miała na niego twórczość Adama Mickiewicza. Początkowo poświęcił się głównie malarstwu – tworzył obrazy o tematyce wiejskiej, pejzaże i portrety. W rzeźbie i malarstwie zaczynał od symbolizmu, z biegiem lat osiągając perfekcję w tym gatunku.

W kręgu sztuki

Rodzina Szymanowskich bogata była w postaci kultury należące do kręgów artystycznych i inteligenckich. Celina Szymanowska była związana z Adamem Mickiewiczem, tata Wacława rzeźbiarza, również Wacław, był znanym dziennikarzem.

– Ojciec był przekonany, że istnieje podobna prawidłowość w różnych rodzajach sztuki: rzeźba, malarstwo, muzyka są ze sobą powiązane – podkreślał syn rzeźbiarza, Michał Szymanowski.

Dzieła

Do wybitnych (i zrealizowanych) monumentalnych dzieł artysty należy pomnik Artura Grottgera na Plantach w Krakowie. Z kolei w Warszawie w Parku im. Romualda Traugutta znajduje się rzeźba "Macierzyństwo".

Jednym z niezrealizowanych projektów artysty jest monumentalna kompozycja rzeźbiarska "Pochód na Wawel". – Ponad pięćdziesiąt historycznych figur w orszaku miało znaleźć się na wawelskich krużgankach – mówiła Elżbieta Elbanowska w 1981 roku.

Szymanowski był jednym z członków Komitetu Odbudowy Zamku na Wawelu. 9 listopada 1911 "Pochód na Wawel" został pokazany w Wiedniu. Autorska kompozycja rzeźbiarska składała się z 52 figur: królów Polski i innych zasłużonych dla kraju. Wkrótce dzieło miało stanąć na dziedzińcu Wawelu. Szymanowskiego wsparli m.in. Henryk Sienkiewicz i Jacek Malczewski. Niestety w 1928 roku ostatecznie odrzucono możliwość realizacji tego projektu.

Model "Pochodu na Wawel" oraz rzeźbę "Mickiewicz po improwizacji" z 1898 przechowuje dziś Muzeum Narodowe w Krakowie.

Chopin jak malowany

Symbolem twórczości Wacława Szymanowskiego jest jednak pomnik Fryderyka Chopina z warszawskich Łazienek. Syn Wacława, Michał, wspominał, że kult Chopina w jego rodzinie był zawsze obecny. Pomysł na pomnik był prosty, choć nie oczywisty i w niektórych kręgach kontrowersyjny – Chopin wsłuchujący się w szum drzew.

Projekt pomnika przygotowany w drewnie został zaprezentowany przez Szymanowskiego na wystawie w Wiedniu, gdzie oczarował oglądających. "To nie jest pomnik Chopina, to jest pomnik muzyki" – miał powiedzieć wybitny austriacki kompozytor i dyrygent Gustav Mahler.

Szymanowski bał się, że praca – podobnie jak "Pochód na Wawel" – nie zostanie dobrze przyjęta w kraju, dlatego zdecydował się zaprezentować ją dopiero, gdy na francuskich salonach spotkał się z wielkim uznaniem. Monument stanął w warszawskich Łazienkach Królewskich 14 listopada 1926. Niespełna 14 lat później został, jako pierwszy pomnik w Warszawie, wysadzony przez Niemców. Po wojnie, kiedy podjęto się próby jego odbudowania, kompletną kopię pomnika udało się znaleźć w gruzach domu Szymanowskiego na Mokotowie.

Artysta zmarł 22 lipca 1930 roku w Warszawie, został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w grobowcu rodzinnym własnego projektu.

mb